Bolot Bootur

Соловьев Василий Сергеевич — Болот Боотур (15.04.1915—24.05.1993) — саха норуодунай суруйааччыта, ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ (1966).

1915 с. муус устар 15 күнүгэр Боотур Уус улууһун (билигин Чурапчы) IV Хатылы нэһилиэгэр төрөөбүт. Кыра эрдэҕиттэн норуот уус-уран айымньытыгар убанан үөскээбит. 15 саастааҕар оройуоннааҕы сир салаатыгар бастакы артыаллары тэрийэргэ көмөлөспүт. Всеобуч учууталларын кылгас кэмнээх бэлэмниир курустарын бүтэрэн 1933 с. Мындаҕаайы бастакы сүһүөхтээх оскуолатыгар учууталынан анаммыт.

Үлэлии сылдьан репрессияҕа түбэспит, учуутал үлэтигэр 1939 с. биирдэ төннүбүт. Мугудай оскуолатыгар үлэлии сылдьан Дьокуускайдааҕы педагогическай институт тыл уонна литература факультетыгар кэтэхтэн үөрэммит. Сэрии саҕаланан үөрэҕэ уурайбыт.

1942 с. сэриилэһэр аармыйаҕа ыҥырыллыбыт. Калининград, Ленинград уобаластарын, Литваны, Белоруссияны, Польшаны босхолооһуҥҥа кыттыбыт, сэриини Германияҕа түмүктээбит. Ыараханнык бааһыра сылдьыбыт.

Сэрии кэнниттэн үөрэтэр үлэҕэ төннүбүт. Фольклор уонна этнография матырыйааларын хомуйууннан дьарыктаммыт, оскуола түмэлин тэрийбит. 1955 с. кэтэхтэн үөрэнэн Дьокуускайдааҕы педагогика институтун бүтэрбит.

1993 с. ыам ыйын 24 күнүгэр өлбүт.

1957 с. кимиэхэ да биллибэт ааптар «Ол күн» диэн поэматынан Өктөөп өрөбөлүүссүйэтин 40 сылыгар анаммыт өрөспүүбүлүкэ таһымнаах куоҥкуруска кыттан иккис бириэмийэни ылбыт. Поэма 1958 с. туспа кинигэнэн тахсыбыта. «Сааскы дьыбардар» романа 1967 сыллаахха буолбут куонкуруска эмиэ иккис миэстэни ылан суруйааччы прозаик быһыытынан сиппитин-хоппутун көрдөрбүт. Айымньы 1971 с. бэчээттэммит. Роман саха литературатыгар көс эбээннэр олохторун-дьаһахтарын көрдөрбүт бастакы айымньыннан буолбут.

• 1. Ол кун. Поэма. - Якутскай, 1959;
• 2. Сааскы дьыбардар. Роман. - Якутскай, 1971;
• 3. Весенние заморозки. Роман /Авториз.пер. В.Дудинцева, Н.Гордеевой. - М., 1974; 1982;
• 4. Уhуктуу. Роман.- Кн. 1-3. - Якутскай, 1975 - 1987;
• 5. Пробуждение. Роман /Авториз.пер. В.Кочеткова - М., 1978 - 1984;
• 6. Ол кунтэн - бу куннэ. Хоhооннор, поэмалар. - Якутскай, 1985;
• 7. Хомурахтаах хоту сирим оголоругар. - Якутскай, 1992.

• Сибинньэлии сигили (угэ)
• Билбэт эрээри бэбээримэ (угэ)
• Тэйэр хайа (угэ)
• Кутэр кололоммутэ (угэ)
• Соруока соруоха (угэ)
• Чугаьынан тойооску (чабыр5ах)
• Чо5ой уонна Ньо5ой (чабыр5ах)
• Сырдык мичээрдэр Саас буолуута, сай кэлиитэ
• Ханкыьыт ырыата
• Хайыьарым барахсан
• Тугутчаан
• Куобахчаан
• Барыта таба о5ото

• Албан аат III ст. уордьана
• Аҕа дойду Улуу сэриитин I ст. уордьана
• Саха норуодунай суруйааччыта
• Саха АССР П. А. Ойуунускай аатынан Государственнай бириэмийэтин лауреата

• Саха норуодунай суруйааччыларын тиһигэ
• Саха норуодунай поэттарын тиһигэ

• П. А. Ойуунускай аатынан Саха государственнай литературнай түмэлэ: Василий Сергеевич Соловьев — Болот Боотур
• Д. Е. Васильева. 90 лет со дня рождения В. С. Соловьева — Болот Боотура.