Yuri Arutyunyan

Յուրի Վարդանի Հարությունյան (օգոստոսի 20, 1929, Դոնի Ռոստով - հունիսի 26, 2016, Մոսկվա), խորհրդային և ռուս, հայազգի պատմաբան, ազգագրագետ, էթնոսոցիոլոգ, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ, ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ, պատմության և սոցիոլոգիայի թղթակից անդամ, պատմական գիտությունների դոկտոր պրոֆեսոր։

Ծնվել է 1929 թվականին Ռոստով քաղաքում։ 1949 թվականին ավարտել է Երևանի մանկավարժական ինստիտուտի պատմության ֆակուլտետը։ Որոշ ժամանակ զբաղվել է մանկավարժությամբ, այնուհետև ընդունվել է ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիայի պատմության ինստիտուտի ասպիրանտուրան։ Ինչպես 1952 թվականի պաշտպանած թեկնածուական ատենախոսությունը, այնպես էլ 1964 թվականինին դոկտորակա ատենախոսությունը նվիրված էին գյուղերի սոցիալական խնդիրներին։ 1971 թվականին ստացել է պրոֆեսորի կոչում։ 1964-1965 թվականներին ավագ դասախոս է աշխատել Մոսկվայի պետական համալսարանում, 1966—1969 թվականներին՝ սոցիոլոգիայի և փիլիսոփայության ֆակուլտետի լաբորատորիայի վարիչ։ Նրա աշխատությունները հիմնականում վերաբերվում են էթնոսոցիոլոգիական հետազոտություններին։ Նրա ղեկավարությամբ Հայաստանում 1976-1980-ական թվականներին իրականացվել է առաջին էթնոսոցիոլոգիական հետազոտությունը: Հետագայում այդ հետազոտությունները կրկնվեցին 1993, 2003, 2005, 2007 և 2010 թվականներին։ 2008 թվականին ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիան նրան ընտրել է ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ: Մահացել է 2016 թվականի հունիսի 26-ին։ Թաղված է Մոսկվայի Նովոդևիչյան գերեզմանատանը, կնոջ՝ Մայա Պոնկրատովայի (1925—1999) և ծնողների կողքին։ Ունի մեկ աղջիկ։

• «Մեքենատրակտորային կայանների պատմական դերը և դրանց վերակառուցումը» (1958 )
• «Խորհրդային գյուղացիական դասը Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ» (1964, 1970)
• «Գյուղի սոցիոլոգիական հետազոտման փորձ» (1968)
• «ԽՍՀՄ-ի գյուղացիական դասի սոցիալական կառուցվածքը» (1971)
• «Ռուսական էթնոսոցիոլոգիական ակնարկներ» (1992)
• «Մոլդովա. մայրաքաղաքային բնակիչներ» (1994)
• «Էստոնիա. Մայրաքաղաքային բնակիչներ» (1994)
• «Ռուսաստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ» (1994)
• «Վրաստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ» (1997)
• «Ռուսաստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ» (1994)
• «Ռուսաստան. քաղաքի և գյուղի բնակիչներ» (1995)
• «Մոլդովա. մայրաքաղաքային բնակիչներ» (1994)
• «Ռուսաստան. քաղաքի և գյուղի բնակիչներ» (1995)
• «Ուզբեկստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ» (1996)
• «Վրաստան. մայրաքաղաքային բնակիչներ» (1997)
• «Հետխորհրդային Ռուսաստանի հասարակության սոցիալական կառուցվածքի մասին» (2002)
• «Հետորհրդային ազգերի Տրանսֆորմացիա» (2003)
• «Ռուսներ. էթնոսոցիոլոգիական հետազոտություններ» (2007)
• «Ռուսական նույնականության էթնիկական բաղադրիչների մասին» (2009)
• «Ռուսներ. էթնոսոցիոլոգիայում ազգային-քաղաքացիական նույնականացման ձևավորման խնդիրներ» (2009)
• «Ռուսաստանում հայկական համայնքի մասին» (2011)շ

• Биография в справочнике «Международные исследования в России»
• Историческая справка на сайте Архива РАН
• Группа этносоциологии на сайте ИЭА РАН
• Публикации на образовательном портале «ЭСМ»
• Московские армяне глазами этносоциолога
• На страже Вавилона: «национальная» политика способна торпедировать российскую государственность