Czesław Wroczyński

Czesław Wroczyński (ur. 19 lipca 1889 w Białej Podlaskiej, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – doktor nauk medycznych, lekarz epidemiolog, kapitan lekarz Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się jako syn Czesława (1857–1900, lekarz) i Jadwigi z domu Dybowskiej. W 1912 ukończył studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Paryskiego. Kontynuował studia w Saratowie, gdzie po egzaminie państwowym uzyskał tytuł lekarza. Uzyskał specjalizację z epidemiologii. W 1917 powrócił do Białej Podlaskiej, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1919 został lekarzem powiatowym. W 1920 został mianowany przez Wodza Naczelnego na stanowisko komisarza nadzwyczajnego do walki z epidemią duru plamistego na Kresach. Wstąpił do Wojska Polskiego. W 1920 podczas wojny polsko-bolszewickiej został naczelnym lekarzem 21 pułku piechoty „Dzieci Warszawy”. Został awansowany do stopnia kapitana rezerwy w Korpusie Oficerów Sanitarnych Lekarzy ze starszeństwem z 1 czerwca 1919. W późniejszych latach był przydzielony do kadry zapasowej Szpitala Okręgowego nr IX.

W 1921 mianowany na stanowisko referenta w Ministerstwie Zdrowia Publicznego. Został pracownikiem Państwowego Zakładu Higieny. Otrzymał mianowanie do Komisji Epidemiologicznej Ligi Narodów i pracował w Grecji. Na początku lat 20., jego kierownik Ludwik Rajchman skierował go na stypendium Fundacji Rockefellera, które odbył w Johns Hopkins University – Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health w Baltimore (Stany Zjednoczone, uzyskując dyplom higieny). Był tam uznany za jednego z najlepszych stypendystów na roku. W USA zajmował się metodami pracy administracyjnej służby zdrowia. Następnie wrócił do Polski. Pracował jako naczelnik Wydziału Chorób Zakaźnych w Ministerstwie Zdrowia Publicznego. Od 1923 kierownikiem Szkoły Higieny, od marca 1924 do 12 kwietnia 1927 Generalny Dyrektor Służby Zdrowia w Departamencie IV w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Później był dyrektorem Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej miasta stołecznego Warszawy. Od 1928 brał udział w pracach nad ustawą o pielęgniarstwie, uchwaloną przez Sejm w lutym 1935 (obowiązywała do 1996). W 1930 uzyskał tytuł naukowy doktora nauk medycznych na Uniwersytecie Poznańskim. Został naczelnym wizytatorem higieny szkolnej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Od 1935 wykładał higienę w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Pełnił funkcję szefa sanitarnego Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża. Publikował prace w zakresie przedmiotu swoich badań i pracy.

Po wybuchu II wojny światowej 1939, kampanii wrześniowej i agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów w rejonie Trembowli. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Został pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.

Jego żoną była także lekarka, Maria z domu Dębska, z którą miał córki Magdalenę i Krystynę oraz syna Mariana.

• Znaczenie zagadnienia alkoholizmu (1927, współautor: Jan Tadeusz Lenartowicz)
• Czem są i czem grożą choroby weneryczne (1927)
• O zawodzie lekarza: z cyklu odczytów pod protektoratem Ministerstwa Oświecenia i Wyznań Religijnych „O wyborze zawodu” (1928)
• Przebieg niektórych ostrych chorób zakaźnych w Polsce w okresie powojennym (1928)
• Jaglica i jej zwalczanie, Części 1–2 (1928, współautorstwo)
• Sprawy zdrowia publicznego w stolicy w okresie 1918–1928 r (1929)
• Wartość praktyczna pracy poradni przeciwgruźliczych w Warszawie w świetle liczb sprawozdawczych z roku 1929 (1931)
• Alkoholizm i chorobowość wśród kolejarzy: referat wygłoszony na Międzynarodowym Kongresie Kolejarzy Abstynentów w Warszawie w roku 1931 (1932)
• Sprawozdanie z drugiej Międzynarodowej Konferencji Pracy Społecznej: Frankfurt nad Menem 10/14 lipca 1932 r (1933)
• Warszawa dziecku opuszczonemu. Z domu wychowawczego im. ks. Baudouin'a (1934, współautorstwo)
• Opieka nad matką nieślubną i walka z porzucaniem niemowląt w Warszawie: referat wygłoszony na I. Ogólnopolskim Zjeździe Przedstawicieli Opieki Społecznej Samorządu Terytorialnego w Poznaniu 24-25 września 1933 roku (1937)
• Nowe kierunki opieki lekarskiej nad dorastającą młodzieżą (1939)
• Co widziałem we wsi? (1939)
• Dokształcanie lekarzy (1939)

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal Niepodległości
• Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża I stopnia (1935)

5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia majora. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Symboliczne upamiętnienie Czesława Wroczyńskiego zostało ustanowione na grobowcu na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

• Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 710. [dostęp 13 stycznia 2015].
• Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914-1939. Czesław Wroczyński. officersdatabase.appspot.com. [dostęp 13 stycznia 2015].
• Czesław Wroczyński – publikacje w bazie Google Books. google.pl. [dostęp 13 stycznia 2015].
• Czesław Wroczyński – publikacje w bazie World Cat. worldcat.org. [dostęp 13 stycznia 2015].
• Czesław Wroczyński – publikacje w bazie OCLC. oclc.org. [dostęp 13 stycznia 2015].
• „Roczniki Państwowego Zakładu Higieny”, s. 100, 49/1998 (Suplement). Państwowy Zakład Higieny. ISSN 0035-7715. 
• Maria Magdalena Blombergowa. Uczeni polscy rozstrzelani w Katyniu, Charkowie i Twerze. „Analecta”, s. 40-41, R. 9 Z. 2 (18) / 2000.