Quick Facts
Biography
Juliusz Wiktor Gomulicki, ps. „Krzysztof Dąbek”, „Teofil Jaroszewski”, „dr Franciszek Kawka”, „Antoni Zaleski” (ur. 17 października 1909 w Warszawie, zm. 8 lipca 2006 w Warszawie) – polski edytor, eseista, varsavianista.
Życiorys
Syn pisarza Wiktora Gomulickiego i Franciszki Żelewskiej z d. Matuszewskiej. Uczył się w warszawskim Gimnazjum Michała Kreczmara oraz Gimnazjum Towarzystwa Szkół Pracy w Ostrowie pod Wieleniem, maturę uzyskał w warszawskim Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego (1928). Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, a także na Akademii Nauk Politycznych (Wydział Dyplomatyczno-Konsularny) i tajnym Uniwersytecie Warszawskim (psychologia i socjologia). Debiutował w 1935 r. tekstem pt. „Nauczyciel Norwida” (publikacja: „Myśl Narodowa”, nr 17). W latach 1935-1939 był członkiem redakcji encyklopedii Ultima Thule, współpracował też z pismem „Pion” (1935-1936). Następnie należał do zespołu redakcyjnego „Ateneum” (1938-1939). W czasie II wojny światowej był działaczem konspiracyjnym, należał do podziemia kulturalnego. Prowadził dwa antykwariaty książkowe, publikował konspiracyjne wydania twórczości Norwida, Żeromskiego czy Wiktora Gomulickiego. Jako żołnierz AK wziął udział w powstaniu warszawskim. W latach 1944-1945 był jeńcem oflagów niemieckich (Grossborn, Sandbostel). Od grudnia 1945 do 1946 był naczelnikiem Wydziału Upowszechniania Literatury w Ministerstwie Kultury i Sztuki. W latach 1947-1948 był był kierownikiem działu wydawnicznego Centralnego Instytutu Kultury. Następnie był zastępcą red. naczelnego i redaktorem naczelnym „Nowych Książek” (1949-1953). W 1957 r. był współzałożycielem Towarzystwa Przyjaciół Książki. Od 1957 r. współpracował stale z „Rocznikiem Literackim”, prowadząc tam działy: „Oświecenie” (1957-1964), „Wiedza o książce. Bibliografia. Encyklopedie. Słowniki” (1957-1968), „Pamiętniki. Wspomnienia” (1973-1977), „Literatura w informatorach. Miscelanea literackie” (od 1979 r.). Wchodził w skład komitetu redakcyjnego „Encyklopedii współczesnej PWN”, redagując tam dział literatury i sztuki (1957-1959). W latach 1957-1960 publikował w „Nowych Książkach” cykl pt. Podróże po Szpargalii. Mieszaniny literacko-obyczajowe, zawierający przedruki i pierwodruki tekstów (z autorskim komentarzem) Józefa Ignacego Kraszewskiego, Antoniego Magiera, Teofila Lenartowicza, Adama Naruszewicza, Stanisława Trembeckiego, Cypriana Kamila Norwida. W latach 1957-1960 i 1983-1985 był wykładowcą literatury i tekstologii na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1961-1965 był radnym Stołecznej Rady Narodowej. Był ponadto recenzentem w Państwowym Instytucie Wydawniczym, pracownikiem Instytutu Badań Literackich PAN, doradcą naukowym Ossolineum. W 1983 r. otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego (promotor: prof. Mieczysław Klimowicz). W roku 1994 otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Warszawy, jednak odmówił jego przyjęcia (źródło: www.babaryba.pl).
Jako edytor zajmował się przede wszystkim twórczością Norwida, opracowując jego Pisma wybrane (t. 1-5, 1968, 1980) oraz Pisma wszystkie (t. 1-11, 1971-1976). Jego zainteresowania badawcze dotyczyły głównie literatury oświecenia i XIX w oraz historii Warszawy.
