Jadwiga Towarnicka

Jadwiga Towarnicka z domu Kolendo (ur. 28 lipca 1919 r. w Augustowie, zm. 23 lipca 1986 r. w Suwałkach) – bibliotekarka, nauczycielka, działaczka społeczna.

Urodziła się 28 lipca 1919 r. w Augustowie w rodzinie Jana i Petroneli Kolendo. Jej młodszy brat Edward zginął w powstaniu warszawskim. W dzieciństwie bywała we wsi Rudniki koło Raczek, w rodzinnych stronach matki – Petroneli (z domu Woronko).

Wczesną młodość spędziła w Białymstoku. Tu jej ojciec pełnił funkcję dyrektora banku, natomiast matka zajmowała się domem. W Białymstoku Jadwiga zdała maturę.

Następnie podjęła studia w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Po wybuchu wojny przerwała studia, pozostała jednak w Warszawie. Wyszła za mąż za Tadeusza Towarnickiego (pseud. Naprawa, de Vran – ranny podczas walk na Woli przy ulicy Okopowej 25, zmarł 1 sierpnia 1944 r.) i urodziła dziecko. Po upadku powstania warszawskiego wraz z malutkim synkiem Andrzejem została ewakuowana do Piaseczna.

W maju 1945 r. wróciła na Suwalszczyznę. Humanistyczna matura i dwa lata studiów na SGGW umożliwiły jej podjęcie pracy nauczycielki w jednoklasowej szkole podstawowej w Czarnem (od 15 maja 1945 r.), niedaleko Filipowa. Tak wspominała ten okres: „Początki były trudne. Nie mieliśmy podręczników, ani innych pomocy naukowych. Odtwarzałam więc z pamięci teksty i na papierze pergaminowym, zdobytym w jakiejś mleczarni, powstał „mój” elementarz (…) Dzieci pisały na czym się dało: rysikiem na tabliczkach, na kawałkach tapet, a za tablicę szkolną służyło pół okiennicy. Po roku pracy oprócz izby lekcyjnej były już i podstawowe sprzęty, a przy szkole boisko i ogródek. Wszystko to zrobili rodzice uczniów, którzy i mnie udzielili konkretnej pomocy: miałam z dzieckiem co jeść i na czym spać. W tamtych latach nie otrzymywaliśmy wynagrodzenia za pracę, dzięki jednak tym wspaniałym ludziom mogłam od niczego rozpocząć nowe życie”.

Kolejne pięć lat przepracowała w suwalskim Państwowym Koedukacyjnym Gimnazjum Ogrodniczym (późniejszym Państwowym Liceum Ogrodniczym I Stopnia), uczyła biologii, botaniki, chemii i zoologii, a także pełniła funkcję wicedyrektora szkoły. W tym też okresie przez około półtora roku była wykładowcą w Instytucie Kształcenia Kadr dla Rolnictwa w Janowie koło Mińska Mazowieckiego.

1 listopada 1951 r. podjęła pracę w bibliotece jako kierownik Powiatowej Biblioteki Publicznej w Suwałkach, a po połączeniu bibliotek powiatowej i miejskiej objęła stanowisko kierownika tejże placówki (IX.1956-30.VI.1975). Od lipca 1975 r. (po zmianach administracyjnych w kraju) pełniła funkcję wicedyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Marii Konopnickiej w Suwałkach.

Przez niemal 29 lat była związana z suwalskim bibliotekarstwem. Była autorką licznych wystaw popularyzujących kulturę regionu. Dzięki jej zaangażowaniu rozbudowano sieć biblioteczną w powiecie a następnie w województwie suwalskim. Korzystnym zmianom uległy warunki lokalowe wielu bibliotek. Rozwijała się i podnosiła swoje kwalifikacje kadra bibliotekarska.

Towarnicka działała we władzach Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Była sekretarzem i członkiem Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego "Suwalszczyzna", członkiem kolegium „Gazety Suwalskiej” a także przewodniczącą Komisji Rewizyjnej Suwalskiego Towarzystwa Kultury, radną powiatowej, a następnie wojewódzkiej rady narodowej.

