Irena Mrozowicka

Irena Mrozowicka h. Prus III, ps. „Nagoda”, „Niebliziński", „N...a" (ur. 1863 w Sieczkowie, zm. w grudniu 1939 we Lwowie) – polska pisarka dla młodzieży i dzieci, działaczka społeczna.

Urodziła się w 1863, jako córka Stanisława Piotra Mrozowickiego, ziemianina, członka Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim i Eugenii z Załęskich herbu Prus III. Siostrą Ireny była pisarka Zofia Mrozowicka (ps. „Iza, Z M., Z.Mr., Zofia M.”). Po upadku powstania styczniowego, podczas którego znaczącą rolę odegrał brat ojca, Michał Władysław, rodzina zmuszona była sprzedać majątek i przeniosła się około 1872 roku do Lwowa.

Podobnie jak jej starsze siostry, Gabriela i Zofia, otrzymała staranne wychowanie domowe. We Lwowie, gdzie mieszkała aż do śmierci, bardzo wcześnie rozpoczęła działalność pisarską, występowała również pod pseudonimem „Nagoda”. Debiutowała w „Nowej Reformie” – dzienniku wydawanym od 1882 roku w Krakowie. Początkowo publikowała bardziej literackie niż teatralne utwory, następnie publikowała w licznych czasopismach krakowskich i lwowskich, m.in. w „Gazecie Lwowskiej” oraz warszawskich, m.in. w tygodnikach „Biesiada Literacka” i „Wieczory Rodzinne”. W latach 1893–1904 wspólnie z siostrą Zofią redagowała dwutygodnik „Wiek Młody”. Współpracowała z czasopismami pedagogicznymi wydawanymi w Warszawie, m.in. z „Przeglądem Pedagogicznym” i z „Wychowaniem w Domu i Szkole”. W 1907 roku na zjeździe pracowników oświatowych ze środowisk wiejskich oraz wybitnych znawców teatru, podczas którego założono Związek Teatrów i Chórów Włościańskich, została wybrana razem ze swoją siostrą Zofią na członka jego zarządu.

Niektóre jej utwory były grane przez teatry zawodowe we Lwowie, Poznaniu i innych miastach, np. w 1931 roku jej baśń sceniczna „Noc św. Mikołaja w lesie” w 4 aktach była grana z powodzeniem w Teatrze Wielkim i Teatrze Rozmaitości we Lwowie.

Do słów jej utworu pt. Bogarodzica: Pieśń Wielkanocna melodia archaiczna, kompozytor Władysław Rzepko skomponował muzykę w 1925 roku pt. Kwitną sady.

Od 1910 roku była członkiem wspierającym zwyczajnym Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej we Lwowie oraz w lutym 1931 roku została powołana na członka zarządu Lwowskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich.

Nie założyła rodziny, zmarła w grudniu 1939 we Lwowie i została pochowana w grobie rodzinnym na Cmentarzu Łyczakowskim.

• Srebrny Wawrzyn Akademicki (4 listopada 1937)

