Wasil Rusak

The basics

Quick Facts

wasBusinessperson Entrepreneur
Work fieldBusiness
Gender
Male
Birth4 April 1896
Death23 August 1954 (aged 58 years)
Star signAries
The details

Biography

Wasil Rusak, biał. Васіль Русак (ur. 4 kwietnia 1896 r. w rejonie Słucka w Rosji, zm. po 1946 r. w ZSRR) – białoruski publicysta, wydawca i działacz narodowy i społeczno-kulturalny.

Od 1915 r. brał udział w I wojnie światowej w szeregach armii rosyjskiej jako młodszy oficer. Po rewolucji lutowej 1917 r. został przewodniczącym białoruskiej rady żołnierskiej Frontu Północnego. Wstąpił do Białoruskiej Socjalistycznej Hramady. W grudniu 1917 r. uczestniczył w Witebsku w białoruskim zjeździe wojskowym, a następnie Kongresie Wszechbiałoruskim w Mińsku. Na początku 1918 r. pracował w komitecie białoruskim w Orszy, po czym powrócił w rodzinne strony, gdzie został członkiem organizacji kulturalnej "Папараць-Кветка". W maju tego roku wstąpił do Białoruskiej Partii Socjalistów-Rewolucjonistów (białoruskich eserów), zostając członkiem jej Komitetu Centralnego. Jesienią z tego powodu został aresztowany przez Niemców. W grudniu współorganizował Związek Obrony Kraju. Po zajęciu Słucczyzny przez bolszewików pracował w wojskowych urzędach powiatu. Jednocześnie prowadził nielegalną działalność narodowo-kulturalną, za co został w marcu 1919 r. aresztowany przez Sowietów. Wkrótce wypuszczono go na wolność pod zakład 3 tys. rubli zebranych przez okolicznych chłopów. Latem 1919 r. ukrywał się w różnych wsiach. Podczas wojny polsko-bolszewickiej prowadził konspiracyjną działalność antypolską. Działał w Białoruskim Komitecie Narodowym w Słucku. Kierował białoruskim chórem zorganizowanym przez organizację "Папараць-Кветкі" i objeżdżał powiat ze spektaklami teatralnymi, występując w nich pod pseudonimem "Базыль Карусь". Po powrocie bolszewików na Słucczyznę w lipcu 1920 r., został zmobilizowany do wojska bolszewickiego. Odbywał służbę wojskową w Słucku. W listopadzie tego roku został wybrany do składu prezydium Białoruskiej Rady Słucczyzny, która sprawowała polityczne zwiechnictwo nad powstaniem słuckim. Uczestniczył w walkach jako komisarz 2 hrozauskiego pułku I Brygady Słuckiej. Po niepowodzeniu powstania i przejściu resztek wojsk powstańczych na terytorium Polski w grudniu 1920 r., prowadził nielegalną agitację narodową wśród białoruskich chłopów w powiecie baranowickim i utrzymywał kontakty z białoruską partyzantką. W 1921 r. był instruktorem w Białoruskiej Komisji Wojskowej. Zagrożony aresztowaniem przez polskie władze w maju 1922 r. wyjechał do Kowna, gdzie – przy pomocy Litwinów – zajął się organizacją oddziałów partyzanckich do walki z Polakami. Pod koniec 1922 r. zamieszkał w Pradze, rozpoczynając wiosną 1923 r. studia rolnicze na politechnice. Jednocześnie udzielał się w białoruskich organizacjach emigracyjnych. Był członkiem zagranicznej grupy białoruskich eserów i kulturalno-oświatowego towarzystwa im. Franciszka Skaryny, należał do kierownictwa Stowarzyszenia Białoruskich Organizacji Studenckich. Pisał artykuły do kilku pism, m.in. gazety "Перавясла". W 1928 r. ukończył studia. W 1931 r. współtworzył praski Białoruski Komitet Narodowy, który z jego inicjatywy wysłał do Ligi Narodów memoranda w sprawie obrony narodowych i chłopskich praw narodu białoruskiego. Od 1934 r. wspierał wydawanie pisma "Іскры Скарыны" i książek białoruskich pisarzy. W 1936 r. wraz z ukraińskimi emigrantami zorganizował wspólny festiwal pieśni ludowych. Na początku 1939 r. wydał po niemiecku broszurę "Bielarus - Weissruthenien" z etnograficzną mapą Białorusi. Po zakończeniu wojny został 2 czerwca 1945 r. w Pradze aresztowany przez sowieckich funkcjonariuszy Smiersza i deportowany do ZSRR. Po procesie 29 lipca 1946 r. w Mińsku skazano go na karę 10 lat łagru. Dalsze jego losy są nieznane.

Linki zewnętrzne

The contents of this page are sourced from Wikipedia article on 01 Mar 2020. The contents are available under the CC BY-SA 4.0 license.