Jerzy Grobicki
Quick Facts
Biography
Jerzy Grobicki (ur. 4 stycznia 1891 w majątku Piastów k. Grójca, zm. 22 września 1972 w Toronto) – pułkownik Wojska Polskiego II RP, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej, wojnie polsko-bolszewickiej i II wojnie światowej, „zagończyk”. Syn Aleksandra Grobickiego z Wilkowa i Jadwigi z domu Grobickiej. Żona Anna z domu Harajewicz. Mieli syna Alexandra.
Młodość i służba w C.K. Armii
- uczestnik strajku szkolnego, pozbawiony prawa do matury państwowej
- uczeń Akademii Rycerskiej w Legnicy
- żołnierz Legii Cudzoziemskiej 1906–1907
- serbski partyzant w Macedonii, walczył przeciwko Turkom 1908
- słuchacz Szkoły Oficerów Kawalerii w Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt
- oficer zawodowy kawalerii w armii austriackiej
- dowódca dywizjonu kawalerii w stopniu rotmistrza
- szef sztabu 6 Brygady Górskiej (austriackiej)
Przebieg służby w Wojsku Polskim
- oficer Dowództwa Frontu Galicyjskiego
- szef sztabu 8 Dywizji Piechoty,
- szef sztabu 9 Dywizji Piechoty,
- szef sztabu Grupy Operacyjnej gen. Stanisława Pruszyńskiego
- zastępca dowódcy Pułku Jazdy „Obrony Wilna” (bardziej znanego, jako Jazda rotmistrza Jerzego Dąbrowskiego do 24.VII.1920
- szef sztabu IV Brygady Jazdy 24.VII – VIII.1920
- dowódca 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie 15.VIII.1920 – 8.V.1921
- attaché wojskowy w Budapeszcie V lub X.1921 – VI.1924
- zastępca dowódcy 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich w Bydgoszczy VI – IX.1924
W okresie od września 1924 roku do 15 października 1925 roku był słuchaczem Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego został przydzielony do Generalnego Inspektoratu Kawalerii w Warszawie.
- dowódca 22 Pułku Ułanów Podkarpackich w Brodach XII.1926 – I.1930
- pełniący obowiązki dowódcy 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Stanisławowie 1928 – I.1930
- kierownik katedry taktyki kawalerii w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie I.1930 – XI.1931
Z dniem 16 listopada 1931 roku został przeniesiony z W.S.Woj. do dyspozycji szefa Biura Personalnego M.S.Wojsk., a następnie, z dniem 1 lutego 1932 roku do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie, po czym z dniem 31 marca 1932 roku przeniesiony w stan spoczynku. Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski podają, że Jerzy Grobicki w okresie od listopada 1931 do maja 1939 pełnił służbę jako attaché wojskowy w Teheranie, Stambule, Bejrucie, Atenach i Madrycie, co stoi w sprzeczności z ustaleniami Piotra Staweckiego, który nie wymienia płk. Grobickiego wśród oficerów pełniących w latach 1932-1939 funkcję attaché wojskowego. Konrad Bugajak w przypisie redakcyjnym na s. 548 wspomnień Mariana Romeyki wyjaśnia, że usunięcie płk. Grobickiego z WSWoj. i przeniesienie do rezerwy (sic!) pozostaje w bezpośrednim związku z podjęciem przez niego służby w Oddziale II SG oraz zaangażowaniem w ruchu prometejskim na polecenie Piłsudskiego.
W maju 1939 roku został przyjęty do wojska, jako oficer kontraktowy. Powierzono mu organizację i dowództwo Sieradzkiej Brygady Obrony Narodowej w Łodzi. W kampanii wrześniowej dowodził Oddziałem Wydzielonym Nr 2 10 Dywizji Piechoty w składzie Armii „Łódź”. 4 września został dowódcą Kresowej Brygady Kawalerii. Od 27 września 1939 roku do 25 sierpnia 1941 roku przebywał w niewoli sowieckiej, od 1940 był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu.
