Quick Facts
CapricornBiography
Justyn Sandauer (ur. 8 stycznia 1924 r. we Lwowie, zm. 15 lipca 2018 r.) – polski konstruktor szybowcowy w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym w Bielsku-Białej oraz w Instytucie Lotnictwa, pilot szybowcowy i samolotowy.
Życiorys
Urodził się we Lwowie jako syna Juliusza i Pauliny z domu Witz. W czasie II wojny światowej był wywieziony do Niemiec do pracy przymusowej. Po wyzwoleniu został repatriowany na teren Polski. Wyszkolenie szybowcowe rozpoczął w 1947 r w Goleszowie, a samolotowe uzyskał w 1948 r. w Ligotce Dolnej.
W 1947 r. uzyskał dyplom magistra inżyniera na Oddziale Lotniczym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Po studiach podjął pracę w biurze konstrukcyjnym w Instytucie Szybownictwa w Bielsku. Tam skonstruował doświadczalny, bezogonowy szybowiec SZD-6 Nietoperz według projektu mgr inż. Władysława Nowakowskiego, który został oblatany w 1951 r.
Następnie pracował przy konstrukcji wyczynowego szybowca SZD-8 Jaskółka projektu mgr inż. Tadeusza Kostii oblatanym w 1951 r. Wraz z inż. Marianem Wasilewskim i mgr inż. Romanem Zatwarnickim opracował projekt i konstrukcję szybowca szkolno-wyczynowego SZD-9 Bocian a wraz z inż. Józefem Niespałem zaprojektował w 1954 r. szybowiec eksperymentalny SZD-11 Albatros.
W 1953 r. podjął pracę w Instytucie Lotnictwa w Zakładzie Wytrzymałości, którym kierował inż. Tadeusz Chyliński. W tym samym roku przystąpił z inż. Tadeuszem Chylińskim do realizacji nowego projektu celu latającego oznaczonego symbolem TC-2 (od inicjałów głównego konstruktora) opartego na zupełnie innej koncepcji niż wcześniejszy TC-1 i na podstawie nowych założeń technicznych i wymagań sprecyzowanych przez wojsko. Następnie z mgr inż. Jerzym Haraźnym opracował konstrukcję celu holowanego Spec-4 który był bliźniaczym typem holowanego szybowca-celu o nazwie Spec-3 zaprojektowanym przez inż. Tadeusza Chylińskiego, różniący się jedynie brakiem przedniej powierzchni nośnej. Pomimo pozytywnych opinii projekt ten nie doczekał się realizacji nawet w postaci prototypu. W 1956 r. uczestniczył w opracowaniu Bociana Z, na którym w 1956 r. wziął udział wraz z Julianem Nowotarskim w Szybowcowych Mistrzostwach Świata w Saint-Yan we Francji. Ostatecznie zajęli szóste miejsce w kategorii szybowców dwumiejscowych, pomimo rozbicia szybowca w ostatniej fazie zawodów.
Wraz z mgr inż. Tadeuszem Chylińskim zaprojektował konkurencyjny dla TS-11 Iskra niezrealizowany projekt odrzutowego samolotu szkolno-treningowego As.
W latach 1963-1968 był zastępcą dyrektora Instytutu Lotnictwa ds. naukowych. Od czerwca 1968 r. pracował w Zakładzie Badań w Locie. W 1970 r. obronił na Politechnice Warszawskiej pracę doktorską pt. „Obciążenie szybowca w locie holowanym w atmosferze burzliwej". W 1973 r. otrzymał stanowisko docenta.
W ramach pracy w Instytucie Lotnictwa prowadził badania w locie samolotów PZL-104 Wilga 40, powtórne próby flatterowe samolotu TS-11 Iskra, próby prototypów samolotu PZL-106 Kruk oraz próby korkociągowe samolotów rolniczych PZL M18 Dromader i PZL M-15 (Belphegor).
Był zastępcą głównego konstruktora samolotu I-22 Iryda do prób w locie. Brał udział w badaniach w locie samolotu I-23 Manager, którego projekt zaczęto opracowywać w Instytucie Lotnictwa w 1991 r.
Pod jego redakcją w 1967 r. ukazał się Podręcznik pilota szybowcowego.
Przeszedł na emeryturę w 1986 r., ale pracował nadal w Instytucie Lotnictwa.
Przypisy
Bibliografia
- Janusz Babiejczuk, Jerzy Grzegorzewski, Polski przemysł lotniczy 1945 – 1973, Wydawnictwo MON, Warszawa 1974, s. 116,
- Andrzej Glass, Tomasz Murawski (praca zbiorowa), Polskie szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju, Wydawnictwo SCG, Bielsko-Biała 2012, ISBN 978-83-932826-0-9, s. 55.
- Rafał Chyliński: Moja pasja lotnictwo.Życie i działalność Tadeusza Chylińskiego dla Polskiego Lotnictwa w świetle dokumentów. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2017, s. 852. ISBN 978-83-7339-166-6 oraz Tom 2 ISBN 978-83-7339-167-3
- Andrzej Morgała, Polskie samoloty wojskowe, Wydawnictwo MON, Warszawa 1981, s. 485
Linki zewnętrzne
