Tadeusz Sulimirski

Tadeusz Sulimirski herbu Lubicz (ur. 31 października 1866 w Łączkach, zm. 1940 we Lwowie) – generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

Służba w Cesarskiej i Królewskiej Armii

W 1883 roku ukończył naukę w Szkole Kadetów Kawalerii w Hranicach (Kavalleriekadettenschule in Mährisch Weißkirchen) i rozpoczął studia w Akademii Handlowej w Wiedniu lecz wkrótce z nich zrezygnował. 21 maja 1886 roku rozpoczął zawodową służbę wojskową w cesarskiej i królewskiej Armii. Do 1896 roku był oficerem 2 Galicyjskiego Pułku Ułanów w Tarnowie. W latach 1905-1912 dowodził szwadronem w 1 Galicyjskim Pułku Ułanów we Lwowie. W latach 1907-1908 w Wiedniu był słuchaczem ośmiomiesięcznego kursu dla oficerów sztabowych. W 1912 roku wyznaczony na stanowisko dowódcy dywizjonu w 1 Pułku Ułanów Obrony Krajowej (Landwehrulanenregimenter) we Lwowie, a rok później awansowany na majora. Z chwilą mobilizacji mianowany dowódcą dywizjonu kawalerii (Kavalleriedivision) w 43 Dywizji Piechoty (43rd Landwehr Infantry Division), Feldmarschalleutnanta Alberta Schmidta von Georgenegg. W skład dywizjonu weszły 5 i 6 szwadrony 1 Pułku Ułanów Obrony Krajowej.

W czasie I wojny światowej do kwietnia 1916 roku na froncie galicyjskim. Następnie do lutego 1917 roku na froncie włoskim, w Tyrolu, gdzie dowodził dywizjonem w 20 Pułku Strzelców Konnych i grupą kawalerii. Od lutego 1917 roku do października 1918 roku walczył na froncie wołyńskim nad Stochodem dowodząc dywizjonem oraz 34 Pułkiem Strzelców Konnych. W tym samym roku awansowany na pułkownika.

Służba w Wojsku Polskim

Uczestniczył w obronie Lwowa. Od 28 listopada 1918 roku pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Weryfikacyjnej przy Dowództwie „Wschód”. 19 marca 1919 roku został komendantem miasta i placu we Lwowie. 4 sierpnia tego roku objął stanowisko sztabowego oficera inspekcyjnego kawalerii przy Dowództwie Okręgu Generalnego „Łódź”, a już 16 października 1919 roku został formalnie dowódcą 1 Pułku Dragonów. Faktycznie nie dowodził ponieważ poszczególne dywizjony walczyły oddzielnie jako jazda dywizyjna. Między innymi I dywizjon w składzie Grupy gen. Bonin’a (eks 7 Dywizja Strzelców Polskich). IV wołyński dywizjon mjr Feliksa Jaworskiego do grudnia stacjonował w Hrubieszowie, a później walczył na froncie poleskim w składzie 9 Dywizji Piechoty. 20 listopada 1919 roku mianowany został dowódcą IV Brygady Jazdy. Na stanowisku liniowym pozostał do czerwca 1920 roku. Z powodu złego stanu zdrowia przeniesiony do służby sztabowej. 23 lipca objął obowiązki zastępcy dowódcy Okręgu Generalnego „Kielce” w Kielcach. W listopadzie 1921 roku został przeniesiony na stanowisko zastępcy dowódcy Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu.

Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz dekretem z 10 września 1922 roku przeniósł go z dniem 1 września 1922 roku w stan spoczynku, w stopniu generała brygady z prawem noszenia munduru. Jako emerytowany generał brygady zatrzymany został w służbie czynnej. Powierzono mu obowiązki kontrolera remontu przy Departamencie II Jazdy Ministerstwa Spraw Wojskowych. Dekretem Prezydenta RP z 26 października 1923 roku zatwierdzony został do przeniesienia w stan spoczynku w stopniu generała brygady. W lutym 1924 roku objął stanowisko inspektora remontu przy Generalnym Inspektorze Jazdy. Ostatecznie Minister Spraw Wojskowych zwolnił go z czynnej służby z dniem 31 grudnia 1924 roku.

Na emeryturze pracował dorywczo w przedsiębiorstwie naftowym swojego brata Wita. W listopadzie 1939 roku aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD i osadzony w więzieniu Brygidki we Lwowie. Współwięźniem generała był lwowski architekt i poeta, kpt. Marian Hełm-Pirgo. Z jego relacji wynika, że generał w następstwie trudnych warunków więziennych zachorował na przewlekłe zapalenie nerek. W lutym 1940 roku przeniesiony został do więziennego szpitala, lecz po kilku dniach zmarł.

