Antoni Giza

Antoni Giza (ur. 13 czerwca 1947 roku w Oblach k. Warszawy, zm. 12 listopada 2005 w Szczecinie) – polski historyk i bałkanista.

Pochodził z ubogiej, wielodzietnej rodziny. W 1975 ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W 1978 obronił pracę doktorską (promotor: prof. Mieczysław Tanty). Po doktoracie przeniósł się do Szczecina, gdzie podjął pracę najpierw w Wyższej Szkole Pedagogicznej, a następnie na Uniwersytecie Szczecińskim. W 1985 uzyskał stopień doktora habilitowanego na Uniwersytecie Gdańskim, a w 1997 tytuł profesora nadzwyczajnego. Dwa lata później został profesorem zwyczajnym. W latach 1986–2005 kierował Zakładem Historii Europy Wschodniej na Uniwersytecie Szczecińskim. w 2002 otrzymał tytuł doktora h.c. Uniwersytetu Południowo-Zachodniego im. Neofita Rylskiego w Błagojewgradzie. Równolegle pracował jako rezydent biur podróży realizując tym samym swoje pasje podróżnicze.

Wśród kierunków badawczych A.Gizy główną rolę odgrywały zagadnienia rosyjskie i bałkańskie. Pozostawił po sobie 25 pozycji książkowych i ponad 300 artykułów.

Przez wiele lat współpracował ze szczecińskimi czasopismami – Kurierem Szczecińskim i Głosem Szczecińskim, popularyzując historię na ich łamach. Wyróżniony lokalnym odznaczeniem dziennika Głos Szczeciński - Nieprzeciętny 2000.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Polonia Mater Nostra Est (2003).

Ojciec dwóch córek: Joanny Gizy (literaturoznawczyni, dziennikarki) i dr n. med. Agaty Gizy (psychologa).

Pochowany na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie (kwatera 1A).

• 1982: Słowianofile rosyjscy wobec kryzysu bałkańskiego 1875–1878
• 1984: Neoslawizm i Polacy 1906–1910
• 1992: Idea jugoslawizmu w latach 1800–1918
• 1993: Polaczkowie i Moskale : wzajemny ogląd w krzywym zwierciadle (1800–1917)
• 1994: Narodziny i rozpad Jugosławii
• 1996: Ziemie macedońskie na przełomie XIX i XX wieku
• 1999: Chłopi polscy na wyspach duńskich (1893–1939)
• 2001: Narodowe i polityczne dążenia Chorwatów w XIX i na początku XX wieku
• 2002: Bośnia i Hercegowina w dobie tureckiego i austriackiego panowania (1800–1914)
• 2002: Wojny bałkańskie 1912–1913 roku : aspekty polityczne i militarne : (początki niewoli Bułgarów w Macedonii Egejskiej i Wardarskiej)
• 2003: Bułgaria i problem macedoński od początku XVII do lat trzydziestych XX wieku
• 2003: Islandia w obiektywie Antoniego Gizy.
• 2004: Barwy Syberii z daleka i bliska : retrospekcje
• 2004: Słowacja przełomu XIX i XX wieku w opisach polskich podróżników

• Andrzej Malinowski. In memoriam. Antoni Giza, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowowschodniej XLII: 2006.
• Antoni Giza w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI).