Karol Gilewski

Karol Gilewski (ur. 1832 w Czerniowcach, zm. 1871) – polski lekarz, chirurg, laryngolog.

Był synem nauczyciela gimnazjalnego. W 1851 rozpoczął studia medyczne w Wiedniu w 1856 uzyskując tytuł doktora medycyny. W latach 1856-1858 kształcił się pod kierunkiem wybitnego chirurga wiedeńskiego profesora Franza Schucha (1804-1865) uzyskując tytuł magistra położnictwa, dr. chirurgii i stopień operatora. Do 1861 pracował w Wiedniu, w 1861 przeniósł się do Krakowa obejmując katedręmedycyny sądowej na UJ zostając jej profesorem. W 1864 zastąpił prof. Józefa Dietla na stanowisku kierownika kliniki chorób wewnętrznych. W 1870 został dziekanem Wydziału Lekarskiego UJ. Ogłosił liczne prace naukowe z medycyny. Był prekursorem laryngotomii jako trzeci na świecie wykonał taki zabieg, jako jednemu z pierwszych lekarzy udało mu się również z powodzeniem usunąć chory jajnik z cystą. W 1865 ożenił się z Emilią Schuch z którą miał 2 córki. Zmarł na dur plamisty, którym zaraził się od jednego ze swoich pacjentów.

Rok po śmierci męża Emilia zamówiła portret męża u Jana Matejki, portret od 1915 uważany był za zaginiony. W 2015 pojawił się na aukcji w domu aukcyjnym Dorotheum w Wiedniu, obecnie stanowi własność prywatną. Obraz wystawiony został za 100 tys. euro, a sprzedany za 280 tys. euro. Kupił go chcący zachować anonimowość nabywca z Polski, następnie przekazał obraz w bezterminowy depozyt do Muzeum Narodowego w Krakowie. Po poddaniu go konserwacji ma zostać udostępniony od maja 2016 r. zwiedzającym wDomu Jana Matejki.

Towarzystwo Lekarzy Galicyjskich utworzyło fundusz im. prof. Karola Gilewskiego z którego wspierano wdowy i sieroty po lekarzach.

• Ilustrowana Encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego (1924-1927)
• Andrzej Kierzek "Znaczenie Karola Gilewskiego (1832-1871) dla polskiej laryngologii" [w] "Otolaryngologia polska" LXI 3/2007 str.353-357
• Historia portretu