Rodzina

Był synem Józefa Jana Sulimirskiego (ur. 23 stycznia 1839 w Jawczycach, zm. 6 maja 1910 we Lwowie) i Bolesławy z Rogoyskich herbu Brochwicz (ur. 21 kwietnia 1840, zm. 10 grudnia 1881 w Rzeszowie). Miał sześcioro rodzeństwa:

• Zygmunt (1860-1915),
• Maria (1863-1941),
• Bolesław (1863-1943), miał syna Władysława (ur. 19 kwietnia 1897), porucznika rezerwy 52 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych ze starszeństwem z 1 czerwca 1919, w 1934 porucznika rezerwy 5 Dywizjonu Taborów w Bochni,
• Leontyna (1865-1957),
• Kazimierz (ur. 1872), major pospolitego ruszenia ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 na ewidencji 25 Pułku Ułanów,
• Wit (ur. 10 października 1874 w m. Słotwina k. Brzeska, zm. 11 kwietnia 1943 w Kobylanach) był majorem pospolitego ruszenia w 81 Pułku Strzelców Grodzieńskich ze starszeństwem z 1 czerwca 1919. W Roczniku oficerskim rezerw z 1934 figuruje jako Witold Sulimirski, major pospolitego ruszenia, przewidziany do użycia na wojnie, pozostający na ewidencji PKU Lwów Miasto. Jego synem był Tadeusz Józef Sulimirski.

Żonaty z Bohdaną (Bogdaną) z Kaczkowskich (ur. ok. 1870, zm. ok. 1941 w Kazachstanie). Została aresztowana na drugi dzień po zatrzymaniu męża. Po pewnym czasie zwolniona z więzienia. W kwietniu 1940 deportowana do Kazachstanu, w rejon Semipałatyńska, gdzie zmarła z głodu.

Miał czworo dzieci:

• Felicja (1897-1918), uczestniczyła w obronie Lwowa jako kurier. Zmarła 22 listopada 1918 w następstwie rany postrzałowej otrzymanej dzień wcześniej na ulicy Fredry 21,
• Bogdana (1898),
• Irena (1903-1982)
• Wojciech Jan (1910-1983), w Roczniku oficerskim z 1932 figuruje jako Jan Wojciech Marian Sulimirski (ur. 22 czerwca 1910), podporucznik 20 Pułku Ułanów Króla Jana III Sobieskiego ze starszeństwem z 1 lipca 1931, w czasie kampanii wrześniowej 1939 był adiutantem generała brygady Wacława Scewola-Wieczorkiewicza, a później oficerem 1 Dywizji Pancernej generała brygady Stanisława Maczka.

Awanse

• fähnrich - ?
• leutnant - 1890
• oberleutnant - 1894
• rittmeister - 1901
• major - 1913
• oberstleutnant - 1915
• oberst - 1918
• generał brygady - 10 września 1922 roku z dniem 1 września 1922 roku, zweryfikowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku

Zobacz też

• Generałowie polscy
• Generałowie i admirałowie II Rzeczypospolitej
• Generałowie II Rzeczypospolitej Polskiej awansowani w 2007 r.
• Generałowie polscy w niewoli
• Herb szlachecki (lista herbów)
• Uczestnicy obrony Lwowa pochowani na cmentarzu Orląt

Przypisy

Bibliografia

• Zdzisław Nicman, Generał Tadeusz Sulimirski (1866-1940), Polska Zbrojna,
• Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione, s. 172,
• Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994, ​ISBN 83-11-08262-6​, s. 322,
• Potomkowie Sejmu Wielkiego, Serwis genealogiczny pod patronatem Stowarzyszenia Potomków Sejmu Wielkiego
• Henryk P. Kosk, Apel żałobny dowódców września, Polska Zbrojna,
• Zbigniew Gnat-Wieteska, 1 Pułk Strzelców Konnych - tradycje i udział w wojnie 1939 r., Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej, zeszyt 1, Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Mikromax” Sp. z o. o., Warszawa 1989, ​ISBN 83-00-02552-9​, s. 8,
• Józef Mularczyk, Zarys historii wojennej 1-go Pułku Strzelców Konnych, Warszawa 1931,
• Rocznik oficerski 1924, s. 313, 531, 559, 580, 626, 635, 1406,
• Rocznik oficerski 1932, s. 172, 647,
• Rocznik oficerski rezerw 1934, s. 322, 251, 959,
• Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914-1939. Tadeusz Sulimirsk. officersdatabase.appspot.com. [dostęp 10 lipca 2014].