Edward Chromy

Grób Edwarda Chromego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Edward Chromy (ur. 4 października 1922 w Pińsku, zm. 19 stycznia 2003 w Warszawie) – pułkownik pilot WP, poseł na Sejm PRL (1952-1956).

Skończył 7 klas szkoły podstawowej i 4 klasy szkoły technicznej. Działacz harcerstwa i Związku Strzeleckiego. W 1938 zwyciężył w 5 Okręgowych Zawodach Modeli Latających.

15 marca 1940 aresztowany przez NKWD za nielegalne posiadanie broni palnej i na 3 miesiące osadzony w więzieniu w Baranowiczach, po czym skazany na 5 lat łagrów. Więziony w Orszy, zimą 1941 przeniesiony do więzienia na Butyrkach w Moskwie, a kilka miesięcy później do Uchty, gdzie rąbał drewno i pracował przy budowie drogi. W marcu 1942 zwolniony z łagru w Uchcie i przewieziony do Syktywkaru, następnie został skierowany do pracy przy ostrzeniu pił na wsi w Republice Komi. Kilka tygodni później uciekł i ukrywał się w różnych kołchozach.

W maju 1943 wcielony do 1 DP im. T. Kościuszki, został mechanikiem czołgowym w 1 pułku czołgów w Sielcach nad Oką. W lipcu 1943 na własną prośbę przeniesiony do lotnictwa, w maju 1944 ukończył szkolenie lotnicze. Został pilotem 1. Samodzielnej Eskadry Lotnictwa Myśliwskiego (późniejszy 1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego). Brał udział w działaniach bojowych na przyczółku warecko-magnuszewskim, w walkach w rejonie Warszawy, na Pomorzu i w operacji berlińskiej, wykonując loty na osłonę Iłów-2, rozpoznanie fotograficzne, atakowanie celów naziemnych i przechwytywanie wrogich samolotów. 20 XI 1944 i 18 IV 1945 został zestrzelony.

Po wojnie został dowódcą klucza, następnie eskadry. 1946-1947 słuchacz kursu dowódców pułków w Wojskowej Szkole Pilotów w Dęblinie, po ukończeniu którego został zastępcą dowódcy 1 pułku ds. pilotażu. Od grudnia 1947 dowódca 2 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Krakowie (do jesieni 1951).

Od 1948 należał do PZPR. 1951-1953 studiował w Wojskowej Akademii Lotniczej ZSRR w Monino, po czym został pomocnikiem dowódcy ds. pilotażu w sztabie 7. Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego w Krakowie.

W 1952 został posłem na Sejm PRL z Okręgu nr 56 Sosnowiec. 1954-1955 p.o. dowódcy, a 1955-1957 dowódca 7 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego. 1957-1960 studiował w Akademii Sztabu Generalnego WP w Rembertowie, po czym został zastępcą komendanta Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych w Warszawie ds. lotniczych. Odpowiadał m.in. za oblatywanie nowych oraz nowo wyremontowanych samolotów -wykonując te zadania spędził w powietrzu około 3000 godzin.

W 1969 roku odszedł z instytutu i objął dowództwo 4 Bazy Lotniczej Wojsk Obrony Powietrznej Kraju w Warszawie na Bemowie. 5 czerwca 1974 roku na własną prośbę został przeniesiony w stopniu pułkownika dyplomowanego do rezerwy. Pochowany na wojskowych Powązkach.

Autor wspomnień lotniczych Uwaga, Messerschmitty! oraz Szachownice nad Berlinem oraz wielu obrazów prezentujących jego rodzinne strony.

• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy (20 grudnia 1946)
• Krzyż Walecznych
• Złoty Krzyż Zasługi
• Złoty Medal Za zasługi dla obronności kraju
• Srebrny Medal Za zasługi dla obronności kraju
• Brązowy Medal Za zasługi dla obronności kraju
• Order Czerwonej Gwiazdy (ZSRR)

I inne.

• http://www.polishairforce.pl/chromy.html
• http://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000003979&find_code=SYS&local_base=ARS10
• J. Zieliński, Dowódcy pułków lotnictwa polskiego 1921-2000, Poznań 2001