Irvin Sto. Tomas

Si Irvin Parco Sto. Tomas sarong kagubay na Bikolanong parasurat, parakurit asin obrerong pangkultura gikan sa Canaman, Camarines Sur. Kagsurat siya kan Antabay sa Ortograpiya nin Bikol Sentral (2012), sarong antabay sa ortograpiya, pagbaybay asin paggamit nin mga diyakritiko para sa tataramon na Bikol Sentral.

Gikan sa pamilya nin mga paratukdô, parasurat asin musikero, lolohon niya an orador asin parasurat na si Apolonio Sto. Tomas sagkod kompositor na si Felimon Sto. Tomas asin tiyoon na si Willy Sto. Tomas, dating retratista asin paratigsik.

Akì siya kan mga retiradong paratukdong si Ireneo Caudilla Sto. Tomas, sarong lirisista, taga-ensayo nin koro nin parakanta asin kagsurat kan librong Canaman: Girà nin Banwaan (2010) kan Canaman, Camarines Sur asin ni Gregoria Nelly Abonal Parco, sarong taga-ensayo sa folk dance asin street dance kan Nabua, Camarines Sur.

Nag-adal siya sa Canaman Central School nin elementarya dangan sa Unibersidad kan Nueva Caceres nin sekondarya. Siya nagtapos nin Batsilyer kan Arte sa Literatura sa Ateneo de Naga na Unibersidad asin Maestro kan Arte sa Filipino sa Unibersidad kan Nueva Caceres kan 2008. Siya nagin posgradong estudyante nin Doktor sa Edukasyon (EdD) sa Pagtukdô nin Lengwahe asin Literatura sa parehong institusyon.

Matapos maggradwar sa kursong AB Literature kan 2003, liwat siyang nagklase sa Ateneo nin AB Journalism asin nagin paraambag sa The Pillars asin Girabo, mga opisyal na publikasyon kan unibersidad.

Dakulà an nagin impluwensiya ki Sto. Tomas kan librong Canaman Through the Centuries (1983) na isinurat ni Jose Barrameda sa saiyang pagsurat asin adbokasiya sa pagpapahalaga kan sadiring kultura. Hinimò niya kan 2010 an sarong publikasyon nin mga rawitdawit sa manlainlain na tataramon na Bikolnon, an An Tambobong Nin Literaturang Bikolnon na nagluwas nin tulong beses kan 2010 sagkod 2011. Kan 2010, pinakarhay niya an librong CANAMAN: Girà nin Banwaan na isinurat kan saiyang ama.

Iniluwas niya an saiyang duwang inot na koleksyon nin mga rawitdawit: Bungkaras, ika na man asin #lapigotpa sa Better Living Through Xeroxography Naga kan Hulyo 30, 2016. An iba pa niyang suru-sadiring publikasyon iyo an Ginisang Poesia: pinirilian na rawitdawit (2016) asin Ginisang Poesia 2: pinirilian na rawitdawit (2017) kaiba sinda Anthony Diaz sagkod Ian Kenneth Orasa, asin Dama nin Tataramon (2016). An limang publikasyon anas ipigluwas kan Parasurat Bikolnon.

Blogging

Kan kasagsagi kan blogging, nagkaigwa siya nin manlainlain na blog siring kan Filipinayzd.i.ph (mayò na), sarô sa mga pinakapopular sa Filipinas, kun sain tinukar asin ipinahiling niya an pagbabàgo sa ortograpiyang Filipino na ipinaluwas kan Komisyon sa Wikang Filipino kan 2001 sagkod na ipawarang bisa ini kan 2006. Mantang an artikulo niyang Hindi lang Filipina Dating, Dating Filipina, Wow Filipina talaga! iyo an sarô sa mga napilì sa Filipino Writing Contest. Iyo ini an pinakabinasa asin nainot sa nagluwas sa search engine kan websityong Microsoft sa mga entry sa kompetisyon. Katuyohan kan patiribayan na bàgohon an imahen kan mga Filipina sa internet sa paagi nin pagpapopular kan tataramon na "Filipina" gamit an blog.

Sa inot na Annual Bloggy Awards kan Unibersidad nin Bikol nagin pinalista an blog niya CamSur Bum, Running (ipinundo na) sa duwang kategorya para sa Best Hobby & Recreation Blog asin Best Sports Blog.

