Adam Ferdynand Czyżewicz

Adam Ferdynand Czyżewicz (ur. 19 listopada 1877 we Lwowie, zm. 21 września 1962 w Warszawie) – polski ginekolog i położnik, podpułkownik lekarz Wojska Polskiego II RP.

Urodził się 19 listopada 1877. Jego ojcem był profesor położnictwa Adam Zygmunt Czyżewicz, który wykładał w Szkole Medyko-Chirurgicznej i Szkole Położnych we Lwowie.

W 1895 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości z odznaczeniem w Gimnazjum im. Franciszka Józefa (w jego klasie byli m.in. Wincenty Czernecki, Stanisław Kętrzyński, Władysław Podlacha). W 1900 ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Lwowskim, a następnie pracował w klinice we Lwowie. Następnie wyjechał do Paryża, gdzie pracował i zdobywał doświadczenie w Instytucie Pasteura, a następnie we wrocławskiej Klinice Chirurgicznej prof. Jana Mikulicza-Radeckiego i w klinice ginekologicznej prof. Heinricha Fritscha w Bonn. W 1914 uzyskał tytuł doktora habilitowanego, ale ponieważ trwała I wojna światowa tytuł zatwierdzono dwa lata później. Objął stanowisko kierownicze w Oddziale Ginekologicznym w Szpitalu Krajowym we Lwowie, a następnie podjął pracę w klinice prowadzonej przez prof. Antoniego Marsa. Podczas obrony Lwowa w trakcie trwającej wojny polsko-ukraińskiej był pierwszym komendantem szpitala wojsk polskich. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego i awansowany do stopnia podpułkownika lekarza starszeństwem z 1 czerwca 1919. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 1 batalionu sanitarnego.

Po uzyskaniu profesury w 1920 wyjechał do Warszawy, gdzie stanął na czele Kliniki Ginekologiczno-Położniczej w tworzonym wówczas Uniwersytecie. W roku akademickim 1925/1926 był dziekanem. Wśród jego uczniów był Tadeusz Zawodziński. W 1925 był współorganizatorem oddziału noworodków, funkcję kierowniczą objęła tam Marta Erlich. Następnie dzięki jego zaangażowaniu powstała pracownia biologiczna i histopatologiczna, na czele której stanął Leonard Lorentowicz. Przez wiele lat prowadził działania zmierzające do pozyskania na potrzeby uczelni radu, w 1930 Uniwersytet Warszawski otrzymał 30 mg tego pierwiastka jako dar Marii Skłodowskiej-Curie, dzięki czemu uruchomiono oddział radioterapii prowadzony przez Zofię Dobijową. W 1935 został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Podczas okupacji hitlerowskiej pracował jako ginekolog-położnik, ale równocześnie wykładał w tajnych kompletach uniwersyteckich. Po wyzwoleniu Adam Czyżewicz uczestniczył w reaktywowaniu Kliniki Chorób Kobiecych i Położnictwa, a następnie powrócił do pracy naukowej. W 1946 został członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności i członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. 1 października 1958 prof. Adam Czyżewicz przeszedł na emeryturę.

Zmarł 21 września 1962. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 240-5-29). Jego żoną była Józefa z domu Czernecka (1878-1952).

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1955, w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie służby zdrowia).
• Medal Niepodległości (4 listopada 1933, za pracę w dziele odzyskania niepodległości)
• Kawaler Orderu Franciszka Józefa – Austro-Węgry (1917).

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 127.
• Longin Marianowski "I Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM" Towarzystwo Lekarskie Warszawskie 2009
• Dzieje ginekologii w Polsce, Katedra Historii Medycyny CM UJ