Khalifeh Kaykhusraw Emami

خەلیفە کەیخەسرەوی ئیمامی (بە فارسی: خلیفە کیخسرو امامی) شاعیر و عارفی کورد، کە لە تیرە و ھۆزی ئیمامیەکان بووە و لە لای شێخ عەبدولڕەحمانی‌ تاڵەبانی تەریقەتی وەگرتووە و لە ناوچەی ئیمامیدا ژیاوە، شاعیری ھاودەەم و ھاوچەرخی مەولەی تاوگۆزی بوو و ھەر وەھا لەگەڵ مەولەوی نامەگۆڕینەوە و موشاعیرەیان بوو. شیعری تەڕ و بەتامی زۆری بووە بەڵام ھێچی لێ نەماتەوە.

خەلیفە کەیخەسرەو لە تیرەی ئیمامی و مەولەوی لە تیرەی تاوگۆزی، دو تیرەی ھاوسێ لە دەڤەری ڕووباری لێڵە، زمکان و سیروان بوون، و ھەروەھا خەلیفە لە گەل مەولەوی دۆست و ھاوسێ بوون و بۆ یەک شیعریان وتووە و ھناردووە. مەولەوی لەم پارچەھەڵبستەی خوارەوە وەڵامی نامەیێک خەلیفە کەیخەسرەو دەداتەوە. لە ساڵانی شەستەکاندا، مەلا سەعید زمناکۆیی لە ڕۆژنامەی «ژین»ی کاکەی فەلاح ئەم قەسیدە بڵاو دەکاتەوە. ئەمەی خوارەوە بەشێکە لەم ئەم ھەڵبەستە:

ئەمیش وەڵامی خەلیفە کەیخەسرەوە بۆ نامەکەی مەولەوی. ئەم نامە گۆڕینەوەی مەولەوی و خەلیفە کەیخەسرەو لە ڕێکەوتی ساڵی ١٣٠٠ی کۆچی مانگیدا روویداوە، کە لە ئەو کاتە مەولەوی مردووە و لەوانەیە کە ئەمە دواھەمین نامە نووسینی بووبێ. خەلیفە کەیخەسرەو ٣ ساڵ پێش مردنی خۆی، لەم ھەڵبەستە خوارەوە، وشەی «غەرقاب» ئەکا بە مێژووی ساڵی مردنی خۆی، کە بە پێتەکانی ئەبجەد ئەکاتە ١٣٠٣، واتە خەلیفە کەیخەسرەو سێ ساڵ دوای مردنی مەولەوی لە ساڵی ١٣٠٣ی کۆچی مانگی، مردووە.

سەبارەت چۆنیەی مردنی خەلیفە کەیخەسرەو، ڕۆژێک خەلیفە ئەیەوێ بە سەر ڕووباری لێڵە تێبپەڕێت و بەرەو ئەو دێوی بچێتم، یەک دوو داری پردەکە ئەشکێت، خەلیفە ئەکەوێتە خوار و ئاو دەیبات و ئەکەوێتە ناوی ڕووباری سیروان. دوای ئەمە کە ھەواڵ ئەدەنەوە خەڵکی سێ ھۆزی ئیمامی، تاوگۆزی و نەوڕۆڵی بە شوێن تەرمی خەڵیفە ئەڕۆن تا بیدۆزنەوە. دوای دوو ڕۆژ گەڕیان کە نایدۆزنەوە، خزمێکی مەولەوی کە لەم ڕووداوە ئاگا دەبێتەوە، ئەڵێت بە شوێنم کەون تا بە گێژی «وڵوەر» دەگێن و لەوێ ئەیدۆزنەوە. دوای ماوەیێک کە لە خزمەکەی مەولەوی ئەپرسن کە چۆن زانیوتە تەرمی خەلیفە لەو گۆمەدایە، وەڵام دەداتە: سێ ساڵ ئەم ڕۆژە، خەلیفە خۆی لە نامەیێکدا بۆ مەولەوی نووسیوەتی:

• یوسف بەگی ئیمامی
• خاڵۆ حوسێن کۆکەن

• ئەو شیعرانەی دراونەتە پاڵی مەولەوی: خاڵۆی سەردەفتەر نازک خەیاڵات ١١ی ئەیلوولی ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. لە ڤەژین بۆکز (ناوەندی فەرھەنگی ھونەریی ڤەژین).
• ریسالەی عشق لە مەولەویناسیدا، سۆران سنەیی (سۆران کوردستانی)، بڵاوکراوکردنەوە سلاحەدینی ئەییوبی (ناوەندی بڵاوکردنەوەی فەرھەنگ و ئەدەبی موردی). ساڵی چاپ: ١٩٩٩.
• دیوانی مەولەوی تاوگۆزی، لە لایەن محەممەد ئەمین ئەردەلانی کراوە بە سۆرانی (کوردیی ناوەندی)، پێداچوونەوە و دەستکاری: گۆڕان عەبباس. بڵاوکردنەوە ئێحسان، تاران، چاپی یەکەم ٢٠٠٩.

• دەروازەی شیعر
• دەروازەی وێژەی کوردی