Andrzej Gembicki

Andrzej Gembicki herbu Nałęcz (zm. w 1654 w Janowie Podlaskim) – biskup rzymskokatolicki, biskup pomocniczy gnieźnieński w latach 1628–1638, biskup diecezjalny łucki w latach 1638–1654.

Syn Jana Gembickiego i Katarzyny Zaremba Cieleckiej, brat biskupa krakowskiego Piotra i biskupa chełmińskiego Jana.

Dzięki wsparciu swojego krewnego prymasa Wawrzyńca Gembickiego kształcił się w szkole jezuickiej w Kaliszu, na Akademii Krakowskiej i od 1617 na Uniwersytecie w Padwie.

Wawrzyniec Goślicki obsypał go zaraz po wyświęceniu licznymi kanoniami. Był kanonikiem gnieźnieńskim, kujawskim, łowickim od 1619, kustoszem kruszwickim. W latach 1620, 1625 i 1630 posłował od kapituły gnieźnieńskiej na sejm walny. Z poparciem biskupa krakowskiego Piotra Tylickiego został dziekanem krakowskim. W 1621 został opatem klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie.

W 1628 został prekonizowany na biskupa Teodozji, został biskupem pomocniczym prymasa Jana Wężyka i koadiutorem biskupa łuckiego Bogusława Radoszewskiego. W 1633 wziął udział w głośnej legacji kanclerza wielkiego koronnego Jerzego Ossolińskiego do Rzymu.

Biskupstwo łuckie objął 19 czerwca 1638. 9 czerwca 1641 przeprowadził synod diecezjalny w Łucku. Za jego rządów, podczas powstania Chmielnickiego, diecezja łucka została poważnie zniszczona. W 1643 wyznaczony został senatorem rezydentem.

Zmarł wiosną 1654 w Janowie Podlaskim. Pochowany został w kościele Karmelitów Bosych św. Michała Archanioła w Krakowie (świątynia dziś nieistniejąca) przez swego brata Piotra, biskupa krakowskiego.

• Nitecki P., Biskupi Kościoła katolickiego w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000, s. 111.
• Prokop K.R., Sylwetki biskupów łuckich, Biały Dunajec – Ostróg 2001, s. 94–101.
• Andrzej Gembicki (duchowny) w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2011-01-09]