Karol Kostecki

Karol Kazimierz Kostecki ps. „Kostek”, (ur. 27 lutego 1917 w Stanisławowie, zm. 14 stycznia 1998 we Wrocławiu) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, absolwent Szkoły Podchorążych Piechoty, uczestnik kampanii wrześniowej 1939, kurier Komendy Głównej ZWZ-AK, żołnierz AK, kontynuował działalność w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość”, represjonowany w czasach komunistycznych, nauczyciel, działacz społeczny.

Przed II wojną światową był żołnierzem, dowódcą plutonu w 79 pułku piechoty, 20 Dywizji Piechoty, Armii Modlin. Walczył w obronie Polski we wrześniu 1939 po ataku Niemiec hitlerowskich na Polskę. Uczestniczył w bitwie pod Mławą. We wrześniu 1939 został ranny. Od lutego 1940 działał w konspiracji niepodległościowej. Walczył w obronie ludności i ziem polskich przed nacjonalistami z UPA. Był dowódcą kompanii „Narol”, wchodzącej w skład batalionu mjr. Wilhelma Szczepankiewicza „Drugaka” z Obwodu Tomaszów Lubelski w Inspektoracie Rejonowym Zamość. Obwód Tomaszów Lubelski AK w szczytowym okresie liczył ponad 4,5 tys. żołnierzy, podzielony był na siedem rejonów, w skład których wchodziło 24 komp. – placówki. Dowódcą Rejonu VII był Marian „Warda Polakowski”. W rejonie działały następujące kompanie: kompania Bełżec ( d-ca Władysław Surowiec „Sosna”, kompania Narol (d-ca Karol Kostecki „Kostek”, kompania Kadłubiska (d-ca Władysław Mazurkiewicz „Hora”), kompania Brzeziny (d-ca Stefan Kobos „Wrzos” - ujęty przez UB w styczniu 1956), kompania Susiec (d-ca Witold Kopeć „Ligota”), kompania Majdan Sopocki (d-ca Antoni Kusiak ps. „Bystry”). Dnia 21 maja 1944 o godzinie 3.00 UPA zaatakowała Narol. Obroną dowodził Marian Warda „Polakowski”. Kostek ze swoim oddziałem wszedł do walki jako jeden z pierwszych, potem sukcesywnie były ściągane pozostałe kompanie rejonu. Po porażce pod Narolem UPA próbowała jeszcze atakować 4 czerwca ale również bez powodzenia. Zdecydowana obrona Narola i okolic uniemożliwiła UPA uderzenie na Tomaszów Lubelski(o ile taki plan był kiedykolwiek brany przez Ukraińców pod uwagę ponieważ bezpośrednim celem ataku na Narol było otworzenie korytarza na Puszczę Solską i podzielenie polskiej obrony na dwie części - vide M. Argasiński „Konspiracja w powiecie lubaczowskim 1939-1947”). Karol Kostecki bronił ludności przed niemiecką akcją pacyfikacyjną. Jego oddział brał udział w akcji „Burza” i wyzwalaniu Bełżca (m.in. unieszkodliwiając niemiecki czołg) oraz Tomaszowa Lubelskiego. Zagrożony aresztowaniem po wkroczeniu na ziemie polskie Sowietów, pozostał w konspiracji.

W nocy z 13 na 14 listopada 1945 oddział składający się z żołnierzy kompanii „Narol”, kompanii „Brzeziny” oraz kompanii „Kadłubiska” ( łącznie 74 ludzi ) pod dowództwem Karola Kosteckiego ps. „Kostek” uwolnił z więzienia UB 70 osób oraz unieszkodliwił przy pomocy piatów i ognia broni maszynowej placówkę tomaszowskiego UB. Solidarność i sprzeciw ludności powiatu tomaszowskiego wobec władzy komunistycznej był tak duży, że UB nigdy nie udało się ustalić pełnej listy żołnierzy, którzy brali udział w akcji. W więzieniu UB, miejscu kaźni nazywanym „Smoczą Jamą”, przetrzymywani i mordowani byli przeciwnicy komunizmu, głównie żołnierze Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Grzegorz Wincenty Wolańczyk tak wspominał uwolnienie z więzienia UB w Tomaszowie Lubelskim przez oddział „Kostka”: „Tego, co przeżyłem w momencie uwolnienia z rąk UB, nie da się opisać. To tak, jakby się uciekło katu spod topora”.

Kostecki dwukrotnie został odznaczony Krzyżem Walecznych i Krzyżem Virtuti Militari V klasy. W styczniu 1947 został ujęty przez służby komunistyczne i skazany na sześciokrotną karę śmierci. Zamieniono ją następnie na mocy amnestii na 15 lat więzienia. Zwolniony został 9 listopada 1956. Zamieszkał we Wrocławiu. Pracował jako nauczyciel. W wolnej Polsce został awansowany do stopnia kapitana w 1990. Zmarł 14 stycznia 1998 we Wrocławiu i został pochowany na Cmentarzu Grabiszyńskim.

• Dariusz Iwaneczko: Przypadek czy przeznaczenie? Karol Kazimierz Kostecki Kostek (1917–1998). Wydawnictwo: Instytut Pamięci Narodowej, IPN, Rzeszów 2013, str. 312, ​ISBN 978-83-7629-587-9​.
• Porucznik "Kostek" - żołnierz wyklęty. [dostęp 2014-03-14].

• Izba Pamięci Terroru Komunistycznego w Tomaszowie
• Dariusz Iwaneczko: „Przypadek czy przeznaczenie?” Karol Kazimierz Kostecki „Kostek” (1917–1998) Publikacje, Książki, Instytut Pamięci Narodowej
• 67 rocznica walk z UPA Lipsko - 22 maja 2011
• „Zapora”, „Orlik” i inni. Galeria: Oddział por. Karola Kosteckiego „Kostka”, powiat Tomaszów Lubelski, wiosna 1945
• Serwis Urzędu Miasta i Gminy Narol
• REKONSTRUKCJA HISTORYCZNA Światowy Związek Żołnierzy AK