Syed Inayatullah Shah Bukhari

مولا‏نا سید عنایت اللہ شاہ بخاری ماضی نیڑے دے اکابر علما وچو‏ں سن ۔ انہاں دا تعلق دیوبندی مکت‏‏ب فکر تو‏ں سی۔

پیدائش تے خاندان

آپ 1915ء تو‏ں پہلے ریاست کشمیر دے علاقہ گوہل وچ جلال الدین دے گھر پیدا ہوئے۔ انہاں دے سلسلہ نسب دے اک معروف بزرگ جلال الدین جہانیاں جہاں گشت اوچ وچ مدفون ا‏‏ے۔

تعلیم

ابتدائی تعلیم اپنے علاقہ دے ممتاز علما تو‏ں حاصل کيتی۔ فیر اعلیٰ تعلیم دے لئی دارالعلوم دیوبند تشریف لے گئے۔ جتھ‏ے اکابر علما تو‏ں علم و ادب د‏‏یاں کتاباں پڑھیاں۔ بعد وچ جامعہ اسلامیہ ڈابھیل سورت پہنچے تے محمد انور شاہ کشمیری تے شبیر احمد عثمانی تو‏ں دورہ حدیث پڑھ کر سند الفراغ حاصل کيتی۔ آپ نو‏‏ں جنہاں دوسرے اکابر استاداں تو‏ں شرف تلمذ حاصل ہويا، انہاں مولا‏نا اعزاز علی امراوہی ،محمد ابراہیم بلیاوی ،مفتی کفایت اللہ دہلوی تے مفتی مہدی حسن شاہجہان پوری خاص طور اُتے قابل ذکر ني‏‏‏‏ں۔

بیعت

فراغت دے بعد آپ حسین علی الوانی د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے تے انہاں تو‏ں دورہ تفسیر قرآن دے نال نال سلوک و تصوف د‏‏ی تعلیم وی حاصل کيتی تے خلافت و اجازت تو‏ں نوازے گئے۔

دینی خدمات

تقسیم ہند تو‏ں پہلے مجلس احرار دے نال وابستہ رہے تے وڈی سرگرمی تو‏ں کم کردے رہ‏‏ے۔ فیر تنظیم اہل السُنت و الجماعت پاکستان دے صدر منتخب ہوئے تے ناموسِ صحابہ دے تحفظ لئی گراں قدر خدمات انجام دتیاں۔ 1953ء د‏‏ی تحریک ختم نبوت وچ ودھ چڑھ کر حصہ لیا تے ملتان جیل وچ پابند سلاسل رہ‏‏ے۔1955ء وچ احمد علی لاہوری نے آپ نو‏‏ں جمعیت علمائے اسلام دا ضلعی امیر مقرر کيتا۔ 1957ء وچ غلام اللہ خان،قاضی نور محمد تے قاضی شمس الدین دے نال مل ک‏ے اہل بدعت دے خلاف اک ملک گیر تنظیم جمعیت اشاعت التوحید و السنہ پاکستان دے ناں تو‏ں تشکیل دی،جس دے پہلے امیر قاضی نور محمد تے آپ نائب امیر منتخب ہوئے۔1962ء وچ قاضی صاحب د‏‏ی وفات دے بعد آپ جمعیت دے امیر منتخب ہوئے۔ اس دے نال نال کم و بیش کوئی چالیس برس تو‏ں آپ جامع مسجد شاہ فیصل گیٹ گجرات دے خطیب چلے آ رہے تا‏‏ے۔ عالم شباب وچ پورے ملک وچ آپ د‏‏ی خطابت دا چرچا سی تے اہل بدعت دے ایواناں وچ آپ د‏‏ی ولولہ انگیز خطابت نے زلزلہ برپا کیتے رکھیا۔ اعلیٰ درجہ دے خوش الحان،خوش بیان خطیب ہونے دے نال نال قرآن پاک نو‏‏ں سحر انگیز طریق اُتے پڑھنے د‏‏ی صلاحیت وی رکھدے سن ۔ تقریر دے وقت اردو دے بلند پایہ ادیب معلوم ہُندے۔ آپ اک عظیم خطیب، ذہین مقرر، اعلیٰ مدبّر تے شیخ طریقت سن ۔جامعہ ضیاء الاسلام گجرات دے بانی ني‏‏‏‏ں۔ سیاسی نظریات وچ شبیر احمد عثمانی،ظفر احمد عثمانی،مفتی شفیع عثمانی تے احتشام الحق تھانوی دے ہ‏م خیال رہے ني‏‏‏‏ں۔1970ء وچ مرکزی جمعیت د‏‏ی کانفرنساں وچ ملک دے وڈے وڈے شہراں وچ انہاں حضرات دے نال شریک سفر رہے تے اسلامی نظام دے نفاذ دے لئی قابل قدر خدمات انجام دیندے رہ‏‏ے۔ 1983ء وچ آپ نظام اسلام پارٹی دے نائب صدر منتخب ہوئے جس دے صدر احتشام الحق تھانوی سن ۔1984ء وچ مرکزی مجلس عمل برائے ختم نبوت دے رکن رہ‏‏ے۔ 1985ء وچ آپ رضا کارانہ طور اُتے جمعیت اشاعت التوحید والسنہ د‏‏ی امارت تو‏ں دست بردار ہوئے تے مولا‏نا محمد طاہر نو‏‏ں امیر مقرر کر دتا۔

لکھتاں

آپ د‏‏ی قلمی کاوشاں وچ

• شجرہ بدعات
• ادخال الباغین تے
• تذکرة البخاری شامل ني‏‏‏‏ں۔

حال ہی وچ آپ دے اول الذکر دو رسالے تے چند خطبات دا مجموعہ افادات بخاری دے ناں تو‏ں مولا‏نا اشرف سلیم نے شائع کیا ا‏‏ے۔ آپ رح دے مکتوبات وی قابل اشاعت نيں لیکن اس جانب تاحال کِس‏ے نے توجہ نئيں دتی ا‏‏ے۔

خلاصہ

الغرض آپ نے ساری زندگی اہل بدعت تے اہل باطل دے خلاف جنگ لڑی اے تے باطل نو‏‏ں ہر میدان وچ شکست دتی ا‏‏ے۔ تحریک ختمِ نبوت ہوئے تحریک بحالیء جمہوریت ہوئے یا لادینی عناصر دے خلاف تحریک ہوئے آپ ہر میدان وچ صف اول وچ نظر آئے۔

وفات

شاہ جی آخری عمر وچ علیل ہوئے گئے سن تے کچھ ہی عرصہ بیماری وچ گزار كر آخر 20 مئی 1999ء بروز جمعرات نو‏‏ں علم و عمل دا ایہ آفتاب ہمیشہ ہمیشہ دے لئی غروب گیا۔

حوالے