• Własnemi oczyma: Nowele, Lwów 1889
• Piastunka (nowela), Kraków 1890
• Jak wszystkie i inne nowele i obrazki, Warszawa 1892
• Mowa jest srebrem a milczenie złotem, [w:] „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”, R. 11: 1894, nr 26, s. 311–312
• Prima aprilis, Lwów 1894
• Kłótnia o wiatr, Lwów 1894
• Bunt aniołów. Komedia, Lwów 1895
• Złapał żołnierz Tatarzyna a Tatarzyna za łeb trzyma, [w:] „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”, R. 12: 1895, nr 30, s. 350–351
• Gdzie diabeł nie może tam babę pośle, [w:] „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”, R. 12: 1895, nr 29, s. 338–339
• Uroki: Komedya w jednym akcie, Lwów 1895 (tłumaczeniew języku niemieckim Alberta Weissa opublikowało pismo „Jung-Deutschland und Jung-Oesterreich”, 1897)
• Perełka: Obrazek sceniczny, Warszawa 1896
• Za głosem dumy: Powieść dla młodzieży, I wyd. Lwów 1897, II w. Warszawa 1904, III w. Lwów, IV w. , V w. W-a 1934
• W płytkim prądzie: Powieść, Warszawa 1898
• Trzy listy, Lwów 1900
• Wielkie cele: Powieść dla młodzieży, Lwów 1903
• Spełnione marzenia: Powieść dla młodzieży, Lwów 1903
• Złote mosty: Powieść, Kraków 1906
• Bankrut, Lwów 1907
• Marzenia Julka. Powieść dla młodzieży, I wyd. Warszawa 1907, II wyd. Lwów 1933
• Po zwycięstwie: Powieść, Lwów 1909
• Dzwony, Lwów 1911
• Bez ten święty opłatek, Sztuka ludowa w 3 odsłonach, Poznań 1912
• Pod obce niebo: obrazek dramatyczny ze śpiewami, Lwów 1922, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 31)
• Jaś gospodynią: Komedyjka w dwóch odsłonach, Lwów 1922, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 32)
• Król i królowa: komedia w 1 odsłonie, Lwów 1922 (pod pseud. Niebliziński), seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 33)
• Przemówiła!: Idylla małżeńska w jednej odsłonie, Lwów 1922
• Szczęśliwi ci dorośli: komedia w 1 odsłonie, Lwów 1922, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 34)
• Król migdałowy, Lwów 1922
• Koledzy: Powieść dla młodzieży, Lwów-Poznań, 1922, Lwów 1923
• Dziunio zwycięzcą: Komedyjka w jednym akcie, Lwów 1922, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 35)
• Winowajca: Komedyjka w jednym akcie, Lwów 1922, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 36)
• Zamieńmy się: Komedyjka w jednym akcie, Lwów 1922, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 37)
• Wielka nowina: komedyjka w jednym akcie, Lwów 1922,seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 38)
• Trzy listy: komedyjka w jednym akcie, Lwów 1922,seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 39)
• Odwet: komedyjka w jednym akcie, Lwów 1922,seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 40)
• Kłótnia o wiatr: komedyjka w jednym akcie, Lwów 1922,seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 40)
• Wesołą nowinę bracia słuchajcie: Jasełka kresowe w 3 odsłonach, I wyd. Lwów 1924, seria wyd.: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 42),
• Sprawunek Marysi: obraz dramatyczny w jednym akcie, Lwów 1924,seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 43)
• Wicher i promień słońca: obraz dramatyczny w jednym akcie, Lwów 1924,seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 43)
• Sprawunek Marysi: obraz dramatyczny w jednym akcie, Lwów 1924,seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 43)
• Żniwa: obrazek krakowski w jednej odsłonie, Lwów 1924,seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 43)
• Prima aprilis: komedyjka w jednej odsłonie, Lwów 1924,seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 44)
• Babska polityka, komedia ludowa w 3 odsłonach,I wyd. Lwów 1924, II wyd. Katowice ok. 1946
• Domyślny Staś: komedyjka w jednym akcie, Lwów 1924, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 45)
• By zabawić gości: Wesołe monologi dla młodzieży, Lwów 1925, seria wyd.: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży (tom 46)
• Posłuchajcie, wesołe monologi dla młodzieży, Lwów 1925,seria wyd.: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży (tom 47), II wyd. Katowice ok. 1946
• Za klasztorną furtą, I wyd. Lwów 1925, II wyd. jako I tom Wydania zbiorowego dzieł dla młodzieży Ireny Mrozowickiej pod tytułem „Ilona na pensji”, Lwów 1929
• Echo: Powieść dla młodzieży, I wyd. Lwów-Warszawa 1926
• Przez błękitną szybę: Nowele, Lwów 1927
• Noc św. Mikołaja w lesie: Widowisko sceniczne dla teatrów szkolnych, Lwów 1927, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 53)
• Gość w domu: Sztuka ludowa w dwóch aktach z życia Polaków na obczyźnie, Lwów 1928
• Las w świetlicy. Obrazek sceniczny, Lwów 1928
• Złota królewna: Powieść dla młodzieży, Warszawa-Lwów 1929
• Złoty interes. Obrazek sceniczny w 1 odsłonie, Lwów 1933
• Zamorski doktór. Wesoły obrazek sceniczny w 2 odsłonach, Lwów 1933
• Krysi(t)a: Sztuka ludowa w dwóch odsłonach, Lwów 1933
• Frankowy testament, Sztuka ludowa w 3 odsłonach ze śpiewami i tańcami, Lwów 1934
• Wicher i promień słońca. Obrazek dramatyczny w 1 odsłonie, Lwów
• By zabawić gości. Wesołe monologi dla dzieci, Lwów
• Posłuchajcie. Wesołe monologi dla młodzieży, Lwów
• W noc wigilijną: Obrazek sceniczny w jednej odsłonie, Lwów 1937, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 77)
• Gość w domu, Lwów 1937
• Bawimy się w radio (Niedziela pierwsza): Komedyjka w 1 odsłonie dla dzieci, Lwów 1938, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 85)
• Bawimy się w teatr (Niedziela druga): Komedyjka w 1 odsłonie dla dzieci, Lwów 1938, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 86)
• Bawimy się w gry (Niedziela trzecia):Komedyjka w 1 odsłonie dla dzieci, Lwów 1938, seria wydawnicza: Biblioteczka Teatralna dla Dzieci i Młodzieży(tom 87)
• Królewicz maj: Kartki z dzienniczka Malwinki: Powieść dla młodych panienek, Lwów 1938
• Liczne utwory publikowane w: Wieku Młodym. Dwutygodniku Ilustrowanym dla Dzieci i Młodzieży - Lwów, „Wieczorach Rodzinnych” - Warszawa, „Nowej Reformie” - Lwów, „Gazecie Lwowskiej” - Lwów, „Biesiadzie Literackiej” - Warszawa

• Antoni Jopek: Mrozowicka Irena. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXII: Morztyn Zbigniew – Niemirycz Teodor. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład narodowy Imienia Ossolińskich, 1977, s. 204–205.
• Jerzy Adam Mrozowicki, Niezwykły żywot Michała Mrozowickiego - powstańca, dyplomaty oraz emigranta politycznego, i jego potomków. [w:] „Verbum Nobile. Pismo środowiska szlacheckiego”. 20, 2016.
• Cecylia Walewska, Ruch kobiecy w Polsce, Warszawa 1909.
• Almanach Lwowski „Ateneum”, 1928.

• Kasper Niesiecki: Mrozowicki herbu Prus. [W:] Korona polska przy złotej wolności starożytnymi wszystkich katedr, prowincji i rycerstwa klejnotami.... T. III. Lwów, 1740, s. 317–318.