Jan Kosina

Jan Maciej Kosina (ur. 1859, zm. 15 lutego 1943 w Sanoku) – inżynier leśnik, geometra, mierniczy przysięgły, działacz społeczny.

Były dom rodziny Kosinów w Sanoku

Grobowiec Jana i Pauliny Kosinów w Sanoku

Protoplastą rodu Kosinów był XVII-wieczny czeski powstaniec, Jan Kozina. Jan Maciej Kosina pochodził z czeskiej chłopskiej (później ziemiańskiej) zubożałej rodziny. Był pierwszym Polakiem w rodzie. Jego dziadkami był Mathyas Kozina (ok. 1780-1840, właściciel dóbr Chotiměř k. Domažlic) i Katarzyna Auřada, a rodzicami Józef Kozina-Kosina (1816-1870, zarządca browarów w Dukli) i Maria Wojnarowska. Zgodnie z tradycją rodzinną w kolejnych pokoleniach rodu, najstarszy z synów otrzymywał imię czeskiego protoplasty Jana.

Ukończył szkołę średnią, a następnie został absolwentem Hochschule für Bodenkultur w Wiedniu (Akademia Górniczo-Leśna) uzyskując tytuł inżyniera leśnictwa. Pracował jako nadleśniczy w leśnictwie państwowym Austro-Węgier w rejonie Lwowa, Tarnopola, później w Starzawie i Berehach Dolnych. Był autorem prac odkrywczych, był współpracownikiem czasopisma „Sylwan”, został wykładowcą i członkiem komisji egzaminacyjnej na Wydziale Leśnictwa Politechniki Lwowskiej, członkiem komisji egzaminacyjnej dla samoistnych gospodarzy leśnych. Działał w zarządzie Polskiego Towarzystwa Leśnego.

Po zakończeniu austriackiej służby państwowej został sądowym mierniczym przysięgłym, od 1904 prowadził własną kancelarię w Sanoku (był w niej zatrudniony m.in. Stanisław Beksiński). 21 września 1913 złożył przysięgę obejmując stanowisko rządowo upoważnionego inżyniera lasowości (leśnictwa) w Sanoku. Po wybuchu I wojny światowej od 12 listopada 1914 wraz z bliskimi przebywał w Wiedniu. U schyłku wojny w listopadzie 1918 był jednym z przełożonych sformowanego wówczas z sanockich harcerzy „Pogotowia Młodzieży”. Został członkiem wydziału (zarządu) zawiązanego 22 maja 1919 Koła Przyjaciół Harcerstwa w Sanoku.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości jako rządowo upoważniony cywilny geometra złożył przysięgę 22 kwietnia 1921. W okresie II Rzeczypospolitej jako cywilny geometra był rządowo upoważnionym cywilnym inżynierem leśnictwa. 22 kwietnia 1921 złożył przysięgę i został wpisany na listę mierniczych przysięgłych w Polsce. Prowadził prace miernicze na rzecz metropolity Andrzeja Szeptyckiego oraz wielu właścicieli dóbr w Galicji. W 1921, 1923, 1924 był powoływany na liście znawców z zawodu leśnictwa dla oszacowania przedmiotów i gruntów, mogących ulec wywłaszczeniu dla kolei żelaznej oraz do wyznaczenia wynagrodzeń za wywłaszczenie praw wodnych. Brał udział w zalesianiu parku miejskiego im. Adama Mickiewicza w Sanoku. W latach 30 XX w. był autorem projektu połączenia kolejek wąskotorowych w Bieszczadach z Łańcutem przy pomocy energii elektrycznej z elektrowni Myczkowce-Zwierzyń (realizację uniemożliwił wybuch II wojny światowej). W ostatnim okresie życia był nadleśniczym inspekcji leśnej i lasów prywatnych.

Funkcjonował na polu organizacji i życia społecznego. W 1929 był jednym z założycieli sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, w którym pełnił funkcję zastępcy prezesa. Działał w Towarzystwie Szkoły Ludowej w Sanoku i Towarzystwie Polskiej Ochronki Dzieci Chrześcijańskich (był opiekunem ochronki) oraz był prezesem oddziału sanockiego Ligi Katolickiej, działającej przy parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” od 1912. Był członkiem wspierającym Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku.

11 listopada 1937 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za zasługi na polu pracy społecznej.

Pod koniec XIX wieku jego żoną została Austriaczka, Paulina, z domu Girtler von Kleeborn (1862-1945), absolwentka Konserwatorium Muzycznego we Lwowie, początkowo była pianistką. Oboje mieli pięcioro dzieci, czterech synów: najstarszy Jan Józef (1894-1940, oficer dyplomowany Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej; jego synem był Jan Juliusz, 1924-1998), Stanisław (1896-1988, doktor praw, konsul), Andrzej (1898-1920, ofiara wojny polsko-bolszewickiej, kawaler Orderu Virtuti Militari), Piotr Zbigniew (1902-1939, inżynier leśnik, zginął od bomby podczas kampanii wrześniowej) oraz córka Helena (1900-2000, nauczycielka języka polskiego, działaczka społeczna) (1900-2000). Ich dzieci przychodziły na świat w różnych miejscowościach wskutek zmian miejsca służby inżyniera Kosiny. Jan Maciej i Paulina Kosinowie należeli do III Zakonu franciszkańskiego i Sodalicji Mariańskiej.

Około 1905 rodzina Kosinów przeprowadziła się na stałe do Sanoka. Zamieszkiwała w wynajmowanych lokalach: wpierw w domu przy ulicy Podgórze, pomiędzy Schodami Serpentyny i Franciszkańskimi, następnie w domu należącym do notariusza z Leska, Tomasika, przy obecnej ulicy Władysława Sikorskiego, po I wojnie światowej na piętrze w kamienicy Gerardisów przy ulicy Kazimierza Wielkiego (wówczas pod adresem numeru 8), skąd po wybuchu II wojny światowej i wobec odmowy podpisania Volkslisty przez Paulinę Kosinę zostali wydaleni i zamieszkali wówczas na piętrze kamienicy Hasenlaufa, u zbiegu ulic Jagiellońskiej i Tadeusza Kościuszki, gdzie przebywali do śmierci. Podczas okupacji niemieckiej Jan Kosina współdziałał w ramach polskiej konspiracji w zakresie przerzutów transgranicznych na Węgry.

Jan Kosina zmarł 15 lutego 1943 w Sanoku i dwa dni później został pochowany na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku.

• Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995. ISBN 83-86077-57-3.
• Paweł Kosina. Pro memoria. Inż. Jan Kosina – nestor leśnictwa małopolskiego (w 50-lecie zgonu). „Rocznik Sanocki 1995”, s. 217-219, 1995. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka. ISSN 0557-2096. 
• Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. Sanok: Stowarzyszenie Przyjaciół Heleny Kosiny w Sanoku, 2006. ISBN 83-924210-0-0.
• Paweł Kosina. Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele (cz. 1). „Góra Przemienienia”, s. 9-12, Nr 22 (147) z 28 maja 2006. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
• Paweł Kosina. Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele (cz. 2). „Góra Przemienienia”, s. 9-12, Nr 23 (147) z 4 czerwca 2006. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
• Paweł Kosina. Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele (cz. 3). „Góra Przemienienia”, s. 10-12, Nr 24 (148) z 11 czerwca 2006. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
• Paweł Kosina. Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele (cz. 4). „Góra Przemienienia”, s. 17-20, Nr 25 (149) z 18 czerwca 2006. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
• Paweł Kosina. Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele (cz. 5). „Góra Przemienienia”, s. 16-20, Nr 26 (150) z 25 czerwca 2006. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku.