Alexander Agababov

Ալեքսանդր Գրիգորի Աղաբաբով (փետրվարի 12 (24), 1863, Աստրախան, Ռուսական կայսրություն - հունիսի 11, 1922(1922-06-11), Կազան, Խորհրդային Ռուսաստան), խորհրդահայ ակնաբույժ: Բժշկական գիտությունների դոկտոր (1893), պրոֆեսոր (1900): Պետական խորհրդատու (1905), Կազանի համալսարանի ակնաբուժության ամբիոնի լիարժեք պրոֆեսոր, Տոմսկի համալսարանի պրիվատ-դոցենտ:

Ալեքսանդր Աղաբաբովը ծնվել է 1863 թվականի (փետրվարի 12 (24), Աստրախան քաղաքում (Ռուսաստան): 1883 թվականին ավարտել է Աստրախանի գիմնազիան: 1888 թվականին ավարտել է Կազանի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը և ստացել բժշկի և շրջանային բժշկի կոչում: Նրա ուսուցիչներից է եղել պրոֆեսոր Էմիլյան Ադամյուկը (1839-1906): 1888 թվականից սովորել է Կազանի համալսարանի կլինիկայի օրդինատուրայում: 1890-1894 թվականներին պրոֆեսոր Կարլ Առնշտեյնի ղեկավարությամբ Աղաբաբովն ուսումնասիրել է աչքերի մանրադիտակային կառուցվածքը կաթնասունների և մարդկանց մեջ՝ հիմնականումնյարդային վերջավորությունների բաշխումը sclera-ում, iris-ում և choroid-ում, և ciliary մարմնում. 1893 թվականին պաշտպանել է «Կաթնասուններում և մարդկանց մեջ եղջերավոր մարմնի նյարդային վերջավորությունների վերաբերյալ» թեզ և ստացել բժշկագիտության դոկտորի աստիճան: 1896 թվականին ավարտել է Կազանի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետի մասնավոր ակնաբուժության դասընթացը: 1900-1922 թվականներին եղել է Կազանի համալսարանի աչքի հիվանդությունների ամբիոնի վարիչ, 1922 թվականին՝ միաժամանակ Կազանի ԲԿԻ ակնաբուժության ամբիոնի վարիչ: 1913 թվականին եղել է Կազանի ակնաբույժների ընկերության հիմնադիր-տնօրեն: Ուսանել է իր սեփական միջոցներով: 1891 թվականին հանձնել է բժշկական քննությունները և սկսել է ուսումնասիրել աչքի միկրոսկոպիկ կառուցվածքը պրոֆեսոր Արնշտեյնի լաբորատորիայում: Քաղաքացիական պատերազմի տարիներին՝ 1918 թվականին, Կազանի համալսարանի ֆակուլտետի, անձնակազմի և ուսանողների հետ միասին, Աղաբաբովը տարհանվել է Տոմսկ: 1918-1919 թվականներինեղել է բժշկական ֆակուլտետում բալնեոլոգիայի պրիվատ-դոցենտ, 1919 թվականից՝ ակնաբուժության ֆակուլտետի մասնավոր դոցենտ: Միաժամանակղեկավարել է հիվանդների անվճար ընդունելությունը Ամերիկյան Կարմիր խաչի հիվանդանոցում, որը տեղակայված էր Տոմսկի հիվանդանոցային կլինիկաների հիման վրա: Ներգրավվել է մասնավոր պրակտիկայում: 1919 թվականի հոկտեմբերին Աղաբաբովը հեռացրել է աշխարհագրագետ և ազգագրագետ Գրիգորի Պոտանինի ձախ աչքի կատարակտը: Նույն թվականին Տոմսկում մասնակցել է Սիբիրի ուսումնասիրության ինստիտուտի կազմակերպման համագումարին: 1919 թվականին Կազան վերադառնալուց հետո Ալեքսանդր Աղաբաբովը շարունակել է աշխատել տեղական ակնաբուժական կլինիկայում, իրականացրել է ավելի քան 1300 վիրահատություն և վերապատրաստել մի շարք բժիշկների և գիտնականների: Նրա ուսանողներից են եղել դասախոսներ Վասիլի Չիրկովսկին, Կոնստանտին Օրլովը, Ալեքսանդր Կրուգլովը (1887-1968) և Վասիլի Ռոշչինը:

