Jan Zaleski

Jan Zaleski (ur. 15 stycznia 1926 roku w Monasterzyskach, zm. 4 czerwca 1981 roku w Krakowie) – polski filolog.

Urodził się w rodzinie Jana Zaleskiego i Rozalii z Muraszków. Jego dziadek Antoni Zaleski był ostatnim w rodzinie, który jeszcze uważał się za szlachcica zagrodowego. Rodzina żyła w biedzie, m.in. za niespłacony dług zlicytowano ich dom. W 1945 roku wraz z matką i rodzeństwem (ojciec zginął na wojnie) został wysiedlony w nowe granice Polski. Wychowywał się w ośrodku dla dzieci i młodzieży prowadzonym w pałacu w Krzeszowicach. Maturę zdał z wyróżnieniem, z drugą lokatą na roku. Ukończył studia polonistyczne I stopnia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie (1953) oraz II stopnia w zakresie językoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim (1955). W 1965 roku uzyskał stopień naukowy doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy Język Aleksandra Fredry. Część I, Fonetyka (promotorem był Witold Taszycki, a w 1976 roku habilitację na podstawie pracy Język Aleksandra Fredry. Część II, Fleksja, składnia, słowotwórstwo, słownictwo.

Całą karierę naukową związany był z WSP w Krakowie, dodatkowo uczył też w w studium nauczycielskim w Tarnowie, Bochni i Nowej Hucie. W 1953 roku został zatrudniony w Zakładzie Języka Polskiego WSP na stanowisku asystenta. W 1958 roku uzyskał stopień starszego asystenta. W roku 1965 roku został powołany na stanowisko adiunkta. W 1966 roku został powołany w skład Komisji Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk. W 1969 uzyskał stanowisko docenta oraz nominację na stanowisko kierownika katedry, funkcję tę pełnił do 1971 roku, kiedy w ramach reorganizacji zlikwidowano wszystkie katedry; wtedy też otrzymał nominację na stanowisko kierownika Zakładu Języka Polskiego (ponawianą w następnych latach). W 1971 roku został wybrany sekretarzem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego (wybrany ponownie w 1974 roku).

Prowadził zajęcia z gramatyki opisowej języka polskiego, historii języka, gramatyki historycznej języka polskiego, kultury języka. W opinii Leszka Bednarczuka łączył w pracy naukowej zainteresowanie historią języka polskiego, pasje teatralne i znajomość polszczyzny kresowej. Po jego kierunkiem napisano 68 prac magisterskich, był recenzentem czterech rozpraw doktorskich, wypromował dwóch doktorów.

Zbierał monety, skupował na aukcjach stare mapy, książki, kalendarze i czasopisma, zwłaszcza o tematyce kresowej. Od 1963 roku był członkiem sekcji numizmatycznej Polskiego Towarzystwa Filatelistów. Łącząc pasję naukową z zainteresowaniami, nazewnictwu monet poświęcił jeden z artykułów naukowych, a słownictwu numizmatycznemu – referat.

Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1973), uzyskał też nagrodę ministra (1976). Pośmiertnie został odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej; jego imię nadano jednej z pracowni WSP.

Był żonaty z polską Ormianką Teresą Barbarą Isakowicz, polonistką. Mieli troje dzieci: Tadeusza (ur. 1956), późniejszego księdza i działacza społecznego oraz bliźniaczki: Danutę i Joannę (ur. 1958).

Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Uroczystości pogrzebowe odprawił zaprzyjaźniony z nim kardynał Franciszek Macharski.