Heinrich Julius Frey

Heini Frey weer as lütjen Jung 1904 no Geesmünn kamen. Sine Öllern wer de Sniedermeester Josef Frey un sin Fro Karoline, borne Wallenstein. Mit sien Broer un sien Süster hevt se in de Gutenbergstroot wahnt. Dorna sünd se 1917 no de Schillerstroot ümtrocken. Heinrich, he ward Heini ropen, het den Beroop vun de Polsterer liert. An´n 16. April 1927 heiraden he Luise Seith de he bi den Naturfrünnenn kennenliert hett. 1947 is sein Froo, veel to fröh, dotbleiven un hett Heinrich un sin twee Göörn nalaten. As de Tweete Weltkrieg 1945 vörbi weer, bruukt de amerikaansche Besatzungsregeren Mannslüüd de se vertroen kunnen un de nich bi de Nazis weer. Düsse Lüüd hevt se in Sellschoppen wo de Inhebber bi de NSDAP wesen is in sett. Op Heinrich heft se al een Oog smeten, se hefft em bi`t verhanneln mit de Engelschen beleevt. Se maakt von een Polsterer een Möbel-Koopmann. 1949, he harr sien Opgaav vun de Regern to enn bröcht, dor maakt he sien egen Möbelhuus in de Friedrichstroot 13 open. Bald al weer de Laden to lütt un he sök sik een gröttern Laden. Sein Oog full op dat in Krieg twei maakte Koophuus Oss. Dat weer 1944 utbrennt as de Brandbomben rop fullen sünd. He hett sik door wat infallen laten, een „Passage“. Dar kunnen sik de Lüüd ok na Fieravend de Möbels bekieken. In dat Möbelhuus weer ok dat Morgenstern Museum, van daag heet dat Historisches Museum. An 16. Juli 1959 hevt se da neege Möbelhuus open maakt. Laater keem ok noch dat Möbelgeschäft Bing dat to, da weer an de een Side vun dat Möbelhuus vun Frey. Dat Möbelhuus Frey op´t Kai weer nu een vun de grooten Möbelladens in de Stadt Bremerhoben. As Heinrich Frey dotbleiven is, hebbt se den Laden opgeven.

Huus in Wolljes (1932)

Dat Möbelhuus weer man nur de een Siet vun Heinrich Frey, de annere weer de Touristenverein die Naturfreunde Bremerhoben. 1918 het Heinrich sick den Arbeiterwannererbund Naturfrünnen Oortskoppel Bremerhoben, Geesmünn un Lehe ansloten. He het sick woll nich dröhmen looten, dat disse Vereen sien Leevensopgaf wern wüür. 1920 is he in Vereen, de later Touristenvereen de Naturfrünnen (TVdN), Oortskoppel Bremerhoben, opnomen worn. All 1924 is he Vörsitter worn un dat wer he bitt to sin Lebensenn. He harr siene Levensopgave in düssen Vereen funnen un he harr een ansleegschen Koop. Dat hebbt sien Mackers in Vereen ok markt. Enkelte vun düsse Liddmaaten harrn 1916 bi een ehrn Wannertörns een lütjen See in de Neeg vun dat Dorp Wolljes funnen. De See ligg so fein in de Heid un Moor un vun nu an weern se jümmer dor to finnen. Dormit se keen nattet Fell kregen bi gresig Wedder hevt se sick een lütje Kaat buet. Man de weer to lütt vor all de Liddmaaten. De tweete is as de Heid brennt hett ok afbrennt. Nu wullen se een Huus ut Steen, man se harrn keen Geld dar to. Se hefft op de Straat Geld insammelt, Fotos hefft se vun Wolljester See maakt un verköft, Theater hefft se speelt un de Muuskanten vun Vereen hefft op speelt. All dat Geld hefft se insammelt, allns vör dat neege Huus. As se in Geestmün 1924 een Bahnwächterhuus afreten wulln, da hett de Vereen dat Huus op afret kofft. An de Weekenenn hefft se dat Huus Steen vor Steen afreten un in een Göderwagen vun de Iesenbahn laden. De hefft se na Geestenseth un vun dor mit Peerwagen to`n See bröcht. Dor weern annere Lüüd vun Vereen de unner stüern vun Muerlüüd dat Huus wedder opbuet hefft. 1926 weer dat Huus klaar un nu kunn se intrecken. De Freud hätt nich lang duert. 1933 hett de Regeern den Vereen dicht maakt un dat Huus hett de HJ kreegen. De harrn keen Vermaak an dat Huus un datt Huus is an een Koopmann verköft wurrn. 1945 hett Heinrich Frey mit den Tommy snakt, he wull dat Huus torüch. Man de wullen nich so recht daran. Na langen taagten verhanneln mit de engelsche Besatzungsregeren hefft se doch ja seggt. Datt Huus weer in de Jahren rünner kamen un nu möten de Vereensliddmaaten bannig risch arbeiden. Dat Huus schull ja wedder Schier und Glatt utsehn. Dat weer nich licht in de Nakriegstied, dat gev ja nixnich. Wo schulln de Lüüd nah Wolljes kamen? Heinrich harr fix wat funnen, een ollt klöterig Füerwehrauto. Dat schesen mit son groot Lastauto is Heinrich bi de Suldaten wies warrn. Elkeen vun de Vereensliddmaaten hett över de Week wat to eten „organisiert“ un bröcht dat an´n Weekenend mit na Wolljes. Keen in Fischhoben weer organiser Traan, de bi de Amerikaaners weer harr Fleesch or Koffie. Dorvun hefft de Froenslüüd Bradkantüffeln un Koken maakt. As dat Füerwehrauto nich mehr wull, hett Heinrich een neegen Hanomag Möbelwagen köft. Mit een Sünnerverlövnis kunn he nu Vereensliddmaaten na Wolljes bring. De Gemeenderaat in Wolljes troe den Keerl ut de Stadt nich so recht, man dat duer nich lang un se weern Frünnen. Ok in de Stadtverwaltung vun Bremerhoben harr he een gooten Roop. Al bald gung nix mehr ohn sienen Rat.

Dat Huus in Wolljes hefft se jümmers grötter maken müßt, den dar wüllen vele Lüüd hen. Schoolkinner, Sportlüüd un veel Lüüd ut de Mitt vun Westdüütschland de dar Oorloff maken wüllen. Achter all düsse Saaken stunn een Keerl un dat weer Heinrich Frey.

• Peter Raap: Wandern, singen und Naturerlebnis. Der Wollingster See und die Wandervogelbewegung. Niederdeutsches Heimatblatt, Männer vom Morgenstern 654 (Juni 2004). PDF-Datei
• Peter Raap: „Wohl auf, die Luft geht frisch und rein ...“ – Die Wandervogel-Bewegung an der Unterweser. Niederdeutsches Heimatblatt 710 (Februar 2009). PDF-Datei
• Peter Raap: Wandern, Volkstanz, Natur am Wollingster See. Vor vierzig Jahren starb der langjährige Vorsitzende des Vereins der Naturfreunde Heinrich Frey. Niederdeutsches Heimatblatt 719 (November 2009). PDF-Datei