Józef Kobiałko

Józef Kobiałko ps. Franciszek, Kazimierz, Walek (ur. 20 października 1884 r. we wsi Goryń, zm. listopad 1941 r.w Auschwitz) – działacz socjalistyczny i niepodległościowy.Członek Organizacji Bojowej PPS,

Po ukończeniu trzech klas szkoły rzemieślniczej w Radomiu, pracował jako szewc. W 1904 wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej. Uczestniczył w demonstracjach PPS przeciw mobilizacji w związku z wojną rosyjsko-japońską.

Od połowy 1905, był członkiem Organizacji Bojowej PPS, uczestniczył w zamachach na szczególnie okrutnych strażników więziennych. Od 1906, był instruktorem bojowym w Kielcach, Siedlcach, Lublinie i Puławach. Na początku 1907 aresztowany w trakcie odwrotu z akcji w Puławach, pod nazwiskiem "Stanisław Sawicki". Zbiegł z aresztu po czterech miesiącach. Nadal działał w OB PPS, uczestniczył m.n. w odbiciu Bolesławy Nawrot skazanej na katorgę. W 1908, został instruktorem bojowym w Zagłębiu Dąbrowskim, gdzie uczestniczył w kilkudziesięciu akcjach ekspropriacyjnych na pociągi, poczty i urzędy gminne, oraz akcjach przeciw agentom i prowokatorom. Zagrożony po zdradzie prowokatora Taranowicza, opuścił Królestwo i wyjechał do Krakowa.

Z terenu Galicji, uczestniczył w wypadach do Królestwa. M.in. brał udział w: napadzie na furgon pocztowy pod Cekowem (18 lipca 1908), oraz wraz z Józefem Piłsudskim, Walerym Sławkiem,Tomaszem Arciszewskim i Aleksandrem Prystorem w słynnej akcji pod Bezdanami (26 września 1908 r.).

W 1909 ukończył w Krakowie "szkołę bombistów", zaś w 1910 znów brał udział w akcjach Organizacji Bojowej PPS na terenie Królestwa. Uczestniczył m.in. wraz Władysławem Bartniakiem w zamachu na naczelnika straży ziemskiej powiatu błońskiego kapitana Iwana Aleksandrowa słynącego od trzech lat z okrucieństwa i stosowania tortur wobec aresztowanych. Ranny w czasie zamachu, uciekł do Galicji. W 1910 uczestniczy w ostatniej akcji OB PPS na pocztę pod Turkiem, gdzie skonfiskowano 40 tys. rubli.

Aleksy Rżewski charakteryzuje go jako:

Niskiego wzrostu, o twarzy bladej, uduchowionej. Cichy, skromny, małomówny, nie znający potrzeb osobistych, gdyż życie całe wypełniała mu Sprawa, jest jak gdyby uosobieniem dobroci i pogody charakteru. W ciągu całej swojej działalności nie splamił się nigdy żadnym czynem nieszlachetnym. Etycznie czysty, był surowym dla tych, którzy postępowaniem plamili honor i godność bojowca

Po kuracji w Zakopanem, powrócił do Krakowa, gdzie pracował jako elektromonter. Wstąpił do Sekcji Robotniczej Związku Walki Czynnej, oraz uczestniczył w organizacji drużyn strzeleckich. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do 1 pułku piechoty Legionów. W listopadzie 1914, wraz z Janem Bielawskim "Mikitą", został przydzielony do "oddziału beków" porucznika Tomasza Arciszewskiego przeznaczonego do prac wywiadowczo-konspiracyjnych. Wraz z Tomaszem Arciszewskim i Janem Bielawskim został następnie odkomenderowany na początku listopada 1914 do tworzenia wyodrębnionego z POW Oddziału Lotnego Wojsk Polskich do Warszawy. Początkowo jako zastępca, zaś od lutego 1915, dowódca Centralnego Oddziału Lotnego, przeprowadził szereg akcji bojowych.

W drugiej połowie 1915, powrócił do Legionów, gdzie służył do "kryzysu przysięgowego w 1917. Następnie działał w POW i Pogotowiu Bojowym PPS. W styczniu 1918, został członkiem Centralnego Wydziału Pogotowia Bojowego PPS.

W listopadzie 1918 organizował Milicję Ludową PPS w Lublinie i uczestniczył w akcji rozbrajania okupantów. Po upaństwowieniu Milicji był szefem jej Oddziału Wywiadowczego. We współpracy z Marianem Malinowskim i Marianem Buczkiem zaopatrywał milicjantów w broń ze składów wojskowych w Lublinie. W wyborach parlamentarnych w 1919, bezskutecznie kandydował z listy PPS do Sejmu Ustawodawczego. Był wówczas członkiem Okręgowego Komitetu Robotniczego Polskiej Partii Socjalistycznej w Lublinie.

Władysław Uziembło ówczesny przewodniczący OKR PPS w Lublinie i wiceprezydent Lublina, w swoich wspomnieniach, określał Kobiałkę, jako prawą rękę lidera lubelskiej PPS, Mariana Malinowskiego "Wojtka". Według tej relacji o czasach wojennych:

Z zawodu szewc, bez elementarnych umiejętności pisania lub czytania, był jednak Kobiałko sprytnym konspiratorem oraz organizatorem i wykonawcą napadów zbrojnych zleconych mu przez Wojtka. Miał też stale do dyspozycji chłopców z z gorącym temperamentem, nie rozstających się z rewolwerem".

Uziembło oskarżał Kobiałkę o organizowanie napadów już po 1919, m.in. na kasjera fabryki w Niekłaniu prawdopodobnie na polecenie Malinowskiego. Informacja ta jednak nie została nigdzie potwierdzona.

Po likwidacji Milicji Ludowej przeszedł do wojska. W czasie wojny polsko-bolszewickiej organizował oddziały dywersyjne na froncie. Od jesieni 1920 szkolił ochotników do udziału do walk na Śląsku. Po wybuchu III powstania śląskiego w 1921. trafił do jednostki dywersyjnej "Wawelberg", jako zastępca por.Tadeusza Puszczyńskiego "Konrada Wawelberga".

Po wojnie pracował jako kontroler w Kasie Chorych w Lublinie. Był członkiem PPS,oraz członkiem Zarządu lubelskiego koła Stowarzyszenia b.Więźniów Politycznych. W 1937 był I wiceprezesem Zarządu Oddziału Lubelskiego Związku Legionistów Polskich

Tuż przed wybuchem wojny 1939, uczestniczył w kursach dywersyjnych dla byłych działaczy OB PPS organizowanych przez Oddział II Sztabu Generalnego WP.

Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej czynny w PPS-WRN oraz Gwardii Ludowej WRN. Aresztowany wraz z grupą byłych członków POW wskutek donosu w czerwcu 1941. Po dwóch tygodniach śledztwa na Zamku w Lublinie, został przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie w listopadzie 1941 został rozstrzelany.

Był odznaczony: Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari, w 1928 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1930 r. Krzyżem Niepodległości z Mieczami. oraz dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

• Artur Leinwand, Kobiałka(Kobiałko) Józef, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego. Tom 3, Warszawa 1992 ​ISBN 83-900412-7-8​
• Pobóg-Malinowski W., Akcja bojowa pod Bezdanami 23 IX 1908, Warszawa 1933
• Aleksy Rżewski: W walce z trójzaborcami o Polskę Niepodległą. Wspomnienia. Łódź: 1931.
• Uziembło W., Wspomnienia 1900-1939, Warszawa 1965.