Iona Vakeli

Իոնա Վակելի (կեղծանուն, իսկական անունն ու ազգանունը՝ Իոնա Մեգրելիձե, 15 (28) նոյեմբերի, 1900, գյուղ Վակե, Օզուրգեթի շրջան - 1988), վրացի գրող, բանաստեղծ։

Ծնվել է 1900 թվականի նոյեմբերի 15-ին (28-ին) Օզուրգեթի շրջանի Վակե գյուղում։ Գրական գործունեությունն սկսել է Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո՝ 1920 թվականին։ Ստեղծագործության առաջին շրջանում Իոնա Վակելին հարել է հեղափոխական ռոմանտիզմին։ Որպես գյուղում ծնված մարդու՝ Իոնա Վակելիին հարազատ է գյուղի կյանքի թեմատիկան (պոեմ «Նասակիրալի», (1925), նվիրված է 1905 թվականի հեղափոխությանը)։ Նրա պոեզիան հագեցած է ֆաբրիկաների ու գործարանների ռիթմով և արտահայտում է պրոլետարական կոլեկտիվ աշխատանքի հզորության գաղափարը։ Ֆետիշացնելով մեքենաների աղմուկը և արտահայտելով հեղափոխական պայքարի ու շինարարության գաղափարները՝ Վակելին սկզբում գրեթե չէր անդրադառնում բանվորների կենցաղին ու հոգևոր մշակույթին։

Ռեալիզմին ու մարդկանց կյանքի կոնկրետ հարցերին Իոնա Վակելին սկսեց անդրադառնալ 1930-ական թվականներին՝ ձգտելով գեղարվեստական ազդեցության համապատասխան մեթոդով ազդել բանվոր դասակարգի հոգեբանության վրա։ «Ապրակումե Չիմչիմելի» (1934) կատակերգության մեջ, «Նախանձ» (1937) և «Պողպատ» (1951) պիեսներում Վակելին քննադատում է անցյալի մնացորդները, պատկերում կամային, նպատակասլաց խորհրդային մարդկանց կերպարներ ու նրանց պայքարը նոր կյանքի կառուցման համար։ Ձևի տեսանկյունից Վակելին մեծապես հետևում է XIX դարի վրաց գրականության դասականներին ու հատկապես Իլյա Ճավճավաձեին (պոեմ «Մեցիսկվիլե»)։

Իոնա Վակելին գրել է նաև պատմական դրամաներ՝ «Շամիլ» (1935), «Գեորգի Սաակաձե» (1939) և «Թագուհի Թամար» (1948)։ Նրա պիեսները բեմադրվել են Թբիլիսիի Կ. Մարջանիշվիլու անվան թատրոնում, Շոթա Ռուսթավելու անվան պետական ակադեմիական թատրոնում և Թբիլիսիի Գրիբոյեդովի անվան ռուսական դրամատիկական թատրոնում։

Առանձին գրքով հրատարակվել են՝

• Շարավանդեդի, Թիֆլիս, 1923,
• Թվրոպա, Թիֆլիս, 1925,
• Նասակիրալի, Թիֆլիս, 1926:

• Барамидзе А., Радиани Ш., Жгенти Б. История грузинской литературы. Тб., 1958.