Cornelis Winkler

Cornelis Winkler (Vianen, 25 februari 1855 – Hoog Soeren, 8 mei 1941) was de eerste hoogleraar psychiatrie en neurologie in Nederland.

Winkler kwam uit een doktersgeslacht - zowel zijn vader, grootvader en overgrootvader waren arts - en promoveerde kort na zijn doctoraalexamen in Utrecht op 5 april 1879 met lof in de medicijnen op het proefschrift Over virus tuberculosum, een studie over de mogelijke oorzaak van tuberculose.

In 1885 werd Winkler benoemd als lector in de psychiatrie, waardoor hij medewerker werd van F.C. Donders. Zijn lectoraat kreeg zeer waarschijnlijk onder invloed van Donders een puur neurologische invulling: psychopathologie was een pathologie van de hersenen. Winkler werd in 1893 hoogleraar psychiatrie en neurologie in Utrecht,de eerste in Nederland in dit vakgebied maar hij nam in 1896 ontslagomdat hij niet de eigen kliniek kreeg die hem meer malen was toegezegd. In hetzelfde jaar werd hij hoogleraar in Amsterdam. Hij doceerde neurologie, elektrotherapie en radiologie en wasnauw betrokken bij de oprichting van het Nederlands Centraal Instituut voor Hersenonderzoek. Hij keerde in 1915terug naar Utrecht, toen daar de Psychiatrische en Neurologische Kliniek was geopend.

Winkler was een verklaard anti-feminist en bewonderaar van de criminele antropologie van Cesare Lombroso. Hij was de eerste voorzitter van de Nederlandsche Anthropologische Vereeniging.

• Iets over crimineele anthropologie (rede), Haarlem, 1895.
• Handboek der neurologie 4 dln., Haarlem, 1917-1926.
• Opera omnia. 8 dln. Haarlem, 1918. Supplement, 1921.
• Herinneringen, Arnhem: Van Loghum Slaterus, 1947.