Ioannis Dompolis

Ο Ιωάννης Δομπόλης (1769 - 1849) ήταν σημαντικός Έλληνας εθνικός ευεργέτης του 19ου αιώνα.

Γεννήθηκε το 1769 στη Νίζνα αλλά καταγόταν από την Ήπειρο και ήταν γιος του του δερματέμπορου Τριαντάφυλλου Δομπόλη που είχε μεταναστεύσει στη Ρωσία.

Το 1818 έγινε ταμίας της Φιλομούσου Εταιρίας που είχε ιδρυθεί στη Βιέννη από τον Ιωάννη Καποδίστρια, τον Μητροπολίτη Ιγνάτιο και τον Άνθιμο Γαζή. Με τον Καποδίστρια ο Ιωάννης Δομπόλης γνωρίστηκε την επόμενη χρονιά στη Ρωσία, συνδέθηκε μαζί του με στενή φιλία και οι δυο τους έκαναν σχέδια για τη διάδοση των γραμμάτων στην Ελλάδα.

Το 1828 ο Δομπόλης ήρθε στην Ελλάδα με τη συνοδεία του Καποδίστρια και διορίστηκε ταμίας της Ελλάδας, θέση που διατήρησε χωρίς μισθό, όπως ο ίδιος επιθυμούσε, μέχρι τις 18 Νοεμβρίου του 1829 οπότε παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Επέστρεψε στην Πετρούπολη όπου τιμήθηκε με τίτλο ευγενείας.

Στις 4 Φεβρουαρίου 1849 συνέταξε στην Πετρούπολη τη διαθήκη του με την οποία άφησε στο ελληνικό δημόσιο το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του με τον όρο ότι το ποσό που θα σχηματιζόταν (στην αυτοκρατορική τράπεζα της Ρωσίας) μαζί με τους τόκους μέχρι το 1906 θα χρησιμοποιούνταν για την ίδρυση και λειτουργία πανεπιστημίου στην Αθήνα ή σε οποιαδήποτε άλλη πόλη ήταν πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους το 1906. Επιπλέον, το ανώτατο αυτό εκπαιδευτικό ίδρυμα θα ονομαζόταν Καποδιστριακό, προς τιμήν του αγαπημένου του φίλου και συνεργάτη. Στη διαθήκη του επίσης ανέφερε ότι το πανεπιστήμιο αυτό θα έπρεπε να είχε εκτός των άλλων επιστημονικών οργάνων και εργαστηρίων, και ιδιαίτερο παρεκκλήσιο για να εκκλησιάζονται σε αυτό οι διδάσκαλοι και οι φοιτητές.

Εν τέλει, η Ρωσική Κυβέρνηση παραχώρησε στην Ελληνική χρήματα που αντιστοιχούσαν σε ποσοστό μικρότερο του 50% του κεφαλαίου που είχε σωρευτεί στις ρωσικές τράπεζες. Το 1906 μετέφερε μόνον 1.000.000 δραχμές και μέχρι το 1916 άλλες 2.500.000 δραχμές σε δόσεις. Το 1917 η εισροή χρημάτων σταμάτησε, λόγω της κατακόρυφης πτώσης του ρουβλιού και της πολιτικής μεταβολής που έφερε η Οκτωβριανή Επανάσταση.

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικκα, τ.17

• Παντελής Κοντογιάννης (1866-1928) (1908). Εθνικοί ευεργέται. Εν Αθήναις: Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2010.