Ismail Haki Tatzati

Ismail Haki Tatzati (ur. 1878 we wsi Tatzat k. Delviny, zm. 3 sierpnia 1945 w Gjirokastrze) – albański polityk i wojskowy, minister obrony w latach 1921-1922.

Uczył się w gimnazjum w Monastirze. W 1900 ukończył Akademię Wojskową w Stambule. Po ukończeniu szkoły rozpoczął służbę w Seres. W 1905 powrócił do Stambułu, a rok później został skierowany do garnizonu w Gjirokastrze. W latach 1908-1913 w stopniu majora służył w garnizonie w Elbasanie.

W 1913, kiedy powstawało państwo albańskie Tatzati porzucił służbę w armii osmańskiej i zadeklarował wierność wobec rządu Ismaila Qemala. W 1914 dowodził batalionem żandarmerii albańskiej, stacjonującym w Gjirokastrze. Podległe mu siły wzięły udział w walkach z Grekami, próbującymi przejąć kontrolę nad południową Albanią.

W latach 1916-1918 w służbie austro-węgierskiej, pełnił funkcję podprefekta. 14 grudnia 1920 powrócił do służby w armii obejmując dowództwo nad regimentem, stacjonującym w Szkodrze. Podległe mu siły w 1920 ochraniały obrady kongresu działaczy narodowych w Lushnji, na którym podjęto decyzje o odbudowie państwowości albańskiej. W 1921 objął stanowisko ministra wojny w rządzie Xhafera Ypiego, które pełnił przez rok. W tym czasie związał się ze środowiskiem politycznym Związku Narodowego (Bashkimi Kombetar). Po objęciu stanowiska premiera przez Ahmeda Zogu, Tatzati podał się do dymisji.

W 1923 objął dowództwo nad jednostkami wojskowymi stacjonującymi w Tiranie. W tym czasie uczestniczył w przygotowaniu projektu reformy armii albańskiej. W 1925 po dojściu do władzy Ahmeda Zogu, Tatzati wyjechał z kraju. Na emigracji związał się z emigracyjnym Związkiem Narodowym (Bashkimi Kombëtar). W latach 30. przebywał w Grecji. Powrócił do kraju po agresji włoskiej w 1939. Nie przyjął propozycji włoskich władz okupacyjnych, aby powrócić do służby w armii.

Działał w organizacji Balli Kombëtar w stopniu pułkownika, a jego dom stał się jedną z baz organizacji. Aresztowany w 1945 przez władze komunistyczne stanął przed sądem i jako "wróg ludu" został skazany na karę śmierci. 3 sierpnia 1945 został rozstrzelany na zamku w Gjirokastrze.

• Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 234-235.