Grigorios Papanikolaou

Ο Γρηγόριος Παπανικολάου (1883-1963) ήταν υποδηματεργάτης, συνδικαλιστής και βουλευτής του ΚΚΕ το 1926.

Νεανικά χρόνια - Η αγωνιστική δράση

Ο Γρηγόριος Παπανικολάου γεννήθηκε το 1883 στη Θεσσαλονίκη και ήταν υποδηματεργάτης. Πήρε ενεργό μέρος στο συνδικαλιστικό κίνημα της Θεσσαλονίκης όπου έφτασε σε ανώτατες θέσεις, ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της ΓΣΕΕ και εκλέχθηκε κατ' επανάληψη στην ηγεσία της. Παράλληλα έγινε μέλος του ΣΕΚΕ από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής του και στη συνέχεια του ΚΚΕ.

Τον Μάιο του 1922 ο Παπανικολάου μαζί με ηγετικά στελέχη του ΣΕΚΕ (Κορδάτος, Γεωργιάδης, Σίδερης κ.α) και της ΓΣΕΕ (Ευαγγέλου) φυλακίστηκαν στις φυλακές Συγγρού για εσχάτη προδοσία (διάδοση ηττοπαθών συνθημάτων) και κινδύνευσαν με εκτέλεση. Απελευθερώθηκαν στις 5 Οκτωβρίου 1922, αμέσως μετά την πτώση της φιλοβασιλικής κυβέρνησης Τριανταφυλλάκου. Το 1924 ήταν γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, θέση από την οποία καθαιρέθηκε από τη δικτατορία του Πάγκαλου το 1925 και επανήλθε μετά την πτώση της.

Στην ηγεσία του ΣΕΚΕ - ΚΚΕ

Στις 19 Φλεβάρη του 1922 στην Α' Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΕΚΕ ο Παπανικολάου εκλέχθηκε στην Κεντρική Επιτροπή. Στο 3ο Έκτακτο Συνέδριο του ΣΕΚΕ τον Δεκέμβριο του 1924 εκλέχθηκε πάλι στην Κεντρική Επιτροπή.

Στις εκλογές του Νοεμβρίου 1926, τις πρώτες που έγιναν μετά την ανατροπή της δικτατορίας του Πάγκαλου, εξελέγη βουλευτής Θεσσαλονίκης με το Ενιαίο Μέτωπο Εργατών Αγροτών και Προσφύγων (ΕΜΕΑΠ), που ήταν εκλογικός συνασπισμός με κορμό το ΚΚΕ. Μαζί με τον Παπανικολάου εξελέγησαν βουλευτές του ΕΜΕΑΠ στη Θεσσαλονίκη ο Ζακ Βεντούρα και ο Δαυίδ Σουλάμ.

Τον Ιούνιο του 1927 ο Δαβίδ Σουλάμ και ο Γρ. Παπανικολάου φυλακίστηκαν, χωρίς να ζητηθεί άρση της ασυλίας τους, επειδή κρίθηκαν ηθικοί αυτουργοί της «στάσεως» των καπνεργατών. Στην εσωκομματική πάλη που ακολούθησε μετά το 3ο Τακτικό Συνέδριο του ΚΚΕ τον Μάρτιο του 1927, ο Παπανικολάου τάχθηκε με την πλευρά των λεγόμενων Λικβινταριστών του Παντελή Πουλιόπουλου.

Εκτός ΚΚΕ

Το 1928 διεγράφη από το ΚΚΕ μαζί με πολλά ακόμη μέλη του κόμματος ως Λικβινταριστής και συνέχισε τη πολιτική του δράση με την ομάδα "Σπάρτακος". Το 1934 αποσύρθηκε από την πολιτική και τον συνδικαλισμό και εργαζόταν ως υπάλληλος στο Δήμο Θεσσαλονίκης.

Στην Κατοχή εντάχθηκε στο ΕΑΜ, ενώ μετά τον πόλεμο αποσύρθηκε οριστικά από την πολιτική δράση. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1963.

1. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
2. Γιώργος Αλεξάτος, "Ιστορικό Λεξικό του Ελληνικού Εργατικού Κινήνατος", εκδόσεις Γειτονιές του κόσμου, Αθήνα 2008
3. Άγγελος Ελεφάντης "Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης", Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1976
4. Γιάνης Κορδάτος, "Η ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος", Εκδόσεις Μπουκουμάνη, Αθήνα 1972
5. Ελευθέριος Σταυρίδης, "Τα Παρασκήνια του ΚΚΕ", Εκδόσεις Ελεύθερη Σκέψις, Αθήνα 1988