Bernard Adamecki

Bernard Antoni Adamecki ps. Bocian, Dyrektor Gozdawa, Doktor, Grabiec, Parasol (ur. 12 lipca 1897 w Marklowicach Dolnych, zm. 7 sierpnia 1952 w Warszawie) – oficer pilot obserwator Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej i ludowego Wojska Polskiego.

Dzieciństwo i młodość

Urodził się w rodzinie Bernarda, rolnika, i Józefiny z domu Kijonka. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Marklowicach Dolnych, a od 1912 do seminarium nauczycielskiego w Bobrku. Zdał maturę w lipcu 1916. Od jesieni 1916 brał udział w I wojnie światowej w szeregach armii austriackiej, walcząc m.in. na froncie rosyjskim i bałkańskim. W 1917 ukończył Szkołę Oficerów Rezerwy Piechoty w stopniu podporucznika. W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Dowodził polskimi wojskami podczas walk z Czechami o Śląsk Cieszyński; był trzykrotnie ranny.

W 1920 na własną prośbę został przeniesiony do lotnictwa. W 1921 ukończył Oficerską Szkołę Obserwatorów Lotniczych w Toruniu, a następnie Niższą Szkołę Pilotów w Bydgoszczy, po których został pilotem w 6. eskadrze w Krakowie. Od 1924 dowodził eskadrami w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie i 3 pułku lotniczym w Poznaniu. Od marca 1933 do listopada 1934 dowodził 35. eskadrą liniową, a od listopada 1934 do grudnia 1936 stał na czele 33. eskadry towarzyszącej. 27 czerwca 1935 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 6. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki. W latach 1937–1939 służył w Wyższej Szkole Lotniczej w Warszawie jako wykładowca. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 14. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa. Krótko przed wybuchem wojny przeszedł do Sztabu Głównego WP.

II wojna światowa

Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 jako szef sztabu Dowództwa Lotnictwa Armii „Modlin” gen. Emila Krukowicza-Przedrzymirskiego; był ranny. Dostał się do niewoli niemieckiej, z której został wkrótce zwolniony na skutek starań rodziny. Na przełomie 1939/1940 zaangażował się w działalność konspiracyjną w ZWZ. Na początku 1940 zorganizował i stanął na czele Szefostwa Lotnictwa (krypt. „Bociany”, później „Parasol”), działającego w ramach Oddziału V Łączności, a następnie Oddziału III Operacyjno-Szkoleniowego KG ZWZ-AK. W latach 1940–1944 zorganizował 483 zrzuty do okupowanej Polski. W kwietniu 1943 awansował do stopienia pułkownika. Uczestniczył w powstaniu warszawskim; podczas walk został ranny. W niewoli niemieckiej przebywał w oflagu przejściowym Oflag VII B Lamsdorf (Łambinowice), a następnie w oflagu II C Woldenberg.

Okres powojenny

Po wyzwoleniu obozów w 1945 powrócił do Polski i wstąpił do LWP. Najpierw został dublerem radzieckiego komendanta Wojskowej Szkoły Pilotów w Dęblinie, a następnie dublerem komendanta Wojskowej Szkoły Technicznej w Boernerowie. Pod koniec 1946 objął funkcję komendanta tej uczelni. Miał być awansowany do stopnia generała brygady, ale ze względu na kłopoty zdrowotne w grudniu 1949 został przeniesiony do rezerwy i jednocześnie odszedł na emeryturę.

Aresztowanie, więzienie i śmierć

21 października 1950 został aresztowany w szpitalu oraz oskarżony o szpiegostwo i spiskowanie przeciwko Polsce Ludowej. Podczas brutalnego przesłuchania był torturowany, pod jego wpływem przyznał się do rzekomej winy. W więzieniu próbował popełnić samobójstwo, nie mogąc pogodzić się z narzuconą mu rolą.

13 maja 1952 w procesie tzw. grupy kierowniczej konspiracji Wojsk Lotniczych został skazany wraz z płk Augustem Menczakiem, płk.Józefem Jungravem, płk.Władysławem Minakowskim, płk. Szczepanem Ścibiorem i płk.Stanisławem Michowskim przez Najwyższy Sąd Wojskowy 5/52 pod przewodnictwem płk Piotra Parzenieckiego, nr sprawy Zg.R.7/52, na podstawie art.86 §1,2 KKWP na karę śmierci, pomimo że prokurator żądał długoletniego więzienia. Była to jedna z "odpryskowych" spraw od głównego procesu gen. Stanisława Tatara. 7 sierpnia tego roku został stracony w więzieniu mokotowskim.

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie 16 września 2010 roku, z inicjatywy dawnego podkomendnego Stanisława Adamczyka z Ustronia przy poparciu Ministra Bogdana Klicha)
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy
• Krzyż Walecznych – dwukrotnie
• Krzyż Partyzancki
• Złoty Krzyż Zasługi (1947)
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Krzyż Armii Krajowej (pośmiertnie)

Pochowany jest symbolicznie w Kwaterze na Łączce na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. 27 kwietnia 1956 dokonano jego rehabilitacji. Raport Komisji Mazura. wymienia Bernarda Adameckiego z nazwiska jako bezzasadnie skazanego na śmierć.

Jego nazwiskiem nazwano jedną z ulic w Marklowicach Górnych.

11 listopada 2006 w Cieszynie w budynku Uniwersytetu Śląskiego dokonano odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej jego pamięci. Głównym inicjatorem nadania ulicy był Stanisław Adamczyk – mieszkaniec Ustronia.

Decyzją Rady Dzielnicy Warszawa Bemowo rondo przy zbiegu ulic Radiowej i Kaliskiego nosi od 20-tego czerwca 2012 imię Bernarda Adameckiego.

W 2019 płk pil. obs. Bernard Adamecki został patronem Centrum Szkolenia Inżynieryjno-Lotniczego w Dęblinie.

• Golec Józef, Bojda Stefania, Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 1, Cieszyn 1993, s. 15-16.
• Kunert Andrzej K., Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944, t. 1, Warszawa 1987, s. 25-26
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945-56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991., zob, też Straceni w Więzieniu mokotowskim.
• Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990.
• Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 425. ISBN 83-211-1055-X.