Sveinn skotti

Sveinn Björnsson, kallaður Sveinn skotti (um 1596 – 1648) var íslenskur flakkari og afbrotamaður sem þekktur hefur orðið í þjóðsögum. Hann var að lokum hengdur á Barðaströnd fyrir nauðgunartilraun.

Sveinn var sonur raðmorðingjans Axlar-Bjarnar Péturssonar og Þórdísar Ólafsdóttur konu hans. Þjóðsagan segir að þegar Björn var líflátinn hafi kona hans verið þunguð og því sloppið við refsingu fyrir vitorð með honum. Hún hafi þá farið norður að Skottastöðum í Svartárdal og þar hafi Sveinn fæðst og alist upp og sé kenndur við bæinn. Þetta er þó afar ólíklegt því mál Þórdísar var tekið fyrir á Alþingi bæði 1596 og 1597 og er ólíklegt að hún hafi mátt fara af Snæfellsnesi fyrr en það var til lykta leitt.

Fátt er vitað um feril Sveins en hann er sagður hafa farið til Vestfjarða og lært þar galdur. Síðan flakkaði hann víða um og hafði á sér mjög illt orð fyrir galdur, þjófnað og áreitni við konur og var að minnsta kosti tvisvar hýddur fyrir nauðganir og fleira.

Varðveist hefur bréf sem Brynjólfur Sveinsson biskup skrifaði árið 1646 þar sem hann kærir Svein fyrir að forsmá guðs orð og sakramenti og segir hann hafa iðkað íþróttir djöfulsins. Sama ár var Sveinn kaghýddur á Alþingi og skorið af honum annað eyrað, auk þess sem hann var dæmdur réttdræpur ef hann bryti af sér á ný. Tveimur árum síðar kom hann að Rauðsdal á Barðaströnd. Bóndinn var ekki heima en Sveinn ætlaði þá að nauðga húsfreyjunni. Henni tókst að koma á hann böndum og var hann síðan hengdur.

Sveinn er talinn hafa átt tvo syni, Gísla, sem kallaður var hrókur, er sagður hafa verið þjófur og illmenni og var hengdur í Dyrhólum, og Halldór (f. 1643), bónda í Syðra-Tjarnakoti í Eyjafirði.

Heimildir

• „Sveinn skotti. Á www.snerpu.is, skoðað 8. febrúar 2012“.
• „„Hver var Axlar-Björn?“. Vísindavefurinn, skoðað 8. febrúar 2012“.