Zbigniew Szuber

Zbigniew Józef Szuber (ur. 19 marca 1918 w Krośnie, zm. 16 lipca 1996 w Sanoku) – polski pilot i instruktor lotniczy.

Życiorys

Zbigniew Józef Szuber pochodził z rodu wywodzącego się z potomków niemieckich osadników w Haczowie w XV wieku. Urodził się 19 marca 1918 w Krośnie w rodzinie urzędniczej, był synem Józefa (1881–1967, działacz endecji) i Józefy z domu Korab (1889–1974) Szuberów. Miał dwie starsze od siebie siostry, które zostały nauczycielkami: Elżbieta Szuber (1914–2004) i Maria Szuber (1913–2006, guwernantka dzieci hr. Załuskiego w Iwoniczu, działaczka sanockiego oddziału PTTK i przewodniczka turystyczna).

Początkowo mieszkał w rodzinnym Krośnie, a od lat 20. we Lwowie. Tam w trakcie nauki gimnazjalnej w wieku ok. 15 lat zainteresował się lotnictwem, które pozostało jego pasją i pracą na całe życie. Wówczas przebywał na lotnisku Skniłowie. W 1934 wraz z rodziną przeprowadził się do Sanoka i zamieszkał w domu pod ówczesnym adresem ulicy Elżbiety Granowskiej (obecnie ul. 2 Pułku Strzelców Podhalańskich 2). Podjął wówczas naukę w tamtejszym Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii, w którym po czterech latach w 1938 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Juliusz Bakoń, Tadeusz Srogi). Podczas pobytu w Sanoku uprawiał aktywnie sport. Odbywał kursy szybowcowe we Lwowie, w Ustianowej oraz na lądowisku w Bezmiechowej, zdobywając medale. 28 sierpnia 1937 w Ustianowej uzyskał kategorię C pilota szybowcowego oraz otrzymał odznakę pilota szybowcowego nr 875 (jego instruktorem był Bronisław Czech). Przed 1939 udzielał się w działającej w podsanockich Olchowcach Szkole Szybowcowej Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (m.in. wspólnie z Adamem Bieniaszem). Po maturze w 1938 został skierowany na szkolenie lotnicze na lotnisku w Masłowie, gdzie po miesiącu szkolenia uzyskał uprawnienia pilota samolotowego. Od września 1938 odbywał zasadniczą służbą wojskową w szeregach 5 pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu w wymiarze pół roku. Od początku 1939 kształcił się w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Radomiu-Sadkowie.

Po wybuchu II wojny światowej i bombardowaniu bazy w Sadkowie w okresie kampanii wrześniowej w stopniu podchorążego pilota ewakuował się na wschód wraz z wychowankami dęblińskiej szkoły 4/5 września 1939. Tuż po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez sowietów w okolicach Buczacza. Następnie z grupą jeńców był kierowany w stronę Husiatyna, po czym pociągiem był transportowany na wschód. Po minięciu Smoleńska wraz z dwoma towarzyszami oddalił się od pociągu, po czym koleją powrócił przez Lwów w rodzinne strony. Ranny dotarł do Sanoka, będącego pod okupacją niemiecką. Podczas wojny pracował jako drogomistrz, przez pewien czas ukrywał się z obawy przed aresztowaniem. W 1943 zamieszkiwał w Bukowsku. Po nadejściu frontu wschodniego został wcielony do formacji lotniczej ludowego Wojska Polskiego, jako pilot bombowca sowieckiego uczestniczył w walkach o Wrocław w 1945. DO czasu zakończenia wojny w maju 1945 służył w Berlinie oraz w Cottbus. Został zdemobilizowany w czerwcu 1945.

Po zakończeniu wojny podjął pracę jako kierowca w rodzinnych stronach. Działał w utworzonej w Sanoku Filii Aeroklubu Rzeszowskiego nr 1 (m.in. ponownie z Adamem Bieniaszem). Był organizatorem i pilotem Aeroklubu Rzeszowskiego. Został pierwszym dyrektorem powołanego w marcu 1947 zarządu Ligi Lotniczej w Rzeszowie. Tworzył wówczas struktury Ligi Lotniczej w województwie rzeszowskim, zainicjował zbiórkę pieniężną na śmigłowiec, ufundowany na rzecz powstałego lotniczego pogotowia ratunkowego. Około 1949 odszedł ze stanowiska dyrektora zarządu okręgu Ligi Lotniczej (zastąpiony przez por. Henryka Ungerta) i powrócił do Sanoka]. Pod koniec 1950 został kierownikiem Aeroklubu Podkarpackiego w Krośnie. Po kilku latach i połączeniu Aeroklubu z przeniesionym z Wrocławia Centrum Wyszkolenia Lotniczego oraz powołaniu nowego kierownika, mjr. Zygmunta Rychtera, objął funkcję zastępcy ds. społeczno-wychowawczych, pozostając na tym stanowisku aż do przejścia na emeryturę w 1978 (według innej wersji ostatecznie odszedł na emeryturę w 1984). Był kierownikiem lotniska w Krośnie, instruktorem tamtejszych wychowanków, organizatorem sfery lotniczej. W 1950 pilotując samolot Piper L-4 Cub uległ wypadkowi w Haczowie, w którym śmierć poniósł pasażer będący jego znajomym, a on sam odniósł ciężkie obrażenia, wymagające kilku operacji i długiego leczenia, w tym 1,5-rocznego pobytu w szpitalu. Po rekonwalescencji powrócił do pracy w Krośnie oraz do pilotowania szybowców i samolotów. Licencją pilota posiadał przez 34 lata do 1971.

Poza lotnictwem był wszechstronny sportowo, uprawiał hokej na lodzie, później był sędzią hokejowym i piłkarskim, skakał ze spadochronem, uprawiał także narciarstwo i pływanie. Prywatnie był myśliwym i wędkarzem.

5 czerwca 1943 ożenił się z Ewą Barbarą Lewicką (1921-1991, córka nauczycieli Stefana Lewickiego – profesora sanockiego gimnazjum – i Marii z domu Drewińskiej, wnuczka dr. Maurycego Drewińskiego). Ich dwaj pierwsi synowie zmarli w dzieciństwie – Andrzej (zm. 1943) i Jacek (ur. 1946, zm. 1947), a trzecim jest Janusz Szuber (ur. 1948, poeta). Powinowatymi Zbigniewa Szubera byli Stefan Jarosz i Mieczysław Jarosz.

Zmarł nagle 16 lipca 1996 w Sanoku. Został pochowany w grobowcu rodziny Drewińskich na Cmentarzu Centralnym w Sanoku 18 lipca 1996.

Upamiętnienie

Pamięci Rodziców zadedykował Janusz Szuber swój tomik poezji pt. Biedronka na śniegu, wydany w 1999, w którym odniósł się do swojego ojca w wierszu pt. Osiemnasty lipca. Ponadto peta zawarł odniesienia do swojego ojca w utworze zatytułowanym Świadectwo języka, wydanym w tomiku poezji pt. Powiedzieć. Cokolwiek z 2011. Postać Zbigniewa Szubera została przedstawiona w powieści Pawła Huelle pt. Mercedes-Benz z 2001. Wiersz poświęcony Zbigniewowi Szuberowi napisał „Senior” związany z Aeroklubem Podkarpackim.

Wyróżnienia

• Nagroda w ramach Aeroklubu Podkarpackiego w Krośnie (1955)
• Odznaka 100-lecia Sportu Polskiego (1968)

Przypisy

Bibliografia

• Jan Skoczyński. Choroba i wiersze (szkic do portretu Janusza Szubera). „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 233-241, 2001. ISSN 0557-2096. 
• Anna Strzelecka, Janusz Szuber. Moi najbliżsi – zmyślenie i prawda. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 3. Jubileusz Janusza Szubera, 2003. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
• Janusz Szuber: Mojość. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2005. ISBN 83-919470-8-4.