Workshop sa literaryong pagsurat

Siya nagin pinalista sa Premio Tomas Arejola para sa Literaturang Bikolnon sa kategoryang Rawitdawit kan 2009 asin 2016. Kan 2012, nagin partisipante siya kan Juliana Arejola-Fajardo Workshop sa Pagsurat-Bikol kun sain tinàwan nin kritiko an saiyang dulâ pan-entablado na Daraga na si Kristina. Sarô siya sa mga panelista sa Saringsing Writers Workshop, an taonan na hunglonan sa pagsurat kan Parasurat Bikolnon. Siring man, nagtukaw siya bilang kritiko sa CBSUA Writers Workshop sa Calabanga, Camarines Sur poon kan 2015. Nag-atendir man siya sa pinakainot na Saling-Panitik Bienvenido Lumbera Translation Seminar-Workshop poon Pebrero 8-10, 2018 asin Gemino H. Abad Seminar-Workshop on Teaching Literature poon Setyembre 20-22, 2019 na parehong ginibo sa Unibersidad kan Pilipinas, Diliman, Syudad nin Quezon.

An saiyang rawitdawit na Lagaylay napublikar sa librong Sagurong: 100 na Kontemporanyong Rawitdawit sa Manlain-lain na Tataramon Bikol (DLSU, 2011), asin nagkapira pang mga rawitdawit sa magasin na Bangraw kan Arte, Literatura asin Kultura, taonan na dyornal na Burak, An Tambobong Nin Literaturang Bikolnon na siya an editor, asin mga literaryong polyetong Saringsing asin Rimpos.

Padurunongan

Pinapadalagan niya man an taonan na patiribayan sa Bikol quiz asin tigsik sa Padurunongan sa Canaman, Camarines Surna pinonan kan 2010. Kaiba si Edna Campana, hinaman ninda an Dama nin Tataramon na inspirasyon kan dama asin Scrabble tanganing itulod sa kaakian an paggamit kan tataramon na Bikol sa paagi nin kawat.

Mga organisasyon

Sarô siya sa mga kagmuknâ kan Parasurat Bikolnon, sarong kasararoan nin mga parasurat na Bikolano sa Camarines Sur na iminuknâ kan 2010. Nagin siyang bise-presidente kan organisasyon poon 2013 sagkod 2014 asin nagin pamayo kaini poon 2016 sagkod 2017.

Kaapil man siya kan organisasyon pangkultura na Sumaro Bikolnon, Nueva Caceres Heritage Movement sagkod Minalabac Cultural Society. Sarô man siya sa tagapangataman kan Philippine Wikipedia Community asin Apolonio B. Sto. Tomas Foundation. Nagin parte man siya kan produksyon kan pelikulang Posporo ni Bernardo Miguel Aguay, Jr. bilang taga-dokumento asin taga-asikaso kan props. Kan 2013, ipinaluwas sa Teatro Emily sa Syudad nin Naga an pelikula sa tabang kan pundasyon.

Sa ginibong Kurit Aki Art Exhibit poon Enero 20 sagkod 27, 2019 sa SM City Naga, nahiling an saiyang mga obra sa sarong eksibit para sa sarong kawsa na hinimò kan Mariner's Polytechnic Colleges Foundation, Tabang Bikol Movement asin Kintab Artists Group. Pinartisiparan ini nin kaakian na nagtapos sa sarong worksyap nin Kurit Aki asin mga Bikolanong parakurit.

Kabilang sa saiyang pinagkakasibotan iyo an pagpabantog kan Bikol Wikipedia na saiyang pinanginotan na muknaon kan 2007. Nagin siyang partisipante sa Philippine Wikimedia Conference asin sarô sa mga tagapagtaram duman sa temang Building Regional Wikimedia Communities kan 2012 asin Orthography Issues in the Bikol Wikipedia kan 2013.

Myembro siya kan Wikimedia Philippines sagkod na mapatalsik kan Mayo 30, 2015. Sosog sa Resolusyon Blg. 182, si Sto. Tomas:

"[n]agdara nin karaotan sa Wikimedia Philippines huli sa sarong artikulo sa Wikipedia na ipigsurat niya, na ipinaisi sa sarong opisyal kan Wikimedia Foundation." ([c]aused moral injury to Wikimedia Philippines through a Wikipedia article that he authored, which was elevated to an officer of the Wikimedia Foundation.)

