Henryk Jost

Henryk Jost (ur. 21 sierpnia 1921 w Zakopanem, zm. 2 grudnia 2006 tamże) – dr nauk humanistycznych, inżynier, historyk techniki i przemysłu wiejskiego na Podhalu, Spiszu i Orawie.

Henryk Jost był synem Alojzego Henryka, budowniczego, inspektora budowy drogi do Morskiego Oka i projektanta mostu na Wodogrzmotach Mickiewicza oraz Matyldy z Nowaków, nauczycielki i działaczki społecznej. Mieszkali w zaprojektowanej przez ojca willi Hanka przy dzisiejszej ulicy Grunwaldzkiej. Żonę poznał w trakcie odbywania studiów w Gdańsku, z Anną Bloch wszedł w związek małżeński w 1949 roku.

Maturę zdał w liceum im. Oswalda Balzera w 1939 roku, następnie złożył dokumenty o przyjęcie na studia na Politechnice Warszawskiej. W Warszawie spędził okres kampanii wrześniowej, biorąc udział w obronie stolicy jako ochotnik, po zakończeniu walk powrócił do Zakopanego. W 1944 roku uczestniczył w organizacji w Zakopanem konspiracyjnej ekspozytury Politechniki Warszawskiej, samemu zaliczając na niej kurs pierwszego roku studiów. Po wojnie kontynuował studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Gdańskiej, który ukończył w 1951 roku. Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskał 14 grudnia 1973 roku w Zakładzie Historii Nauki i Techniki PAN.

Początkowo pracował w elektrowni miejskiej, w połowie 1940 roku, chroniąc się przed wywiezieniem na roboty przymusowe rozpoczął naukę w Berufsfachschule für goralische Volkskunst (dawna Państwowa Szkoła Przemysłu Drzewnego). Od 1941 roku pracował w niemieckim zarządzie miasta. Jednocześnie, od 1943 roku, był zaprzysiężony jako żołnierz Armii Krajowej, ps. "Limba" i brał udział w tajnym nauczaniu. Po przerwanych przez II Wojnę Światową studiach w Warszawie podjął naukę na Politechnice Gdańskiej.

Po studiach ukończonych w 1951 roku powrócił do Zakopanego i do przejścia na emeryturę w 1982 roku pracował jako projektant instalacji sanitarnych w kilku miejscowych przedsiębiorstwach. Poza pracą zajmował się badaniami nad historią przemysłu na Podhalu. W 1955 roku wszedł w skład Zespołu do Badań Górnictwa i Hutnictwa Tatrzańskiego, powołanego przez Komitet Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk. W 1962 roku opublikował książkę O górnictwie i hutnictwie w Tatrach polskich (II wyd. rozszerzone, pt. Dzieje górnictwa i hutnictwa w Tatrach polskich, 2004).

Jako członek Podhalańskiej Komisji Opieki nad Zabytkami PTTK rejestrował zabytki przemysłu wiejskiego na terenie powiatu nowotarskiego. W rezultacie tych działań opublikował Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce, powiat Nowy Targ i m. Zakopane (Wrocław, 1969).

Do innych publikacji jego autorstwa należą:

• Kuźnice zakopiańskie (1985)
• Słownik gwarowych wyrazów technicznych z terenu Podhala (1987)
• Ludowe tartaki i gonciarnie podhalańskie (1989)
• Zakopane czasu okupacji (1989)
• Młyny podhalańskie (2000)
• Zabytki techniki na Podtatrzu (2001).

Autor wielu artykułów, publikował między innymi w "Roczniku Podhalańskim", "Kwartalniku Historii Nauki i Techniki", "Kwartalniku Historii Kultury Materialnej", "Wiadomościach Hutniczych", "Przeglądzie Odlewnictwa", "Podtatrzu".

Członek wielu stowarzyszeń:

• Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego,
• Polskie Towarzystwo Historii Techniki,
• The International Society of Molinology,
• Związku Podhalan,
• Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego,
• Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego,
• członek honorowym Podhalańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i Towarzystwa Muzeum Tatrzańskiego.

Grób Henryka Josta na Nowym Cmentarzu w Zakopanem

Był odznaczony między innymi:

• Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1982),
• Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945 (1980),
• Medalem 40-lecia Polski Ludowej,
• zaś przez rząd emigracyjny dwukrotnie Medalem Wojska (1948),
• Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami
• Krzyżem Armii Krajowej (1949).
• Nagrodą Literacką Zakopanego (1994),
• Nagrodą Burmistrza Zakopanego (2004).
• W 2001 roku otrzymał awans do stopnia podporucznika w stanie spoczynku.

• Teresa Jabłońska: Dr inż. Henryk Jost (1921–2006). "Rocznik Podhalański. Tom 10 (za lata 2003−2006)". Zakopane: 2007. ISSN 0208-4155.