W 90. rocznicę urodzin Gomulickiego opublikowano specjalny numer pisma „Kronika Warszawy” (ISSN 0137-3099, nr 3-4 [109-110]/1999), poświęcony jego życiu i twórczości.
Mieszkał w Warszawie przy ul. Krasińskiego 18 na Żoliborzu. Pochowany 17 lipca 2006 r. na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 202, rząd 5 miejsce 7).
Jego wnukiem jest Maurycy Gomulicki (ur. 1969), artysta grafik i fotograf, mieszkający w Warszawie i Meksyku.
Twórczość
- O starej i nowej Warszawie (Wiedza Powszechna 1952)
- Stara Warszawa w rysunkach Tadeusza Cieślewskiego (Arkady 1958)
- Ruch recenzyjny a czytelnictwo dawniej i dziś (wespół z Wacławem Sadkowskim i Adamem Klimowiczem; Warszawa 1960)
- Trzysta lat książki o Warszawie (1643-1944) (Warszawa 1961)
- Wprowadzenie do biografii Norwida (jako wstęp do Dzieł zebranych; Państwowy Instytut Wydawniczy 1965)
- Na temat Norwida (Państwowy Instytut Wydawniczy 1968)
- Warszawskie wieczory literackie (Iskry 1968; wespół z: Olgierdem Budrewiczem, Witoldem Dąbrowskim, Ryszardem Matuszewskim, Stanisławem Jankowskim, Karolem Małcużyńskim, Jerzym Pytlakowskim)
- Cztery wieki poezji o Warszawie (antologia; indeksy zestawiła Maria [Roszkowska] Gomulicka; Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, wyd. 2 zmienione: 1974, 1996, ISBN 83-06-02525-3)
- Liryka i druk (Norwidiana 1848-1969) (katalog wystawy; Biblioteka Narodowa 1969)
- E.T.A. Hoffmanna List z Warszawy. 1804 (Czytelnik 1973)
- Uschła gałąź. O Józefie Lubomirskim (z Dubna), jego rodzinie i jego pamiętnikach (Warszawa 1975)
- Cyprian Norwid. Przewodnik po życiu i twórczości (Państwowy Instytut Wydawniczy 1976)
- Zygzakiem. Szkice, wspomnienia, przekłady (Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, ISBN 83-06-00344-6)
- Baudelaire a Hoene-Wroński: na marginesie nieznanego listu Baudelaire’a 1854 (Muzeum Literatury 1983)
- Pegaz w jarzmie, czyli klucze do „Ciurów” (o twórczości Wiktora Gomulickiego; Kraków 1986)
- Warszawa (tekst: Juliusz W. Gomulicki, fotografie: Krzysztof Jabłoński; Arkady 1991; ISBN 83-213-3557-8)
- Warszawa drukowana. Katalog (Zamek Królewski 1992)
- Kępa niezapominek: przygoda z zagadkowym rękopisem Norwida (Koło Podkowy. Ośrodek Kultury: Galeria „Parawany” 1996, ISBN 83-906215-9-2)
- Wiktor Gomulicki: piewca i dziejopis Warszawy. Wystawa na 150. rocznicę urodzin: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy październik – grudzień 1998 (Muzeum Historyczne m.st. Warszawy 1998)
