Janina Juzoń

Janina Juzoń z d. Tylec pseud. Kazia (ur. 24 listopada 1903 na kolonii Ksawera, obecnie dzielnicy Będzina, zm. 25 września 1976 w Sosnowcu) – nauczycielka, działaczka komunistyczna, zastępca członka Komitetu Centralnego PPR (1945-1948).

Była córką działaczy komunistycznych Szczepana i Stanisławy (stryj Józef również był działaczem KPP), podczas nauki w gimnazjum w Będzinie zorganizowała bibliotekę dla świetlicy Robotniczego Stowarzyszenia Spożywców Zagłębia Dąbrowskiego i uczyła na kursach dokształcających dla robotników. Działała w Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK) (późniejszym KZMP) od chwili jego powstania w 1922, a później KPP. Organizowała młodzieżowe koła komunistyczne, była członkiem Komitetu Okręgowego (KO) ZMK Zagłębia Dąbrowskiego. Po maturze i trzymiesięcznym kursie nauczycielskim została nauczycielką w wiejskiej szkole w Kierszuli k. Zawiercia. 26 I 1925 aresztowana i 25 XI 1925 skazana w Sosnowcu na rok więzienia; podczas odbywania kary była starostą komuny więziennej. Po zwolnieniu była pomocnicą bibliotekarza w Bibliotece Wiedzy Robotniczej w Będzinie. 25-26 X 1926 w Zagórzu . Dąbrowy Górniczej brała udział w okręgowej konferencji ZMK, wygłosiła na niej referat o pracy oświatowej ZMK i wraz z innymi uczestnikami została aresztowana i uwięziona w Sosnowcu, a 28 X 1927 skazana na 2 lata więzienia i pozbawienie praw nauczycielskich. XI 1928 zwolniona, po kilkumiesięcznym pobycie w Zakopanem przeniosła się do Poznania, gdzie wyszła za mąż za Jana Juzonia. W 1930 wróciła do Zagłębia i wróciła do pracy w Bibliotece Wiedzy Robotniczej, której została kierowniczką po ukończeniu kursów bibliotecznych. 1943-1944 była robotnicą w fabryce chlebaków dla wojska w Sosnowcu, w 1943 zatrzymana przez gestapo za udzielanie pomocy Żydom z sosnowieckiego getta. Latem 1944 przeniosła się do Będzina, gdzie utrzymywała kontakty z PPR i Wydziałem Sanitarnym AL. Od 1945 kierownik Wydziału Oświaty Zarządu Miejskiego w Będzinie i członek Komitetu Miejskiego (KM) i Komitetu Wojewódzkiego (KW) PPR. 1945-1949 instruktor, kierownik Wydziału Oświaty, Wydziału Kobiecego i zastępca kierownika Wydziału Propagandy i Oświaty KW PPR/PZPR w Katowicach. Członek Plenum i Egzekutywy KW PZPR w Katowicach, w grudniu 1945 była delegatem na I Zjazd PPR, na którym została zastępcą członka KC PPR. W grudniu 1948 była delegatką na I Zjazd, a w marcu 1954 na II Zjazd PZPR. Przewodnicząca Komisji Kulturalno-Oświatowej Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) w Katowicach, wiceprzewodnicząca Zarządu Wojewódzkiego Ligi Kobiet, członek Wojewódzkiej Komisji i Zarządu Głównego (ZG) Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (RTPD). W styczniu 1949 przeniesiona do Olsztyna, gdzie od 15 I 1949 kierowała Wydziałem Propagandy, Oświaty i Kultury KW PZPR i również była członkiem plenum i egzekutywy KW. 1952-1955 odbyła kurs w Szkole Partyjnej przy KC PZPR. Od lipca 1952 sekretarz w ZG Ligi Kobiet. Od marca 1959 wiceprzewodnicząca Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (MRN) w Sosnowcu. Później była kierownikiem Wydziału Kultury Prezydium WRN w Katowicach. Od maja 1963 na rencie. Członek Plenum Wojewódzkiego Komitetu FJN, Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej, Zarządu Wojewódzkiego Ligi Kobiet i przewodnicząca Komisji ds. Działaczy Ruchu Robotniczego w Sosnowcu i prelegentka Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Była odznaczona m.in. Orderem Sztandaru Pracy II klasy, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotą Odznaką Za zasługi w rozwoju województwa katowickiego.

• Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 2, Warszawa 1987.

• Biuletyn IPN