Współpracowała z „Kontrastami” popularyzując historię i współczesność ziemi suwalskiej. Współorganizowała teatrzyk lalkowy dla dzieci „Wigraszek”. Działała aktywnie w Komitecie Założycielskim Muzeum Regionalnego w Suwałkach. Po przejściu na emeryturę (31.01.1980 r.) pracowała w bibliotece Muzeum Okręgowego w Suwałkach. Jej osobiste zaangażowanie przyczyniło się do powstania nowej siedziby PiMBP w Suwałkach. W 1963 r. oddano do użytku nowoczesny i funkcjonalny lokal biblioteki. Stary budynek był niezbyt zachęcającym: ciasno, ciemno, wilgotno.

Jadwiga Towarnicka zmarła 23 lipca 1986 r. po krótkiej i ciężkiej chorobie. Została pochowana w grobie rodzinnym na cmentarzu miejskim przy ul. Bakałarzewskiej w Suwałkach. Spoczywa obok swoich rodziców – Jana i Petroneli Kolendo.
W październiku 2011 r. imię Jadwigi Towarnickiej otrzymała sala oświatowa Biblioteki Publicznej im. Marii Konopnickiej w Suwałkach.

• Budowałam moje życie od podstaw, "Kontrasty" 1969, nr 7, s. 24-25
• Diabeł przestał mówić dobranoc..., "Kamena" 1962, nr 6, s. 9
• Do muzyki Moniuszki, "Kontrasty" 1972, nr 11, s. 28-29
• Pierwsze biblioteki na Suwalszczyźnie, "Kontrasty" 1971, nr 10, s. 15
• Początki prasy suwalskiej, "Kontrasty" 1971, nr 6, s. 24
• Podstawowe ogniwo – wieś..., "Kontrasty" 1971, nr 12, s. 4
• Rozwój kultury i instytucji kulturalnych Suwalszczyzny w latach 1944-1964 [w: ] Studia i materiały do dziejów Suwalszczyzny, pod red. J. Antoniewicza, Białystok 1965, S. 605-617

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
• Odznaka „Zasłużony Białostocczyźnie”
• Odznaka „Za Zasługi dla Województwa Suwalskiego”
• Złota Odznaka SBP i in.

• Chalecka-Połocka L., Barwy czasu, "Gazeta Współczesna" 1976, nr 82.
• Fałtynowicz Z., Bibliotekarka, [w: ] Biografie suwalskie. Cz. IV, red. M. Pawłowska, Suwałki 1997.​ISBN 83-903140-2-9​
• JanuszJ. Kopciał JanuszJ., Biblioteka Publiczna w Suwałkach (1945-1996), Suwałki: „Hańcza”, 1997, ISBN 83-87415-02-2, OCLC 749336371 .
• Kroniki [Księgi pamiątkowe] suwalskiej biblioteki publicznej [rkps.], 6 t.
• Łączyła ich wspólnota : zrzeszenia i zjazdy Suwalczan, red. Z. Fałtynowicz, Z. Filipowicz, Suwałki 2003.​ISBN 83-913350-2-X​
• Łozowska M., Jadwiga Towarnicka 28.07.1919-23.07.1986, "Bibliotekarz" 1987, nr 3.
• Sokołowska G., W rodzinnych stronach matki, "Warmia i Mazury" 1980, nr 4.
• Studia i materiały do dziejów Suwalszczyzny, red. J. Antoniewicz, Białystok 1965.
• Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, JanuszJ. Kopciał (red.), MaciejM. Ambrosiewicz, Suwałki: „Hańcza”, 2005, ISBN 83-87415-37-5, OCLC 69355312 .
• Towarnicka J., Budowałam moje życie od podstaw, "Kontrasty" 1969, nr 7.

• http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.145920 [dostęp: 17.09.2015]
• http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.111594 [dostęp: 17.09.2015]