Quick Facts
Biography
Helena Gniewosz herbu Rawicz (ur. 1874 w Klimkówce, zm. 1949 w Krakowie) – właścicielka dóbr, działaczka społeczna.
Życiorys
Pochodził z rodu małopolskiego sięgającego 1410. Według różnych źródeł była córką Antoniego Gniewosza (1832-1903) bądź Aleksandra Izydora Gniewosza i Sydonii z domu Kakowskiej (1843-1934).
11 stycznia 1896 została żoną Konstantego Komierowskiego, z którym miała dzieci: Annę (1897-1967), Anielę (1898-1985), Piotra (1899-1990), Pawła (1900-), Marię (1904-1906).
Po śmierci Wiktora Gniewosza w 1921 odziedziczyła rodzinne dobra Nowosielce i była ich ostatnią właścicielką.
Działała społecznie zarówno w Nowosielcach jak i na ziemi sanockiej. W Nowosielcach była inicjatorką misji katolickich od 1923, kursów, odczytów, kół. Działała na rzecz budowy Domu Ludowego w Nowosielcach, wzniesionego w 1927. W 1927 była inicjatorką powstania komitetu budowy świątyni rzymskokatolickiej w Nowosielcach, który został wybudowany w 1933 na przekazanej przez nią areale 4 morgów, jako Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. W Nowosielcach wspierała wiejskie kobiety poprzez organizację kursów podnoszenia ich kwalifikacji gospodarczych, stworzyła Koło Gospodyń Wiejskich w 1929, prowadziła miejscową czytelnię i wypożyczalnię książek.
Podczas II wojny światowej została usunięta z dworu w Nowosielcach w 1944. Zmarła w 1949 w Krakowie.
Upamiętnienie
- Na frontowej fasadzie budynku Kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Nowosielcach została ustanowiona tablica upamiętniająca Helenę Gniewosz. Od 1948 funkcjonuje w nim parafia pod tym wezwaniem.
- W 2013 w miejscu nieistniejącej cerkwi w Nowosielcach, przy której byli chowani członkowie rodziny Gniewoszów, został ustanowiony kamień pamiątkowy upamiętniający te osoby. Uhonorowana inskrypcją na pomniku została także Helena Gniewosz. Fundatorem pomnika był Antoni Gniewosz.
Odznaczenia
- Srebrny Krzyż Zasługi (1938)
Uwagi
Przypisy
Zobacz też
- Dwór w Nowosielcach
Bibliografia
- Monografia. Nowosielce-Gniewosz. „Jednodniówka na pamiątkę poświęcenia Domu Ludowego”, s. 15-16, 11 września 1927.
- Helena Gniewosz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-08-16].
- Helena Gniewosz. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2015-08-16].
- Nowosielce-Gniewosz. Linia czasu. nowosielce-gniewosz.pl. [dostęp 2015-08-16].
- Nowosielce. ospnowosielce.pl. [dostęp 2015-08-16].
- Historia rodu Gniewoszów. „Echo Zarszyna”, s. 10, Wrzesień 2008.