Quick Facts
Biography
Halina Żurowska (ur. 24 czerwca 1905 w Olszanicy, zm. 21 września 1949 w Warszawie) – kurierka i łączniczka AK i WiN-u, uczestniczka powstania warszawskiego, porucznik.
Życiorys
Urodziła się w 1905 roku jako córka Wiktora i Władysławy z d. Gniewosz zamieszkałych w okolicy Dobromila. Ukończyła Wydział Rolnictwa na Politechnice Lwowskiej, uzyskując tytuł inżyniera-rolnika.
W czasie II wojny światowej była kurierem do specjalnych zleceń Komendy Głównej Armii Krajowej. Używała kilku pseudonimów oraz fałszywej tożsamości Anna Jaroszewicz.
Udział w powstaniu warszawskim
Od 2 do 29 sierpnia 1944 roku pełniła służbę łączniczki do specjalnych zleceń w odwodowym Batalionie „Iwo” (mjr Jan Zakrzewski), stacjonującym w rejonie ulicy Kruczej i Marszałkowskiej w Śródmieściu. Następnie tę samą funkcję pełniła w Zgrupowaniu „Radosław” (płk Mazurkiewicz), biorąc udział w walkach na Czerniakowie. Utrzymywała łączność z Komendą Główną AK i Dowództwem Powstania, przenosząc osobiście ustne meldunki od płk. „Radosława” do gen. „Montera”, przeprowadzała rozpoznania kanałami pomiędzy Czerniakowem i Śródmieściem. W czasie jednego z takich przejść – 17 września 1944 roku doznała przestrzału prawej ręki ze zmiażdżeniem kości i znalazła się w szpitalu powstańczym. 20 września 1944 roku została mianowana porucznikiem i odznaczona po raz drugi Krzyżem Walecznych. Po klęsce powstania przebywała w obozie jenieckim do 11 kwietnia 1945 roku pod numerem 47073.
Działalność w WiN
W październiku 1945 roku wróciła do kraju. W latach 1945-1947 była kurierką Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość pomiędzy krajem a kierownictwem zagranicznym. Wielokrotnie przewoziła tajne dokumenty WiN-u z Polski na Zachód i odwrotnie.
Aresztowanie, proces i śmierć
29 września 1948 roku została aresztowana przez UB w Gdańsku. 6 września 1949 roku została skazana na karę śmierci. Prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Halina Żurowska została zgładzona strzałem w tył głowy w więzieniu mokotowskim 21 września 1949 roku. Komunistyczne władze odmówiły wydania ciała rodzinie. Miejsca pochówku do dzisiaj nie odnaleziono.
Była jedną z nielicznych kobiet polskiego podziemia niepodległościowego skazanych na śmierć. Prawdopodobną przyczyną skazania Żurowskiej na najwyższą karę był fakt zdemaskowania przez nią V Zarządu „WiN-u jako agentury Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Świadczył o tym list znaleziony u niej w czasie rewizji.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie (1944)
Życie prywatne
Pozostała panną do końca życia. Była kuzynką polskich historyków średniowiecza: braci Kazimierza i Tadeusza Żurowskich pochodzących z Zagórza.
Przypisy
Bibliografia
- Wojciech Frazik, Halina Żurowska w: MATERIAŁY DO „SŁOWNIKA BIOGRAFICZNEGO UCZESTNIKÓW WALK Z KOMUNIZMEM (Biogramy), Zeszyty Historyczne WiN-u nr 14: 2000, s. 273-276.
- 1944.pl. Powstańcze biogramy. Halina Żurowska. [dostęp 1 lipca 2014].
- Jerzy Tarnawski. Pamiętny sierpień Anno Domini 1944. „Verbum, Miesięcznik parafii Wniebowzięcia NMP w Zagórzu”, s. 12-13, Nr 7 (66) z 16 sierpnia 2009. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu. ISSN 1689-6920.