Jacek Banaszkiewicz

Jacek Banaszkiewicz (ur. 18 lipca 1947 w Poznaniu) – polski historyk mediewista, profesor Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie i Uniwersytetu Warszawskiego. Badacz początków dziejów Polski, zajmujący się przede wszystkim fabularno-mitologicznymi tradycjami średniowiecza i wątkami legendarnymi.

Urodził się w Poznaniu jako syn Ryszarda Banaszkiewicza, cała rodzina przeniosła się do podwarszawskiej Jeziornej w 1957. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Reytana w Warszawie. W 1970 ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim, broniąc pracy Próba charakterystyki średniowiecznych neuroz społecznych na przykładzie tańców w kościołach i ruchów biczowników (pod kierunkiem Stanisława Piekarczyka). W roku akademickim 1970-1971 pracował jako asystent stażysta na macierzystej uczelni. W 1974, kiedy zapisanie się do PZPR nie było już warunkiem koniecznym, aby rozpocząć studia doktoranckie, otworzył przewód doktorski i w latach 1974-1996 był pracownikiem w Instytucie Historii PAN (1974-1977 jako doktorant). Tam też obronił pracę doktorską poświęconą Kronice Dzierzwy (w 1977 pod kierunkiem Jerzego Dowiata), był stypendystą niemieckiego Uniwersytetu w Tybindze w latach 1980-1982, a habilitował się w 1984 i od 1986 pracował w IH PAN jako docent. W latach 1996-2012 pracował w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Od roku 1993 pracuje na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, gdzie kieruje Zakładem Historii Powszechnej Średniowiecznej Instytutu Historii Wydziału Humanistycznego UMCS. 22 listopada 1999 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych w zakresie historii. Do IH PAN powrócił w roku 2012, tym razem na stanowisko profesora zwyczajnego. Był członkiem Stałego Komitetu Mediewistów Polskich oraz zespołu konsultantów współpracujących z Muzeum Historii Polski w Warszawie. Prywatnie jest zwolennikiem lustracji.

Zaczynał badania jako historyk historiografii późniejszego średniowiecza (XIV w.), by następnie zająć się studiami komparatystycznymi, które dotyczyły tradycji dynastycznych (wątkami fabularno–legendarnymi tych tradycji) wczesnego średniowiecza słowiańsko–germańskiego (czego dotyczyła habilitacja) oraz ideologią władzy tego okresu. W chwili obecnej koncentruje się na wieku X, a konkretnie na dwu pierwszych Ottonach i czasach ich panowania, a zwłaszcza konflikcie sąsiadów przez Ren o Lotaryngię przedstawianym w historiografii z epoki.

• Nagroda I stopnia KLIO w kategorii autorskiej za najlepszą książkę historyczną; Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka (Warszawa, 26 listopada 1998)
• Nominacja do Nagrody im. Jana Długosza (1999)
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (2010)

• Kronika Dzierzwy – XIV w. kompendium historii ojczystej, Wrocław 1979
• Podanie o Piaście i Popielu. Studium porównawcze nad wczesnośredniowiecznymi tradycjami dynastycznymi, Warszawa 1986 [wydanie 2, Warszawa 2010]
• Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 1998
• Takie sobie średniowieczne bajeczki, Kraków 2012

• Tomasz Wituch, Bogdan Stolarczyk, Studenci Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1945-2000, Wydawnictwo Arkadiusz Wingert i Przedsięwzięcie Galicja, Kraków 2010
• Szymon Brzeziński, Krzysztof Fudalej Pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Historii Uniwersytetu Warszawskiego 1930-2010. Słownik biograficzny, wyd. Neriton 2012
• Jacek Banaszkiewicz – publikacje
• 80-lecie Instytutu Historycznego UW (3). Święto Instytutu, święto Profesora

• Rozmowa Katarzyny Kobyleckiej z profesorem Jackiem Banaszkiewiczem, audycja "Skarbiec nauki polskiej", 9.09.2007, Program II Polskiego Radia, format MP3.
• 1045 lat temu Polska przyjęła chrzest, audycja "Sezon na Dwójkę", 15.04.2011, Program II Polskiego Radia, format MP3.