Đỗ Huy Kỳ

Đỗ Huy Kỳ (1695-1748) người tổng Thử Cốc huyện Thụy Nguyên phủ Thiệu Thiên, thừa tuyên Thanh Hóa.

Ngày nay thuộc làng Phong Cốc, xã Xuân Minh, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.

Ông trước đỗ khoa Sĩ Vọng, năm 37 tuổi đỗ Đình nguyên, đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ tam danh (Thám hoa) khoa Tân Hợi niên hiệu Vĩnh khánh 3 (1731) đời vua Lê Duy Phường., làm quan đến chức thừa chính sứ, tước bá.

Văn bia đề danh tiến sĩ khoa thi Tân Hợi niên hiệu Vĩnh Khánh năm thứ 3 (1731) đặt tại Văn miếu Quốc Tử Giám được dịch ra rằng:

" Mừng nay cơ đồ to lớn tựa sao Cơ trường thọ, văn trị ngời chiếu như ánh sáng sao Khuê.

Kính vâng Hoàng thượng nắm quẻ Càn, đổi mới vận mệnh.

Thực nhờ [Đại nguyên súy Thống quốc chính Thượng sư Uy vương]  tạo tác muôn việc, cân nhắc lựa chọn nhân tài.

Mùa đông tháng 10 năm Tân Hợi, chuẩn lời tâu của Bộ Lễ xin mở khoa thi Hội.

Đặc sai Phó tướng Đề đốc Phương Quận công Trịnh Bật làm Đề điệu, Bồi tụng Lễ bộ Thượng thư Tri Hàn lâm viện sự Thiếu bảo Nông Quận công Nguyễn Hiệu làm Tri Cống cử, Bồi tụng Lễ bộ Tả Thị lang Lại Trạch hầu Phạm Đình Kính, Công bộ Hữu Thị lang Huy Luân bá Ngô Đình Thạc làm Giám thí.

Qua bốn trường, lấy trúng cách bọn Nguyễn Bá Lân 12 người.

Qua tháng sau Điện thí, ban cho bọn Đỗ Huy Kỳ đỗ Cập đệ, Xuất thân có thứ bậc khác nhau. Lại sai khắc đá đề danh để lưu truyền mãi mãi.

Đệ nhất giáp Tiến sĩ cập đệ Đệ tam danh:

ĐỖ HUY KỲ 杜輝琪 tổng Thử Cốc, huyện Thụy Nguyên, Tham nghị.

........" (ở khoa thi này, Đệ nhất giáp, tam khôi không có Trạng nguyên, Bảng nhãn, chỉ có Thám hoa) Vậy có thể nói rằng ông đổ đầu khoa thi 1731.

Ông từng làm chánh sứ nhà Thanh. Thừa chính sứ Hải Dương, tước Hoa Nhạc bá. Đi sứ năm Cảnh Hưng Mậu Thìn (1748). Nhưng mới đi đến trạm Lã Côi (nay thuộc xã Yên Thường, huyện Gia Lâm) thì lâm bệnh mất. Được truy tặng chức Lễ bộ Hữu thị lang.

Ông cũng là một các nhà nho hay chữ có tiếng, có học trò đỗ đạt như Phan Huy Cẩn, đỗ Hội nguyên đồng tiến sĩ năm 1754, có bạn đồng môn là Hà Tông Huân (1697-1766) đỗ bảng nhãn khoa thi đình năm Giáp thìn (1724) Giai thoại 1: Đến tuổi niên thiếu, sau khi đã hấp thụ hết kiến thức của vị thầy đồ trong làng, Huân bèn rủ hai bạn đồng môn là Trịnh Đồng Giai và Đỗ Huy Kỳ tìm đến thầy Trần Ân Chiêm, tục gọi quan Nghè Bón (vì ở làng Châu Bội hay làng Bón), sống tai xã Vĩnh Tường xin thụ giáo.

Hiện nay ông được thờ tại Đình làng Phong Cốc, Xuân Minh, Thọ Xuân, Thanh Hóa. Đây là ngôi đình cổ, được dân làng Phong Cốc lập cách đây gần 200 năm. Hiện tại đình Phong Cốc được xem là một trong những ngôi đình cổ hoàn toàn bằng gổ lim, to lớn đẹp nhất ở Thọ Xuân- Thanh Hóa.