Quick Facts
Biography
Jan Bernard Jacobs (Lochristi, 7 september 1734 - Marche-en-Famenne, 22 augustus 1790) was een verloskundige pionier van het vroedvrouwenonderwijs in Vlaanderen. Hij wordt omschreven als bedreven, voorzichtig, moedig, een belezen realist, een psycholoog met gezond verstand, een scherp waarnemer en beeldend schrijver. Jacobs werd op 30 januari 1769 weduwnaar en ging daarna volledig op in zijn werk. Hij stelde een uitgebreide bibliotheek samen en legde een rariteitenkabinet aan.
Biografie
Jan Bernard Jacobs was net geen tijdgenoot van Jan Palfijn en duidelijk kind van de Verlichting. Hij liep zijn humaniora bij de Augustijnen in Gent en in de Medische school waar Palfijn eerder doceerde. Nadat hij ervaring opdeed bij het leger van Frederik de Grote vestigt hij zich als meester-chirurgijn te Gent op de Houtbriel in 1761. In 1778 start hij zijn zesmaandelijkse vroedkundelessen. Hij blijkt een inspirerende lesgever en trekt leerlingen uit alle windrichtingen. Hij gebruikt als eerste een fantoom om de handgrepen en de obstetrische instrumenten te demonstreren. In 1788 brengt Jozef II de faculteit geneeskunde van Leuven over naar Brussel. Jacobs aanvaardde er de leerstoel chirurgie. Hij overleed in Marche-en-Famenne, op 22 augustus 1790 aan tyfus.
Naslagwerk
In 1784 verscheen zijn keurig geïllustreerde boek ‘Vroedkundige oefenschool’. Het was bedoeld als naslagwerk en klapper voor de vroedvrouwen die zijn colleges volgden. Het groeide uit tot een standaardwerk. En dat blijft het tot het midden van de negentiende eeuw. Het boek munt uit door zijn didactische opbouw en de realistische illustraties die 'moeilijke' geboorten documenteren. Het naslagwerk kende een ruime verspreiding in het graafschap Vlaanderen (uitgezonderd in het leperse), omdat het centrale bestuur en de kasselrijbesturen in elk dorp de gezworen vroedvrouw een exemplaar ter beschikking stelden. Verder werd het werk vaak als prijs geschonken aan de laureaten van vroedkundige opleidingen. In de vroedkundige bibliotheek van de Brugse arts Isaac De Meyer (1786-1861) stak het exemplaar van Jan Dhurter uit Velzeke.
Bibliografie
- Professor Jacobs. Vroedkundige oefenschool. Dirk Martens, Gent, 1784.
- Koninklijke Academiën van België. Nationaal Biografisch Woordenboek, deel VI, Paleis der Academiën, Brussel, 1974, p. 490-492.