- Aleje czarów: spacery, sylwety, zagadki i zwierzenia literackie (DiG 2000, ISBN 83-7181-161-6)
- Osobliwa przygoda ze starą książką: o Norwidowym egzemplarzu Rozwalin Volneya (Komitet Założycielski Towarzystwa Bibliofilów Polskich 2001)
- Warszawa wieloraka 1749-1944: studia, szkice, sylwety (Muzeum Historyczne m.st. Warszawy 2005, ISBN 83-88477-31-5)
- Podróże po Szpargalii: mieszaniny literacko-obyczajowe (Wydawnictwo Więź 2010, ISBN 83-60356-75-3)
Redakcja, opracowanie
- Wiktor Gomulicki, Z cyklu „Pod znakiem Syreny” (opacowanie; druk konspiracyjny 1942)
- Wiktor Gomulicki, Pod znakiem Syreny. Poezje warszawskie (opracowanie i wstęp; pod ps. Krzysztof Dąbek; druk konspiracyjny; Wydawnictwo Godziemba 1944, fałszywe dane edytorskie na egzemplarzu: Książnica Litewska, Wilno 1939)
- Cyprian Kamil Norwid, Gromy i pyłki. Nowy tom poezyj. (opracowanie i wstęp; pod ps. Antoni Zaleski; druk konspiracyjny; Wydawnictwo Godziemba 1944, fałszywe dane edytorskie na egzemplarzu: Książnica Litewska, Wilno 1939; Wstęp przedukowany w „Poezji” nr 4-5/1983)
- Stefan Żeromski, Pocałunek. Nieznana nowela młodzieńcza (opracowanie i wstęp; pod ps. dr Antoni Kawka; druk konspiracyjny; Wydawnictwo Godziemba 1944, fałszywe dane edytorskie na egzemplarzu: Globus, 1938; Wstęp przedukowany w „Twórczości” nr 5/1945)
- Juliusz Słowacki, Anhelli (opracowanie; wstęp: Jan Zygmunt Jakubowski; Książka 1947)
- Wiktor Gomulicki, Cudna mieszczka. Obrazki starowarszawskie (opracowanie i wstęp; Książnica Polska 1948, 1949; wydanie 6: Nasza Księgarnia 1989, ISBN 83-10-09143-5)
- Wiktor Gomulicki, Miecz i łokieć. Powieść mieszczańska z pierwszych lat wieku XVII t. I-II (opracowanie; Ex Libris 1948, wyd. zmienione: Czytelnik 1956, 1958)
- Ludwik Gallet, Kapitan Czart. Przygody Cyrana de Bergerac t. I-II (opracowanie i wstęp; przekład: Wiktor Gomulicki; Ex Libris 1949, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1957, 1958, 1991)
- Tadeusz Hollender, Wiersze – satyry – fraszki (autor bibliografii i przypisów; Książka i Wiedza 1949)
- Księga pamiątkowa ku czci Leopolda Staffa 1878-1948 (opracowanie i przygotowanie do druku, wespół z Julianem Tuwimem; Związek Zawodowy Literatów Polskich (ZZLP) 1949)
- Cztery spóźnione wiersze do ksiągi pamiątkowej ku czci Leopolda Staffa (opracowanie; Związek Zawodowy Literatów Polskich (ZZLP) 1949; zawiera poezje W. Broniewskiego, A. Chojeckiego, M. Guranowskiego, Z. Rabskiej; nakład 25 egz.)
