Quick Facts
Biography
Józef Putek (ur. 4 lipca 1892 w Wadowicach, zm. 10 maja 1974 w Choczni) – polski doktor praw, pisarz, działacz ruchu ludowego, poseł na Sejm.
Życiorys
Szkołę powszechną ukończył w Choczni. Po ukończeniu gimnazjum im. Nowodworskiego w Krakowie, odbył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim na wydziale prawa i uzyskał tytuł doktora praw. Od czasów szkolnych związany z radykalną lewicą ruchu ludowego. Był kolejno członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego (1908–1913), PSL-Lewicy (1913–1922), PSL „Wyzwolenie” (1922–1931) i Stronnictwa Ludowego (1931–1938), z którego został usunięty za sprzeciwianie się idei strajku chłopskiego. Założył wówczas prosanacyjny Związek Polskich Ludowców. W 1923 oraz w latach 1926–1931 był wiceprezesem Zarządu Głównego PSL „Wyzwolenie”, a w latach 1931–1938 członkiem Rady Naczelnej SL (w latach 1931–1933 członek naczelnego Komitetu Wykonawczego).
Znakomity mówca, znany był ze swej swady polemicznej i publicystyki. W okresie międzywojennym był czterokrotnie posłem na Sejm, najpierw na Sejm Ustawodawczy (1919–1922), a potem na Sejm I, II i V kadencji w latach 1922–1930 i 1938–1939. Z trybuny sejmowej wypowiadał się zawsze jako demokrata zwalczający dyktaturę sanacyjną. Aresztowany wraz z grupą posłów opozycyjnych w 1930 został osadzony w osławionej Twierdzy Brzeskiej, a następnie skazany w procesie brzeskim na trzy lata więzienia. W okresie pracy w Sejmie najwięcej uwagi poświęcał sprawom reformy rolnej, administracji oraz stosunkom pomiędzy Kościołem a państwem. W 1924 złożył w sejmie wniosek o płacenie podatków przez duchownych z dóbr ziemskich. Za swe działania 1928 został obłożony interdyktem przez biskupów Adama Sapiehę i Arkadiusza Lisieckiego.
Był nie tylko adwokatem i wójtem Choczni, ale również pisarzem. Współpracował z czasopismami: „Przyjaciel Ludu” i „Wyzwolenie”. Założył jedyne w okresie międzywojennym pismo wychodzące w Choczni przez dziesięć lat „Sztandar Chłopski”.
Dr Józef Putek należał do znamienitych znawców przeszłości wsi polskiej. Opublikował szereg prac dotyczących historii chłopów, najbardziej znane to:
- Mroki średniowiecza (Warszawa 1985)
- Z dziejów wsi polskiej (Warszawa 1946)
- O zbójnickich zamkach, heretyckich zborach i oświęcimskiej Jerozolimie (Kraków 1938)
- Miłościwi panowie i krnąbrni poddani (Kraków 1959)
Znaczącą w jego dorobku pracą są Mroki Średniowiecza (podtytuł: Obyczaje, przesądy, fanatyzm, okrucieństwa i ucisk społeczny w dawnej Polsce), książka postrzegana jako antyklerykalna, autor został ekskomunikowany w 1928.
W pierwszych miesiącach wojny został aresztowany przez Gestapo. Więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych KL Auschwitz i Mauthausen-Gusen. Po wyzwoleniu był działaczem Stronnictwa Ludowego od 1945 do 1948 (wiceprezes NKW SL w latach 1945–1946, prezes RN SL w latach 1946–1948).
Był posłem do Krajowej Rady Narodowej oraz do Sejmu Ustawodawczego, a w latach 1946–1948 ministrem poczt i telegrafów. W 1951 został pozbawiony immunitetu poselskiego. Był więziony w latach 1950–1953. Od 1956 ponownie praktykował jako adwokat.
Jego teściem był Antoni Styła, także działacz ludowy.