Siring man, saiyang:

"[b]inasang-basang an integridad nin sarong kapwa kaapil kan Wikimedia Philippines huli sa sarong artikulo sa Wikipedia na daing rekurso sa tamang proseso kan organisasyon." ([d]isparaged the integrity of a fellow member of Wikimedia Philippines through a Wikipedia article without recourse to the organization’s due process.)

Itinugdas kan suminunod na aldaw an Philippine Wikimedia Community (PH-WC) ninda Sto. Tomas asin duwa pang dating myembro kan organisasyon. Minidbid kan Wikimedia Affiliates Committee kan Wikimedia Foundation an grupo kan Oktobre 17, 2015. Sa iminuknang Harong kan Literatura asin mga Tataramon na Bikolnon (Harong Bikol) kan Lokal na Gobyerno kan Syudad nin Naga kan 2016, natàwan tukawan sa hunta an organisasyon na saiyang ipigrerepresentar.

Resipyente siya nin grant gikan sa Wikimedia Foundation para sa proyektong Wikipedia Takes Rinconada na ginibo sa Syudad nin Iriga katuwang an lokal na gobyerno asin PhilWiki Community, Burikbutikan Artists Collective, Nueva Caceres Heritage Movement, Sumaro Bikolnon sagkod Tribo Bikolano. Kan 2017, natawan giraray nin grant an aktibidad para sa selebrasyon na 10th Bikol Wikipedia Anniversary na ginibo sa Ateneo de Naga na Unibersidad asin Sentral na Bikolanong Unibersidad nin Estado kan Agrikultura sa banwaan nin Pili, Camarines Sur.

Sarô siya sa duwang delegado kan Filipinas sa Wikimedia Conference 2017 na ginibo sa Berlin, Alemanya asin duman naghiras nin tataramon sa sarong forum sa temang Bikol Wikipedia as a local resource. Parte man siya kan organizing team kan Wikimedia ESEAP Conference 2018 na ginibo sa Bali, Indonesya kan Mayo 5-6, 2018.

Saiyang kinakapotan an pagpadalagan kan RUAB para sa Aking Parabasa, sarong adbokasiya na nagtutulod kan ugaling pagbasa sa kaakian kan Parasurat Bikolnon. Itinataon an aktibidad sa bulan nin Nobyembre na iyo man an Bulan nin Pagbasa o National Book Month. Inot na ginibo an padalagan sa Syudad nin Naga kan 2013 asin sinundan sa Canaman, Camarines Sur kan 2014. An mga nagin resipyente kan aktibidad iyo an Triangulo Elementary School, Canaman Central School, Mangayawan Elementary School, Calambog Elementary School asin Poro Elementary School, anas mga pampublikong paadalan sa Camarines Sur.

Bago kaini, saiyang pinanginotan an padalagan na Dalagan para sa Eskwelahan kan Desyembre 29, 2010 na naglikom nin donasyon para sa Canaman Central School bilang parte kan aktibidad kan Canaman Central School Alumni Association (CCSAA) kun sain sarô siya sa mga direktor kaini. Siring man kan 2011, sarô man siya sa mga nag-organisar kan Tabang para sa CDO-Iligan (12.29.2011) kan Caceres Runners Club, Tribute Run for Sec. Jess (8.26.2012) asin Dalagan para sa Malinig na Pirilian (5.10.2013).

Nagkapirang beses nang nakaantos si Sto. Tomas sa madistansyang mga dalagan siring kan 21 Kilometro asin 42 Kilometro. Kan 2013, natapos niya an 80-kilometrong Mayon 360 Ultramarathon Race na ginibo sa Syudad nin Legazpi, Albay sa laog nin 15:07:17 oras.

• Intrebista sa TV Patrol kan Bikol Wikipedia Day 2012

• Intrebista sa TV Patrol ni Jonathan Magistrado dapit sa Makilabot Padukot Campaign kan Parasurat Bikolnon

• Si Sto. Tomas kaiba si Johnny Alegre kan Wikimedia Philippines asin Bong de la Torre

• Wikimedia Conference 2017

• ESEA Meeting sa Wikimedia Conference 2017

• Mga obra ni Sto. Tomas sa Kurit Aki Art Exhibit 2019

• Ireneo Sto. Tomas
• Apolonio Sto. Tomas

• TV Ads: Hanguan ng mga Kagamitang Pampagtuturo sa Elementarya - masteral thesis ni Irvin Sto. Tomas sa Scribd.com
• Antabay sa Ortograpiya nin Bikol Sentral (2012) sa Blogspot.com
• Rawitdawit an saiyang blog