We wrześniu 1941 roku, po uwolnieniu z niewoli, został przyjęty do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 5 Dywizji Piechoty w miejscowości Tatiszczewo.
- oficer Dowództwa Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie I–IV.1942
- komendant Centrum Wyszkolenia Broni i Służb w Egipcie (od V.1942 w Palestynie) IV – IX.1942
- dowódca 6 Lwowskiej Brygady Strzelców IX.1942 – III.1943
- oficer Dowództwa Armii Polskiej na Wschodzie III – XII.1943
- oficer łącznikowy dowódcy II Korpusu Polskiego przy Korpusie Francuskim XII.1943 – VII.1944
- oficer Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Wielkiej Brytanii VII.1944 – III.1945
- oficer Dowództwa Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie od III.1945
- attaché wojskowy przy rządzie Czang Kaj-szeka
- komendant obozu Quassasin w Egipcie do 1947
- na emigracji w Kanadzie.
Opinie
- Marian Romeyko: Kawalerzysta, zasłużony, bojowy dowódca pułku, naukowiec i historyk, typ kawaleryjskiego „zagończyka” z dużym temperamentem, należał do znanych postaci w wojsku. Karierę zaczął jeszcze podczas wojny bałkańskiej, w charakterze komitadży. W czasie wielkiej wojny służył w kawalerii austriackiej, był podczas wojny domowej nad Donem, gdzie Kozacy nadali mu tytuł „honorowego atamana”. W WP należał do antyreżimowców, z czym się zbytnio nie krył; pozostał jednak lojalnym oficerem. Mówiono, że przyczyną przejścia tego wybitnego oficera na emeryturę stał się fakt następujący: w WSWoj. w Warszawie bawiła delegacja estońskiej Wyższej Szkoły Wojennej; należało ją rewizytować. Gen. Kutrzeba wyznaczył w skład delegacji płk. Grobickiego, nakazując mu uprzednio porozumieć się z Oddziałem II Sztabu Głównego w celu otrzymania szczegółowych instrukcji. Tam poinformowano go, że ma zabrać ze sobą prezent, i sugerowano popiersie Piłsudskiego. Grobicki natomiast kupił miniaturę pomnika „dowborczyka” i wręczył ją w Tallinnie.
Awanse
- major kawalerii – zweryfikowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku
- podpułkownik Sztabu Generalnego – ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku
- pułkownik dyplomowany – ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 roku i 3. lokatą
- generał brygady – 19 marca 1965 roku (przez Prezydenta RP, Augusta Zaleskiego)
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Krzyż Komandorski Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa)
Przypisy
Bibliografia
- Narcyz Klatka Wieluński Wrzesień 1939, Wydawnictwo Komandor, Wieluń-Gdynia 2006, ISBN 83-912842-0-4.
- Kryska-Karski Tadeusz i Żurakowski Stanisław, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991,
- Leżeński Cezary i Kukawski Lesław, O kawalerii polskiej XX wieku, Zakład naukowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1991, ISBN 83-04-03364-X, s. 67,
- Pindel Kazimierz, Obrona narodowa 1937-1939, Warszawa 1979, ISBN 83-11-06301-X,
- Koral Marian, Biogram płk. dypl. Jerzego Grobickiego zmarłego 22 września 1972 r. w Toronto, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (63) z 1972 r., s. 358,
- Romeyko Marian, Przed i po maju, Wydawnictwo MON, Warszawa 1983, wyd. III, ISBN 83-11-06884-4, s. 548,
- Stawecki Piotr, Attaché wojskowi Drugiej Rzeczypospolitej, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” Nr 2 (202) z 2004 r., ss. 107-138,
- Mieczysław Bielski: Grupa Operacyjna „Piotrków” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991, s. 384. ISBN 83-11-07836-X.