Edmund Effert

Edmund Effert ps. „Jan Janusz” (ur. 21 listopada 1889 w Koronowie, zm. 7 czerwca 1944 w Żabikowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej.

Edmund Effert był synem Feliksa (prawnik) i Józefy z domu Jeska. W Inowrocławiu ukończył gimnazjum, a w latach 1912–1913 szkołę podchorążych piechoty. Służył podczas I wojny światowej w armii niemieckiej, a w 1917 został porucznikiem rezerwy.

Z Polską Organizacją Wojskową w Poznaniu nawiązał kontakty na początku 1918. Uczestniczył w powstaniu wielkopolskim. Pełnił służbę w 3 pułku Strzelców Wielkopolskich, który w 1919 został przemianowany na 57 Pułk Piechoty Wielkopolskiej. 19 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii niemieckiej. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 493. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 10 lipca 1922 został zatwierdzony na stanowisku dowódcy batalionu. W następnym roku pełnił obowiązki dowódcy batalionu sztabowego. Od 1924 był dowódcą III batalionu. 30 grudnia 1925 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza pułku. 26 stycznia 1928 awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 56. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 26 kwietnia 1928 został przeniesiony do 20 pułku piechoty w Krakowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku. 12 marca 1929 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Grodno na stanowisko pełniącego obowiązki komendanta. 3 sierpnia 1931 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Bydgoszcz Powiat na stanowisko komendanta. 30 marca 1934 został zwolniony z zajmowanego stanowiska z pozostawieniem bez przynależności służbowej i równoczesnym oddaniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII. Z dniem 31 lipca 1934 został przeniesiony w stan spoczynku.

Był aktywnym członkiem Związku Oficerów w stanie spoczynku, Powstańców i Wojaków przy Dowództwie Okręgu Korpusu VII w Poznaniu oraz Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny w latach 1935–1939.

Wyznaczony wiosną 1939 przez DOK VII komendantem planowanej Sieci Dywersji Specjalnej (Pozafrontowej) w Poznaniu. Nie uzyskał kontaktów alarmowych, więc 6 września 1939 udał się do Warszawy i wziął udział w obronie stolicy. Generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz zlecił mu 29 września zadanie organizowania Służby Zwycięstwu Polski i Effert wrócił do Poznania. Utrzymywał z organizacją wojskową Stronnictwa Narodowego oraz ze sztabem Wojska Ochotniczego Ziem Zachodnich kontakty konspiracyjne. 21 czerwca 1940 został aresztowany przez Gestapo na podstawie listy proskrypcyjnej. Zwolniony jako były oficer niemiecki po półrocznym śledztwie. Został wysiedlony z mieszkania w Poznaniu i zamieszkał w Naramowicach. Wiosną 1942 pełniący obowiązki komendanta Poznańskiego Okręgu Narodowej Organizacji Wojskowej. Marian Kwiatkowski, powierzył Effertowi funkcję komendanta miasta Poznania. Jednak Edmund Effert związał się wkrótce z Armią Krajową. Inspektor rejonowy AK w Poznaniu, pełnomocnik Henryka Kowalówki do spraw scalenia NOW z AK w latach 1942–1943. Sztab AK przewidywał dla niego stanowisko dowódcy 57 pp AK. W listopadzie 1943 został aresztowany w Poznaniu i w Domu Żołnierza, w Forcie VII oraz w więzieniu w Łodzi przeszedł ciężkie śledztwo. Zginął 7 czerwca 1944 w obozie karnym w Żabikowie.

Był żonaty z Teofilą z Goździejewskich. Pozostawił syna Janusza urodzonego w 1938.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari – 19 lutego 1922 roku
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie (po raz 2 i 3 w 1921)

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 171. ISBN 83-01-02722-3.