Աշխատանքները վերաբերում են կաթնասունների և մարդու աչքի նյարդային վերջույթների ուսումնասիրմանը: Իրականացրել է տրախոմայի դեմ պայքարի կազմակերպման, հիվանդության կանխարգելման և հիվանդների բուժման արդյունավետ միջոցառումներ: Կիրառել է տրախոմայի հետևանքով կոպի ներշրջման դեպքում վիրահատության ձևափոխված եղանակ:

Ալեքսանդր Աղաբաբովը մահացել է 1922 թվականի հունիսի 11-ին, Կազանում:

• Ալեքսանդր Աղաբաբովը ամուսնացած էր քոլեջի խորհրդատու Աննա Գրիգորևնայի դստեր (օրիորդ Դադաշևա) հետ: Ունեցել են երեք որդի՝ Ռաֆայել (ծնվել է 1889 թվականին), Ռուբեն (ծնվել է 1892 թվականին) և Գեորգի (ծնվել է 1901 թվականին):

• Ս. Վլադիմիրի 4-րդ աստիճանի շքանշան:
• Ս. Ստանիսլավի 2-րդ աստիճանի շքանշան:
• Ս. Աննայի 3-րդ աստիճանի շքանշան:
• Ս. Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշան:
• Արծաթե մեդալ՝ ի հիշատակ Ալեքսանդր III- ի կայսրության:

• О нервных окончаниях в цилиарном теле у млекопитающих и человека : Диссертация на степень д-ра мед. / А. Агабабов; Из Гистол. лаб. Имп. Казан. ун-та. — Казань : типо-лит. В. М. Ключникова, 1893. — 58, VI, VI..
• Обзор случаев глаукомы в глазной клинике Казанского университета в 1884—1894 гг. // Вестник офтальмологии. Киев, 1896. Т. 13. C. 1—17.
• «О глазном нерве» («Вестник офтальмологии», 1896)
• «Untersuchungen der Zonula Zinnii» («Arch. f. Micr. Anat.», 1897)
• «Ueber die Nerven d. Sclera» (ibid., 1903)

• Биографический словарь профессоров и преподавателей Императорского Казанского университета (1804-1904): В 2 ч. Казань, 1904. Ч. 2.
• Сибирская жизнь (Томск). 1919. 11 октября.
• Никитин С. К. Профессор Александр Григорьевич Агабабов (1863-1922) // Казанский медицинский журнал 1965. № 1.
• Профессора Томского университета: Биографический словарь / С. Ф. Фоминых, С. А. Некрылов, Л. Л. Берцун, А. В. Литвинов. Томск, 1998. Том 2.
• Чугунова Н. С. Агабабов Александр Григорьевич // Казанский университет (1804-2004): Биобиблиографический словарь. Том 1: 1804-1904. Казань, 2002.
• Альбицкий В. Ю. Агабабов Александр Григорьевич // Казанский государственный медицинский университет (1804-2004): Заведующие кафедрами и профессора: Биографический словарь. Казань, 2004.
• Профессора медицинского факультета Императорского (государственного) Томского университета - Томского медицинского института - Сибирского государственного медицинского университета (1878-2013): Биографический словарь / С. Ф. Фоминых, С. А. Некрылов, М. В. Грибовский, Г. И. Мендрина, А. И. Венгеровский, В. В. Новицкий. 2-е издание, исправленное и дополненное. Томск: Издательство Томского университета, 2013. Т. 1.
• Шелохаев В. Энциклопедия Русской эмиграции, 1997.
• Ноев Ковчег. Информационно-аналитическая газета армянской диаспоры стран СНГ. N 11-12 (57) Декабрь 2002.

• Российский государственный исторический архив (РГИА). Ф. 733. Оп. 123. Д. 10.
• РГИА. Ф. 733. Оп. 151. Д. 417.
• Государственный архив Томской области (ГАТО). Ф. 102. Оп. 1. Д. 822.