Henryk Nossowicz

Henryk Nossowicz (ur. 15 sierpnia 1889 w Żytomierzu, zm. między 16 a 17 kwietnia 1940 w Katyniu) – kapitan rezerwy saperów Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Był synem Eliasza i Michaliny z Leszczyńskich. Absolwent prawa na Uniwersytecie Kijowskim. Ukończył szkołę wojskową w Moskwie i w stopniu chorążego armii rosyjskiej walczył w I wojnie światowej. Wstąpił do Wojska Polskiego. Został przydzielony do 22 pułku piechoty. Z 22 pp walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W grudniu 1921 zostało ogłoszone jego przeniesienie z 22 pp do rezerwy na skutek wniosku reklamacyjnego OKTW Siedlce. Absolwent kursu sapersko-kolejowego. 1 grudnia 1921 został zatwierdzony w stopniu porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1920. Kapitan ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. W 1923 jako oficer nadetatowy 2 pułku saperów kolejowych służył w Wojskowym Wydziale Kolejowym przy Dyrekcji Kolei Żelaznych Wilno. 1 marca 1924 był gospodarzem balu karnawałowego w Wilnie. W 1924 był szefem Wojskowego Wydziału Kolejowego w Wilnie. W 1926 i 1928 służył w 2 pułku saperów. W 1929 został przeniesiony z 2 psap. do 2 batalionu saperów na stanowisko dowódcy kompanii szkolnej. Od 1930 w Oddziale IV Sztabu Generalnego jako delegat Sztabu Głównego przy Okręgowej Dyrekcji Robót Publicznych i Dróg Wodnych w Wilnie. 1 stycznia 1934 został oddany do dyspozycji Ministra Komunikacji na okres sześciu miesięcy. Od 1934 w rezerwie. Pracował w Dyrekcji Okręgowej PKP w Wilnie jako kierownik Wydziału Ruchu. W 1937 zasiadał w komisji egzaminacyjnej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Wilnie na adiunkta nietechnicznej ogólnej służby biurowej.

W sierpniu 1939 został zmobilizowany. Podczas kampanii wrześniowej wzięty do niewoli radzieckiej. Do żony dotarły dwa grypsy. Pierwszy z 18 września wskazywał na to, że był już w niewoli rosyjskiej. Został wzięty do niewoli przez Sowietów na szosie 5 km od Dubna w stronę Brodów. Z więzienia w Dubnie, 24 września Armia Czerwona przewiozła Nossowicza do Zdołbunowa a następnie do punktu zdawczo-odbiorczego NKWD w Szepietówce, gdzie dotarł 27.09.1939. Po trzech dniach pobytu w Szepietówce, oficerowie zostali załadowani do wagonów (po 50 osób) i wywiezieni do obozu w Putywlu. 1 listopada 1939 został wysłany do Kozielska. 15 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD – lista wywózkowa 029/1 poz 14, nr akt 382 z 13.04.1940. Został zamordowany między 16 a 17 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim. Zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943. Figuruje liście AM-168-110 i Komisji Technicznej PCK jako Nosowicz. Przy szczątkach Nossowicza znaleziono dziennik.

W znalezionym pamiętniku Nossowicza, który znajduje się w Archiwum Robla (pakiet 110), jest najwięcej informacji o Kozielsku i warunkach obozowych.

Żonaty, miał dwie córki. Mieszkał w Wilnie.

• Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień majora. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 14384) – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie żołnierzy polskich zamordowanych w Katyniu i innych nieznanych miejscach kaźni, nadane przez Prezydenta RP na Uchodźstwie profesora Stanisława Ostrowskiego (11 listopada 1976)
• Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986)
• Tablica Katyńska w Puławach

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych
• Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1923
• Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1924
• Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928
• Rocznik Oficerski 1932, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1932
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
• УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ​ISBN 978-5-78700-123-5​.
• Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.