Alojzy Gluth-Nowowiejski

Alojzy Gluth-Nowowiejski (ur. 26 stycznia 1893 w Stróżach Wyżnych, zm. 6 czerwca 1939 w Warszawie) – pułkownik korpusu kontrolerów Wojska Polskiego.

Alojzy Gluth-Nowowiejski urodził się 26 stycznia 1893 roku w Stróżach Wyżnych, w ówczesnym powiecie grybowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefa i Marii z Ostrawskich. W 1912 roku, trakcie nauki w sześcioklasowej szkole realnej w Krakowie wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich. Bezpośrednio przed wybuchem I wojny światowej uczestniczył w kursie podoficerskim Polskich Drużyn Strzeleckich w Nowym Sączu.

Od 4 sierpnia 1914 roku w Legionach Polskich. Był komendantem plutonu, a następnie komendantem kompanii i adiutantem 7 pułku piechoty. 2 lipca 1915 roku awansował do stopnia porucznika. Od 29 września 1916 roku był adiutantem 5 pułku piechoty. 16 września 1917 roku został zwolniony, na własną prośbę, ze służby w Polskim Korpusie Posiłkowym, wcielony do cesarskiej i królewskiej Armii i skierowany na front włoski. 1 lutego 1918 roku zdezerterował, wrócił do kraju i objął stanowisko komendanta Okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej w Kielcach.

Przyjęty do Wojska Polskiego, awansował 10 listopada 1918 roku do stopnia kapitana. 15 lipca 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich. Pełnił wówczas służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego „Poznań” w Poznaniu. 29 września 1920 roku został mianowany szefem sztabu Dowództwa Strzelców Granicznych. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego „Warszawa”, a jego oddziałem macierzystym był wówczas 5 pułk piechoty Legionów. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 30. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W 1923 roku pełnił służbę w Grupie III Korpusu Kontrolerów, której inspektorem był pułkownik Czesław Sidorowicz. W 1924 roku pełnił służbę w Grupie IX Korpusu Kontrolerów, której szefem był pułkownik Władysław Struś. 1 grudnia 1924 roku awansował do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów kontrolerów. W 1928 roku pełnił obowiązki szefa Grupy III Korpusu Kontrolerów. 18 lutego 1930 roku awansował do stopnia pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów kontrolerów. W grudniu 1930 roku został zwolniony ze stanowiska szefa Samodzielnego Wydziału Wojskowego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych z równoczesnym oddaniem do dyspozycji Prezesa Rady Ministrów. W 1932 roku był szefem Grupy Korpusu Kontrolerów. Następnie pełnił służbę na stanowisku zastępcy szefa Korpusu Kontrolerów. W okresie od 6 czerwca 1936 roku do 15 stycznia 1937 roku obowiązki służbowe łączył z funkcją prezesa Wojskowego Klubu Sportowego „Legia” Warszawa. W latach 30. był członkiem zarządu głównego Związku Strzeleckiego.

Zmarł 6 czerwca 1939 roku w Warszawie. Został pochowany 9 czerwca 1939 roku w kwaterze legionowej Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

Syn pułkownika, Wacław Nowowiejski ps. „Wacek”, urodzony 10 czerwca 1926 roku, walczył w Powstaniu Warszawskim. W stopniu kaprala podchorążego dowodził drużyną w Zgrupowaniu „Żmija”.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1928 roku „za zasługi na polu organizacji i administracji wojska”)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 „Polska Swemu Obrońcy”
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Srebrny Medal za Długoletnią Służbę
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę
• Krzyż Komandorski Orderu Feniksa (Grecja, 1932)

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.

• Alojzy Gluth-Nowowiejski, Wykaz Legionistów Polskich 1914-1918 [2].