Angela Kastrinaki

Η Αγγέλα Καστρινάκη (Αθήνα, 1961) είναι Ελληνίδα καθηγήτρια της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, με λογοτεχνικό, ερευνητικό και επιστημονικό έργο. Έχει διατελέσει πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας (Ιαν. 2013 - Αυγ. 2016) και Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης (2018-2021).

Πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στην Αθήνα. Όλη η εγκύκλια παιδεία της πραγματοποιήθηκε στη Σχολή Μωραΐτη με δασκάλους τους Αλέξη Δημαρά, Βασίλη Κρεμμυδά, Γιάννη Δάλλα, Στέλλα Μαραγκουδάκη, Σ. Ν. Φιλιππίδη κ.ά.

Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 1979 ως το 1984, ακολουθώντας την κατεύθυνση της Κλασικής Φιλολογίας, με καθηγητές τους Μανόλη Ανδρόνικο, Δ. Ν. Μαρωνίτη, Ν. Χουρμουζιάδη, Κυρ. Τσαντσάνογλου, Δημ. Λυπουρλή, Ελένη Τσαντσάνογλου, Μ. Ζ. Κοπιδάκη, Δανιήλ Ιακώβ κ.ά. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της συμμετείχε στην έκδοση του φοιτητικού περιοδικού Πάροδος.

Εκπόνησε διατριβή στο ίδιο πανεπιστήμιο υπό την καθοδήγηση του Παν. Μουλλά, με θέμα: Οι περιπέτειες της νεότητας. Η αντίθεση των γενεών στην ελληνική πεζογραφία (1890-1945). Την υποστήριξε τον Δεκέμβριο του 1994 λαμβάνοντας παμψηφεί άριστα.

Σταδιοδρομία

Από το 1990 ως το 1994 δίδασκε Ιστορία της Νέας ελληνικής λογοτεχνίας στη Σχολή Ξεναγών στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο. Από το 1995 διδάσκει στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, αρχικά ως συμβασιούχος με το ΠΔ 407/1980, από τον Φεβρουάριο του 2000 ως επίκουρη καθηγήτρια. Από το 2010 είναι καθηγήτρια πρώτης βαθμίδας στο ίδιο Τμήμα.

Ως Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης προώθησε την αλλαγή του όρκου της Φιλοσοφικής Σχολής, που έγινε πλέον κοσμικός (χωρίς αναφορά σε θρησκεία), καθώς και την ίδρυση του εργαστηρίου «Κέντρο Γραφής» που εντέλλεται να υποβοηθά τους φοιτητές στη σωστή διάρθρωση του ακαδημαϊκού λόγου.

Έργο

Έχει εκδώσει πολλές επιστημονικές μελέτες, το μυθιστόρημα Έρωτας στον καιρό της ειρωνείας, αυτοβιογραφικά αφηγήματα, καθώς και διηγήματα.

Διηγήματα και Μυθιστορήματα

• Φιλοξενούμενη (1990- βιβλιοπωλείο της Εστίας), συλλογή διηγημάτων
• Εκδρομές με φίλες (1993- Βιβλιοπωλείο της Εστίας), συλλογή διηγημάτων
• Έρως σε πρώτο πρόσωπο (29 ιστορίες που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα "Τα Νέα" το καλοκαίρι του '97-εκδόσεις Κέδρος) (1997).
• Κύμινο και κανέλα (εκδόσεις Πατάκη) (1998).
• Τα όρια της ζεστασιάς (1999), συλλογή διηγημάτων
• Οκτώ θανάσιμα αμαρτήματα (εκδόσεις Πατάκη) (2001).
• Εκδοχές της Πηνελόπης (2002), συλλογή διηγημάτων
• Η λογοτεχνία, μια σκανταλιά, μια διαφυγή ελευθερίας (2003), αυτοβιογραφικό δοκίμιο/αφήγημα
• Έρωτας στον καιρό της ειρωνείας (2008), μυθιστόρημα. Αναθεωρημένη έκδοση (Κίχλη, 2024)
• Και βέβαια αλλάζει! (2014), αυτοβιογραφικό αφήγημα
• Κάτι ν’ αλλάξει! Μα πώς; (2019), αυτοβιογραφικό αφήγημα

