Quick Facts
GeminiBiography
Antoni Dobiszewski ps. „Tramwajarz” (ur. 25 maja 1895 w Goślicach, zm. 16 października 1942 w Warszawie) – polski działacz komunistyczny i związkowy, nauczyciel.
Życiorys
Pochodził z rodziny chłopskiej, był synem rolnika. Ukończył gimnazjum w Płocku (mimo trudnej sytuacji materialnej), następnie pracował jako nauczyciel w rodzinnej wsi Goślice. Zdobył również przygotowanie do zawodu nauczyciela matematyki na poziomie szkoły średniej na specjalnym kursie. Od 1918 był nauczycielem gimnazjum w Staszowie, później w gimnazjum w Płocku; od 1922 należał do Komunistycznej Partii Robotniczej Polski, stając się aktywistą. Gdy został zwolniony z pracy przeniósł się do Warszawy, otrzymując posadę nauczyciela fizyki i wychowawcy w gimnazjum Związku Nauczycielstwa Polskiego. Podjął także studia na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego.
W Warszawie kontynuował działalność polityczną; należał do Komunistycznej Partii Polski, kierował szkołą wieczorową dla młodocianych robotników, był współzałożycielem Uniwersytetu Robotniczego w Warszawie (przy ul. Wolność); występował w obronie zagrożonych zwolnieniem działaczy komunistycznych. Prowadził również działalność kulturalno-oświatową. W 1934 został przez władze przeniesiony na emeryturę.
Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się w działalność konspiracyjną. Działał w Polskiej Partii Robotniczej. W kwietniu 1942 został aresztowany przez Gestapo. Po półrocznym więzieniu na Pawiaku wraz z 50 innymi członkami ruchu oporu zginął w publicznej egzekucji w Warszawie (16 października 1942). Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym na Powązkach (kwatera C6-5-8).
W 1946 został pośmiertnie odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy.
Upamiętnienie
Imię Antoniego Dobiszewskiego zostało nadane szkole podstawowej i XLIV Liceum Ogólnokształcącemu w Warszawie (przy ul. Dolnej). Do 31 sierpnia 2018 nosiło imię Antoniego Dobiszewskiego. W głosowaniu na nowego patrona szkoły przeprowadzonym w lutym 2018 najwięcej głosów otrzymał Stefan Banach.
Od 24 listopada 1961 do 9 listopada 2017 był patronem ulicy w Warszawie na terenie dzielnicy Wola. W grudniu 2018 Naczelny Sąd Administracyjny przywrócił dawną nazwę ulicy wraz z kilkudziesięcioma innymi zmienionymi.
Bibliografia
- Bogdan Brzeziński, Antoni Dobiszewski, w: Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, tom I: A-D, Książka i Wiedza, Warszawa 1986
Przypisy