- Cyprian Kamil Norwid, Dwie aureole (opracowanie; P. Hniedziewicz i S-ka 1949)
- Pieśń o Warszawie. 1939-1949. Antologia świetlicowa (przedmowa i opracowanie; Sztuka 1949)
- Cyprian Norwid, Poezje wybrane (opracowanie chronologii tekstu; Książka i Wiedza 1951)
- Sándor Petőfi, Wybór poezji (wybór, opracowanie i wstęp; Książka i Wiedza 1951)
- Wolność. Antologia walczącej poezji i prozy węgierskiej (redakcja; wespół z Camillą Mondral; Czytelnik 1953)
- Julian Tuwim, Wiersz nieznanego poety. Gawęda literacko-obyczajowa (wstęp, rekonstrukcja zakończenia, posłowie; Czytelnik 1955)
- Księga wierszy polskich XIX wieku t. I-III (opracowanie i wstęp; ułożył Julian Tuwim; Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, wydanie 2 przjrzane i poprawione 1956)
- Julian Tuwim, Dzieła t. I-V (członek Komitetu Redakcyjnego i autor wstępu; Czytelnik 1955-1964)
- Cyprian Kamil Norwid, Okruchy poetyckie i dramatyczne (opracowanie i wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1956)
- Cyprian Kamil Norwid, Poezje t. I-II (ustalenie tekstów i chronologii; wybór i wstęp Mieczysław Jastrun; Państwowy Instytut Wydawniczy 1956)
- Tomasz Kajetan Węgierski, Organy. Poema heroikomiczne w sześciu pieśniach (opracowanie i tekst pt. Nad klawiaturą „Organów”; Państwowy Instytut Wydawniczy 1956)
- Wiktor Gomulicki, Cudna mieszczka. Obrazek warszawski z wieku XVII (posłowie i objaśnienia; Nasza Księgarnia 1957, 1968, 1989)
- Iskry z popiołów. Zapomniane opowiadania polskie XIX wieku seria 1-2 (wybór i opracowanie; Nasza Księgarnia 1959-1960)
- Paulina Wilkońska, Moje wspomnienia o życiu towarzyskim w Warszawie (redakcja i wstęp; opracowanie: Zofia Lewinówna; Państwowy Instytut Wydawniczy 1959);
- Wiktor Gomulicki, Opowiadania o starej Warszawie (opracowanie, wstęp i komentarz; Państwowy Instytut Wydawniczy 1960);
- Edgar Allan Poe, Poezje wybrane (opracowanie i wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1960);
- Wacław Rolicz-Lieder, Poezje wybrane (wybór i wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1960);
- Wiktor Gomulicki, Warszawa wczorajsza (opracowanie; Czytelnik 1961)
- Nowe studia o Norwidzie (redakcja, wespół z Janem Zygmuntem Jakubowskim; Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1961)
- Poeci polscy: Wiktor Gomulicki (wybór poezji; opracowanie; Czytelnik 1962)
- Cyprian Kamil Norwid, Vade-mecum (uzupełnienie, wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1962)
- Antoni Magier, Estetyka miasta stołecznego Warszawy (komentarz historyczno-literacki; opracowanie H. Szwankowska; Ossolineum 1963)
- Cyprian Kamil Norwid, Do pani na Korczewie. Wiersze, listy, małe utwory prozą (wydanie z autografu, uzupełnienia i wstęp; PAX 1963)
- Cyprian Kamil Norwid, Trylogia włoska (wydanie z autografu, wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 1979, ISBN 83-06-00087-0)
- Wiktor Gomulicki, Szekspir (nota edytorska; rysunki: Cyprian Kamil Norwid; Towarzystwo Przyjaciół Książki 1964)
- Adam Naruszewicz, Liryki wybrane (wybór i wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1964)
- Cyprian Kamil Norwid, Legendy (wydanie z pierwodruku i autografu, wstęp; Ilustracje autora; Państwowy Instytut Wydawniczy 1964)
- W. Szymanowski, A. Niewiarowski, Wspomnienia o Cyganerii warszawskiej (opracowanie; Czytelnik 1964)
- Cyprian Kamil Norwid, Białe kwiaty (wydanie z pierwodruku i autografu, wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 1974, 1977)
- Stanisław Trembecki, Wiersze wybrane (opracowanie i wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1965)
- Żoliboriana, varsaviana, pamiętniki: ze zbiorów Wacława J. Zawadzkiego (wstęp; katalog wystawy, Warszawa, maj 1965; Towarzystwo Przyjaciół Książki i Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa 1965)
- Cyprian Kamil Norwid, Dwa poematy miłosne (opracowanie i wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1966)
- Cyprian Kamil Norwid, Wiersze t. I-II (opracowanie; Państwowy Instytut Wydawniczy 1966)
- Jan Kochanowski, Pięć fraszek na most warszawski. Na 400 rocznicę zaczęcia budowy pierwszego mostu warszawskiego (przedmowa i nota edytorska; oprac. graf. Tadeusz Dworzański; Towarzystwo Przyjaciół Książki 1967)
- Jadwiga Łuszczewska, Pamiętnik. 1834-1897 (wstęp i przypisy; Czytelnik 1968)
- Cyprian Kamil Norwid, Miniatury dramatyczne (opracowanie i wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1968)
- Cyprian Kamil Norwid, Pisma wybrane t. I-V (wybór i opracowanie; Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, wydanie 2 zmienione: 1980, ISBN 83-06-00398-5; wydanie 3 zmienione: 1983)
- Julian Tuwim, Poezje wybrane (wybór i wstęp; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1968)
- Cyprian Kamil Norwid, Vade-mecum (opracowanie, wstęp, dodatek; Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, wydanie zmienione: Krajowa Agencja Wydawnicza Lublin, Pracownie Sztuk Plastycznych 1984, ISBN 83-03-00789-0, ISBN 83-03-00788-2 [opr.])
- Wiktor Gomulicki, Wspomnienia niebieskiego mundurka (posłowie i objaśnienia; Nasza Księgarnia 1969, Wydawnictwo Literackie 1987, ISBN 83-08-01435-6)
- Cyprian Kamil Norwid, Pisma wierszem i prozą (wybór i wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 1973, wydanie poszerzone: 1984, ISBN 83-06-01040-X)
- Ignacy Chrzanowski, Historia literatury niepodległej Polski (posłowie; wstęp: Jan Zygmunt Jakubowski; Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 1983, ISBN 83-06-00953-3)
- Cyprian Kamil Norwid, Moja ojczyzna. Sfinks. Zaginiony druk ulotny z 1861 r. (Towarzystwo Przyjaciół Książki 1971)
- Cyprian Kamil Norwid, Pisma wszystkie t. I-XI (ustalenie tekstu, wstęp, uwagi krytyczne; Państwowy Instytut Wydawniczy 1971-1976)
- Józef Ignacy Kraszewski, Historia o królewiczu Rumianku i siedmiu królewnach: Opus tumultuarium (posłowie; oprac. Antoni Trepiński; Państwowy Instytut Wydawniczy 1974)
- Tomasz Kajetan Węgierski, Wiersze wybrane (wybór i wstęp; Państwowy Instytut Wydawniczy 1974)
- Kazimierz Władysław Wójcicki, Pamiętnik dziecka Warszawy i inne wspominki warszawskie (wybór; opracowanie: Zofia Lewinówna; Państwowy Instytut Wydawniczy 1974)
- Józef Lubomirski, Historia pewnej ruiny. Pamiętnik 1839-1970 (wstęp i komentarz; przekł. Tadeusz Evert; indeks: Maria Gomulicka; Czytelnik 1975)
- Wiktor Gomulicki, Pieśń o Gdańsku (wstęp i opracowanie; Wydawnictwo Morskie 1978)
- Stanisław Trembecki, Poezje wybrane (wybór i wstęp; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1978)
- Cyprian Kamil Norwid, Poezje (wybór i wstęp; Czytelnik 1979; wydanie poprawione i uzupełnione: Wydawnictwo Poznańskie 1986, ISBN 83-210-0430-X)
- Felicjan Faleński, Poezje wybrane (wybór i wstęp; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1980, ISBN 83-205-3198-5)
- Wiktor Gomulicki, Pod znakiem Syreny. Poezje warszawskie 1872-1918 (opracowanie, wstęp i objaśnienia; Czytelnik 1980, ISBN 83-07-00082-3)
- Wiktor Gomulicki, Miasteczko. Wiersze o Pułtusku (nota edytorska; Pułtusk 1981)
- Tomasz Kajetan Węgierski, Poezje wybrane (wybór i wstęp; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1981, ISBN 83-205-3344-9)
- Cyprian Kamil Norwid, Czarne kwiaty (wstęp i uwagi krytyczne; Czytelnik 1983, ISBN 83-07-01134-5)
- Cyprian Kamil Norwid, Myśli o książce i czytaniu (wybór i wstęp; druk bibliofilski; Miejska Biblioteka Publiczna im. Ludwika Waryńskiego, Łódź 1983)
- Cyprian Kamil Norwid, Poezje wybrane II (wybór, opracowanie i nota; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1983, ISBN 83-205-3564-6)
- Cyprian Kamil Norwid, Praca (posłowie; wybór i układ tekstu oraz oprac. graf. Krystyna Sławińska i Józef Szczepaniec; Jelenia Góra: Teatr im. Cypriana Norwida 1983)