Μελέτες

• Οι περιπέτειες της νεότητας. Η αντίθεση των γενεών στην ελληνική πεζογραφία Διδακτορική διατριβή, 1890-1945 (εκδόσεις Καστανιώτη) (1995)
• Η φωνή του γενέθλιου τόπου (Μελέτες για την ελληνική πεζογραφία του 20ού αιώνα- εκδόσεις Πόλις) (1997)
• "Γαλάτεια Καζαντζάκη", στο Ή παλαιότερη πεζογραφία μας (Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο: 1900-1914- εκδόσεις Σοκόλη) (1997)
• Η λογοτεχνία στην ταραγμένη δεκαετία 1940-1950 (2005).
• Η λογοτεχνία στην Κατοχή και στον Εμφύλιο, στο Ιστορία της Ελλάδας του 20 αιώνα (Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση 1940-1945- Εκδόσεις Βιβλιόραμα) (2007).

• Εισαγωγή στην ποίηση του Ρίτσου (Επιλογή κριτικών κειμένων αφιερωμένων στην ποίηση του Ρίτσου, πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης) (2009).
• Πολυφωνία(πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης) (2009).
• Χαμηλές φωνές στην λογοτεχνία (Επιστημονικό Συμπόσιο: 1 & 2 Δεκεμβρίου 2006- εκδόσεις Μωραΐτη και εταιρία σπουδών νεοελληνικού πολιτισμού και γενικής παιδείας) (2009).

• «Αναζητώντας το χρυσόμαλλο δέρας», μελέτη στο Κοσμάς Πολίτης, Λεμονοδάσος (2010)
• Ό Καζαντζάκης τον 21 αιώνα (Πρακτικά του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου "Νίκος Καζαντζάκης 2007: Πενήντα χρόνια μετά" (Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο & Ρέθυμνο, 18-21 Μαΐου 2007) (2010).
• «“Σαν τις μυγδαλιές”: σύμβολα και θέματα στην Κερένια κούκλα», μελέτη στο Κ. Χρηστομάνος, Η κερένια κούκλα (2013)
• «Έρως νάρκισσος – έρως θείος: όψεις του έρωτα στο έργο του Παπαδιαμάντη», μελέτη στο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ήτον πνοή, ίνδαλμα αφάνταστον, όνειρον…, Διηγήματα ερωτικά (2017).
• Μίλα, Πηνελόπη! Λογοτεχνικές μεταμορφώσεις της μυθικής ηρωίδας στην Ελλάδα και τον Δυτικό κόσμο, από τον 19ο αιώνα ως τις μέρες μας (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2023)

Επίσης, πλήθος άρθρα, κυρίως για την πεζογραφία του 20ού αιώνα και τη σχέση της με τα ιδεολογικά ρεύματα κάθε εποχής.

Θεατρικά Έργα

• 6 γαλάζια μολύβια για τη Σμύρνη (2022, εκδ. Σοκόλη).

Διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά, συλλογικούς τόμους και ανθολογίες, και έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, γερμανικά, τσέχικα και φινλανδικά.

Η ίδια έχει μεταφράσει:

• Tzvetan Todorov, Ποιητική (Εκδόσεις Γνώση, Αθήνα 1989).

Πολιτική δράση

Στα 15 της πήρε μέρος στο τότε «μαθητικό κίνημα» της Μεταπολίτευσης μέσα από την παράταξη ΔΗΜΑΚ, που πρόσκειτο στο ΚΚΕ εσωτερικού). Διετέλεσε μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας «Μαθητική Πορεία».

Στα 16 της έγινε μέλος του Ρήγα Φεραίου και αργότερα συμμετείχε στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού «Θούριος».

Το 1985 συμμετείχε στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού «Αριστερά Σήμερα» με διευθυντή τον πολιτικό επιστήμονα Γιάννη Βούλγαρη.

Κατά το δημοψήφισμα του 2015, συνέταξε το κείμενο «Ρήγας Φεραίος – ναι στην Ευρώπη» και αρθρογράφησε υπέρ της παραμονής στο ευρώ και στην Ευρώπη.

Διακρίσεις

• Για τη μελέτη της: "Η λογοτεχνία στην ταραγμένη δεκαετία 1940-1950" της απονεμήθηκε το Κρατικό βραβείο δοκιμίου 2005.
• Για τις μελέτες της: «Το 1922 και οι λογοτεχνικές αναθεωρήσεις» και «H εμπειρία της νίκης και η μυθοποίηση της ήττας. Εικόνες του Τούρκου στην νεοελληνική πεζογραφία στο έργο του Καζαντζάκη» τιμήθηκε το έτος 2000 με το Βραβείο ειρήνης και ελληνοτουρκικής φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί, για τα έτη 1998-1999 , που ήταν το δεύτερο βραβείο στην κατηγορία «πραγματείες και έρευνες».

Άλλες δράσεις

Η Αγγέλα Καστρινάκη έχει οργανώσει πολλά συνέδρια προς τιμήν ανθρώπων των γραμμάτων, όπως ο Παντελής Πρεβελάκης, ο Αλέξανδρος Αργυρίου, ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος, η Γαλάτεια Καζαντζάκη, ο Στυλιανός Αλεξίου κλπ. Το 2007-2008 έλαβε ερευνητικό πρόγραμμα με το οποίο κατάρτισε εργογραφία-βιβλιογραφία της Γαλάτειας Καζαντζάκη.

Έχει λάβει μέρος σε δεκάδες άλλα συνέδρια με θεματογραφία κυρίως λογοτεχνική, αλλά και πολιτική και ιστορική, σε φιλολογικά συμπόσια, σεμινάρια και παρουσιάσεις βιβλίων, συμμετοχή σε τηλεοπτικές εκπομπές και ταινίες, πλούσια αρθρογραφία σε εφημερίδες και περιοδικά, κριτικές επιστημονικών μελετών και μεταφράσεις ποιημάτων και πεζογραφημάτων Ευρωπαίων κυρίως δημιουργών, από τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα αγγλικά και τα γερμανικά. Ευρύτατη πανελλήνια απήχηση είχε η ομιλία της στην απονομή πτυχίων των φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής στις 23 Ιουλίου 2019 για τη βία στην Κρήτη και συγκεκριμένα για τη δολοφονία της Αμερικανίδας βιολόγου Σούζαν Ίτον).

Διευθύνει τη σειρά «Παλαιά κείμενα, νέες αναγνώσεις» των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης.

Έχει αρθρογραφήσει στις εφημερίδες Βήμα, Τα Νέα, Ελευθεροτυπία, Αυγή (Ενθέματα), Καθημερινή και στα περιοδικά Αντί, Η Αριστερά Σήμερα, Παλίμψηστον, Νέα Εστία, Ιστορικά, Θέματα Λογοτεχνίας κ.ά.

Ασχολείται με θέματα παιδείας που αναρτά στον προσωπικό της ιστότοπο με μεγάλη ανταπόκριση.

Οικογενειακή ζωή

Η Αγγέλα Καστρινάκη είναι κόρη της Νέλλης Χατζιδάκη, χημικού μηχανικού, και του Νίκου Καστρινάκη, ηλεκτρολόγου μηχανικού. Θείος της υπήρξε ο Αλέξανδρος Αργυρίου, στη μεγάλη βιβλιοθήκη του οποίου διαμόρφωσε τις πρώτες της λογοτεχνικές προτιμήσεις. Το 1987 παντρεύτηκε με τον φιλόλογο και ιστορικό Αλέξη Πολίτη, με τον οποίο απέκτησε μια κόρη, την Άλκη Πολίτη, σήμερα σεναριογράφο και σκηνοθέτιδα.

Μένει στο Ρέθυμνο από το 1989.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Αγγέλα Καστρινάκη :"Και βέβαια αλλάζει" -ΜΕΤΑσυναντήσεις: Το αφήγημα της Μεταπολίτευσης
• Η Αγγέλα Καστρινάκη στο Πρώτο Πρόγραμμα: "...Κάτι ν' αλλάξει! Μα πώς;"
• «Αγγέλα Καστρινάκη: Έρως νάρκισσος, έρως θείος: όψεις του έρωτα στο έργο του Παπαδιαμάντη»
• Αγγέλα Καστρινάκη | Η «Ελένη» του Σεφέρη | Από την έρευνα στη διδασκαλία
• Αγγ. Καστρινάκη: Οι προβληματισμοί του Γ. Θεοτοκά μπροστά στον μεταπολεμικό μηδενισμό

Παραπομπές