Jan Kajetan Trojański

Jan Kajetan Trojański (ur. w lutym 1797 lub w 1796 w Lublinie, zm. latem 24 lipca 1850 w Mariańskich Łaźniach) – polski filolog klasyczny, leksykograf. Profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prezes Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.

Jan Kajetan Trojański był synem Stanisława, magistra chirurgii. W Lublinie ukończył gimnazjum i przez trzy lata na uniwersytecie w Krakowie studiował filologię klasyczną, a następnie we Wrocławiu prawo. Po dwóch latach porzucił studia prawnicze, aby powrócić do filologii klasycznej. W 1817 roku od Uniwersytetu Wrocławskiego otrzymał 50 talarów nagrody za prace naukowe. Po ukończeniu studiów został na Uniwersytecie Wrocławskim lektorem języka i literatury polskiej. W 1819 roku zdał egzamin nauczycielski i w gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu rozpoczął pracę. Podczas pracy nauczycielskiej w poznańskim gimnazjum dał się poznać jako dobry pedagog, który doskonale znał swój przedmiot. W grudniu 1821 roku na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego uzyskał tytuł doktora.

Pracował w Poznaniu gdzie wraz z Józefem Muczkowskim zajmował się porządkowaniem akt miejskich i sporządzanie inwentarza na polecenie pruskiego magistratu Poznania. Prace zakończyli w 1826 roku, kończąc dzieło zaczęte pięć lat wcześniej przez Jana Wilhelma Cassiusa.

W 1828 roku przeniósł się do Krakowa na Katedrę Literatury Łacińskiej, gdzie na Uniwersytecie Jagiellońskim przez dwadzieścia lat oddawał się głównie zajęciom dydaktycznym oraz studiom języka niemieckiego. Od 1828 wykładał literaturę polską i łacińską, pełnił funkcję członka Wielkiej Rady Uniwersyteckiej, w latach 1835–1837 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego. W latach 1841-1843 był rektorem Uniwersytetu i jednocześnie prezesem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.

W latach 1845-1848 ponownie był dziekanem Wydziału Filozoficznego, a w 1849 został powołany do komisji opracowującej dla Uniwersytetu „kompletny plan naukowy”.

Żonaty był od 1828 roku ze Zgorzalewiczówną z Kościana.

Jan Kajetan Trojański był autorem popularnych i cenionych w swoim czasie podręczników szkolnych i słowników. Będąc we Wrocławiu w 1819 roku opracował i wydał Gramatykę łacińską do potrzeby szkól polskich zastosowaną, która miała kilka wydań i używana była w szkołach wielkopolskich. Wydał również Słownik polsko-łaciński do szkolnego użycia... (1819) i Zadania do tłumaczenia z polskiego na łacińskie (1828). W Poznaniu opracował artykuł z dziedziny dydaktyki języków klasycznych, wydany przez gimnazjum poznańskie (1824). Jego najlepsze prace powstały jednak w Krakowie – w 1833 opublikował Gramatykę niemiecką do szkolnego i prywatnego użycia, a także słowniki polsko-niemieckie i niemiecko-polskie, m.in: Dokładny niemiecko-polski słownik do podręcznego użycia dla Polaków i Niemców wydany w 1844.

Zmarł latem 1850 w Mariańskich Łaźniach (Marienbad). Miejsce pochówku pozostaje nieznane.

• Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 773. ISBN 83-01-02722-3.

• Jan Kajetan Trojański: Dokładny niemiecko-polski słownik do podręcznego użycia dla Polaków i Niemców. Cz.1 – publikacja dostępna online (pol.). europeana.eu. [dostęp 2015-08-05].