Emanuel Mink

Emanuel Mink, pseudonim Mundek (ur. 23 kwietnia 1910 w Tomaszowie Mazowieckim, zm. 29 marca 2008 w Paryżu) – polski działacz komunistyczny pochodzenia żydowskiego, stolarz, uczestnik hiszpańskiej wojny domowej oraz francuskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej. Honorowy obywatel Hiszpanii.

Był członkiem Komunistycznej Partii Polski, za co był więziony w okresie II Rzeczypospolitej. Uczestnik Spartakiady w Barcelonie, jako członek żydowskiej drużyny piłkarskiej. Po wybuchu wojny domowej w Hiszpanii, jeszcze przed powołaniem sił międzynarodowych stawił się jako jeden z trzech pierwszych zagranicznych ochotników do obrony Republiki. Według syna Emanuela Minka, Jerzego jego ojciec poza pobudkami typowo ideologicznymi kierował się przede wszystkim myślą o tym, iż wojna ta będzie pierwszym zbrojnym oporem Żydów przeciwko narodowemu socjalizmowi. Uczestniczył w obronie Madrytu. Był członkiem kompanii żydowskiej im. Naftalego Botwina w składzie XIII Brygady Międzynarodowej im. Jarosława Dąbrowskiego. Dwukrotnie ciężko ranny. Po walkach nad rzeką Ebro, gdy jego kompania utraciła ok. 80% żołnierzy, dokonał jej odbudowy i objął dowództwo jako ostatni jej komendant. Po zakończeniu działań wojennych internowany przez Francuzów. Zwolniony na początku 1941 roku w celu pomocy przy organizacji pierwszych oddziałów francuskiego ruchu oporu. Aresztowany podczas łapanki na Żydów w Paryżu w sierpniu tego samego roku, trafił do obozu w Drancy, skąd został deportowany w pierwszym transporcie Żydów z Francji do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau, gdzie otrzymał nr obozowy 28413. Wyzwolenia doczekał w niemieckim obozie na terenie Alzacji.

Do Polski powrócił w 1950 roku. Jako kapitan KBW, do 1964 roku, pracował jako inspektor sanitarny. W 1969 roku wyemigrował z Polski do Francji, w wyniku antysemickiej kampanii będącej następstwem wydarzeń marcowych.

Był prawdopodobnie jednym z ostatnich „dąbrowszczaków”. Według informacji uzyskanych w kwietniu 2007 roku, przez „Tygodnik Powszechny” w Polsce emerytury pobierało jeszcze ok. 25 weteranów w wojny w Hiszpanii, w tym wdowy. We Francji żyło w tym okresie dwóch „dąbrowszczaków”, w tym Emanuel Mink.

• Kawaler Narodowego Orderu Zasługi (Ordre National du Merite, Francja)

• Krzysztof Tomasz Witczak, Słownik biograficzny Żydów tomaszowskich, Łódź – Tomaszów Mazowiecki 2010: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 167-169 (biogram, 3 fot., bibl.).
• nekrologi, „Gazeta Wyborcza” 5-6 kwietnia 2008 r.
• Artykuł Pawła Siergiejczyka „Emigranci z Rakowieckiej” w tygodniku „Nasza Polska” z 19 marca 2008 NR 12 (633)
• Artykuł Partycji Bukalskiej „Fotografia z królem Carlosem” w „Tygodniku Powszechnym” z 2007 r., dostępny na stronie www.odkrywca-online.pl