- Karolina Beylin, Warszawy dni powszednie 1800-1914 (wybór i wstęp; seria: „Biblioteka Syrenki”; Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, ISBN 83-06-01192-9)
- Wiktor Gomulicki, Ciury (wstęp; tekst ustalił i objaśnił Zbigniew Wasilewski; Wydawnictwo Literackie 1986, 1986; ISBN 83-08-00827-5)
- Cyprian Kamil Norwid, Promethidion. Rzecz w dwóch dialogach z epilogiem (wstęp i komentarze, pod ps. Antoni Zaleski; Czytelnik 1989, ISBN 83-07-01550-2)
- Cyprian Kamil Norwid, Vade-mecum (nowe opracowanie; Polskie Towarzystwo Wydawców Książek 1990)
- Cyprian Kamil Norwid, Wiersze wybrane (Chimera 1991)
- Julian Wołoszynowski, Rok 1863 (posłowie; Versus 1992, ISBN 83-7045-027-X)
- Jan Kochanowski, Poezje (Eventus 1995, 1998, ISBN 83-901259-8-6)
- Cyprian Kamil Norwid, Poezje (układ wyboru tekstów; ilustracje autora; Eventus 1995, ISBN 83-901259-7-8)
- Adam Asnyk, Poezje (Eventus 1996, ISBN 83-903680-0-5)
- Cyprian Kamil Norwid, Nowy wybór poezji: wiersze, utwory cykliczne, poematy (wybór i opracowanie; Państwowy Instytut Wydawniczy 1996, ISBN 83-06-02501-6)
- Wiktor Gomulicki, Myśli o książce i o czytaniu (szkic wstępny; wybrali i oprac. Andrzej Kempa i Antoni Zaleski; Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, Łódź 1998, ISBN 83-85925-26-0)
- oprac. Roman Nowoszewski, Poeta i jego świat: bibliografia wszystkich osobno wydanych dzieł Wiktora Gomulickiego 1868-1998 (redakcja; Towarzystwo Przyjaciół Książki 1998, ISBN 83-908065-5-X)
- Cyprian Kamil Norwid, Inedita: trzy teksty filozoficzne i przekład z Platona (wydanie z autografu; Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza przy współudziale Stowarzyszenia ZAiKS 1999, ISBN 83-910982-0-6)
- Cyprian Kamil Norwid, Wiersze wybrane (wybór i opracowniae; seria: „Klasyka Polska”; Prószyński i S-ka 2000, ISBN 83-7255-604-0)
- Dedykacje dla Janiny & Konrada Zawadzkich (przedmowa; Warszawa, nakładem własnym K.Z. 2002, ISBN 83-917470-0-X)
Odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1957)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1971)
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1984)
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2003)
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1988)
Nagrody i wyróżnienia
- Nagroda Literacka m. Warszawy (1960)
- Nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (Nowy Jork 1971)
- Nagroda tygodnika „Stolica” (1971), tytuł Homo Varsoviensis (1971)
- Nagroda im. A. Brücknera PAN (1976)
- Nagroda Edytorska Polskiego PEN Clubu (1978)
- Nagroda literacka Prezesa Rady Ministrów I stopnia (1979)
- Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (2003)