Johann Jacob Graff

Johann Jacob (Jan Jakub) Graff (ur. ok. 1778, zm. po 1833) – specjalista górniczy z Saksonii, architekt, projektant tężni solankowych w Ciechocinku.

Immatrykulował się na Akademii Górniczej we Freibergu w 1797. Był stypendystą rządowym Akademii Górniczej we Freibergu w latach 1797–1801, potem pracował jako inżynier górniczy we Freibergu. Na ziemie polskie przybył ok. 1810 w celu reorganizacji krajowego górnictwa. W 1816 przybył do Królestwa Polskiego, gdzie objął stanowisko generalnego inżyniera górniczego. W 1817 w ramach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji, której dyrektorem generalnym Wydziału Przemysłu i Kunsztów był ks. Stanisław Staszic, w ramach Głównej Dyrekcji Górniczej w Kielcach, był generalnym inżynierem górniczym. Opracował m.in. mapę geologiczną zasobów naturalnych okolic Gór Świętokrzyskich. Oszacował zasoby świętokrzyskich rud żelaza w dobrach rządowych na 16 mln t, co miało wystarczyć na 135 lat. Otwarcie w 1881 kopalni w Krzywym Rogu na Ukrainie nieco zmniejszyło znaczenie zasobów, ale ostatnie kopalnie rud żelaza w regionie świętokrzyskim (koło Starachowic) zostały zlikwidowane dopiero w latach siedemdziesiątych XX w.

Był członkiem Głównej Dyrekcji Górniczej w Kielcach do 1827 roku i zarazem inspektorem generalnym dróg przy Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Był obok takich postaci jak Jerzy Bogumił (Georg Gottlieb) Pusch, Fryderyk Lempe, Jan Karol Henryk Kaden, Wilhelm Krumpel jednym z wybitnych specjalistów sprowadzonych z zagranicy, głównie z Saksonii, do Kielc staraniem Rządu Królestwa Polskiego, w celu utworzenia pierwszej polskiej uczelni technicznej - Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach gdzie wykładał inżynierię górniczą, prawo górnicze, rysunek architektoniczny i topograficzny aż do 1824, gdy na stanowisku zastąpił go Wilhelm Krumpel. Już po kilku latach wykładał w języku polskim. Wykładał także do 1824 markszajderię (miernictwo górnicze – Markscheidekunst). Od 1827 był naczelnikiem Oddziału Kopalń i zajmował się poszukiwaniem soli kamiennej. W 1831 pracował w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, gdzie Ministrem Prezydującym był Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki, w wydziale górnictwa krajowego był radcą górniczym – naczelnikiem oddziału hut. W latach 1818–1823 mieszkał z rodziną w Kielcach.

Był projektantem największych na świecie tężni solankowych w Ciechocinku. Projekt 3 tężni opracował na podstawie odkrytych źródeł solanki. Budowa tężni I i II trwała w latach 1824–1829, tężnia nr III powstała w 1859. Łączna długość tężni wynosi 1741,5 m, a wysokość każdej 15,8 m. Tężnie zasilane są solanką pompowaną ze źródła nr 11, które znajduje się pod fontanną „Grzybek”. Nieopodal tężni nr 1 i 3, na podstawie z drobnych kamieni spoczywa kamień narzutowy z tablicą pamiątkową poświęconą prof. Jakubowi Graffowi. Tablica powstała w 2001 staraniem Towarzystwa Przyjaciół Ciechocinka.

Miejsce pochówku jest nieznane. Jego córka Jakubina Graff wyszła za Karola Knake budowniczego m.in. tężni w Ciechocinku, zakładów w Rejowie, zespołu zakładu wraz z osiedlem przemysłowym w Sielpii Wielkiej i zespołu walcowni Nietulisku Dużym. Karol Knake był ojcem Karoliny Knake żony Adam Waligórski oraz dziadkiem Teofila Waligórskiego.

• MartaM. Hubicka MartaM., Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach (1816-1827), Lublin 1926  (pol.).
• Antonii S.A.S. Kleczkowski Antonii S.A.S., Stan badań nad dziejami Akademii Górniczej (Szkoły Akademiczno-Górniczej) i Głównej Dyrekcji Górniczej w Kielcach, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 39 (1), Warszawa: Instytut Historii Nauki PAN, 1994, s. 61-70  (pol.).