Nada Miletić

Nada Miletić (12. maj 1925. Prijedor - 8. oktobar 2002. Sarajevo), arheolog i historičar umjetnosti. Rođena je u porodici prosvjetnih radnika. Srednju školu pohađala je u Skoplju i Čačku. Studiji historije umjetnosti i arheologije, završava na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, 1950. godine. Po završetku studija, zapošljava se u Zemaljskom muzeju Bosne i Hercegovine, u Sarajevu. Tokom svoga radnog vijeka, prošla je sva muzejska znanja i stekla najveće zvanje, muzejski savjetnik. Penzioniše se 1990. godine. Pripadala je generaciji pionira moderne arheologije Bosne i Hercegovine, formirane tokom 50 - tih godina, 20. vijeka.

Za četiri decenije aktivnog rada, Miletić je dala veliki doprinos bosanskohercegovačkoj arheologiji. Njeno glavno naučno područje bila je: problematika srednjovjekovne arheologije i srednjovjekovne umjetnosti na području Bosne i Hercegovine. Učestovala je na rekognisciranju nekoliko stotina novih arheoloških lokaliteta u Bosni i Hercegovini. Tu se posebno ističu: Grudine u Čupuljiću kod Bugojna.

Za potrebe izrade Arheokoškog leksikona Bosne i Hercegovine, radila je na arheološkom regonisciranju lokaliteta:

• Bosanska Krupa - Bosanski Petrovac (1958. godine).
• Prijedor - Sanski Most - Banja Luka - Bosanska Gradiška (1959. godine).
• Bosanska Kostajnica - Bosanski Novi - Bosanska Dubica (1960. godine).
• Ključ - Sanica (1961. godine).
• Banja Luka - Ivanjska - Manjača (1962. godine).

Najveći doprinos Nade Miletić je na polju ranosrednjovjekovne arheologije i umjetnosti, vremena seobe naroda i ranslavenskog doba na području današnje Bosne i Hercegovine. Pored toga značajan doprinos dala je proučavanju stećaka (monografija Stećci 1982). Nada Miletić sastavila je preko 2200 jedinica u raznim enciklopedijama i leksikonima. Mjesto i uloga Nade Miletić u arheologiji najbolje se prepoznaje po AL BiH gdje joj pripada obrada ranog srednjeg vijeka skoro u cjelini. Odlikovana je Ordenom rada sa srebrnim vijencem 1973. i Ordenom Zasluga za narod sa srebrnom zvijezdom, 1989. godine.

Arheološka istraživanja (istraživanja vođena samostalno)

• Ranosrednjovjekovna nekropola Mihaljevići kod Sarajeva. U periodu od: 1954. do 1958. godine.
• Nekropola sa stečcima, Potoci kod Mostara, 1959. godine.
• Ranosrednjovjekovna nekropola Rakovčani kod Prijedora. U periodu od: 1960. - 1964. i 1972. godine.
• Ranoslavenska nekropola Mahovljani kod Laktaša - Luke. U periodu od: 1969. - 1971. godine.
• Srednjovjekovna nekropola Buško blato (Livno) - Kraljičin nasip , Glavica i Bilo polje. U periodu od: 1969. i 1972. godine.
• Ranosrednjovjekovna nekropola Bugojno - Čipuljići, lokalitet Grudine (srednjovjekovna nekropola sa kontinuitetom korištenja od antičkog doba. U periodu od: 1960., 1961., 1965., 1966., 1967., 1968., 1970. i 1971. godine.
• Ranoslavensko gradišno naselje Mahovljani kod Laktaša, lokalitet Berek. U periodu od: 1973., 1974. i 1981. godine.

Literatura

• Đuro Basler, Miletić Nada, “Likovna enciklopedija Jugoslavije, 2 (K-Ren)”, Zagreb 1987, 333.
• Borivoj Čović, Miletić Nada, AL BiH, Tom I, Sarajevo 1988, 108.
• Lidija Fekeža, Doajen bh. arheologije (In memoriam: Nada Miletić), Oslobođenje 59/19994, Sarajevo 13.10. 2002, 20.
• Lidija Fekeža, In memoriam: Nada Miletić, Godišnjak Centra za balkanološka ispitivanja ANU BiH XXXIV/32, Sarajevo 2005, 309-310.

Monografije

• Stećci. U: Bosna i Hercegovina lepote i znamenitosti, Turistički savez Jugoslavije, Beograd 1961, str. 127. - 132.
• Kulturni ostaci varvarskih naroda. U: Kulturna istorija Bosne i Hercegovine od najstarijih vremena do početka turske vladavine, Biblioteka Kulturno naslijeđe, Veselin Masleša, Sarajevo 1966, str. 366. - 375.
• Ranoslovensko doba. U: Kulturna istorija Bosne i Hercegovine od najstarijih vremena do početka turske vladavine, Biblioteka Kulturno naslijeđe, Veselin Masleša, Sarajevo 1963, str. 379. - 402.
• Do završnih stoljeća srednjeg vijeka. U: A. Ravalić (urednik): Laktaši, Skupština opštine Laktaši 1971, str. 15.- 28.
• Stećci. U: Umetnost na tlu Jugoslavije od preistorije do danas. Beograd - Sarajevo 1982, str. 171. - 172., 179. - 182. (ilustr. fotografije).
• Rani srednji vijek. U: Kulturna istorija Bosne i Hercegovine od najstarijih vremena do početka turske vladavine (II. prerađeno i dopunjeno izdanje), Biblioteka Kulturno naslijeđe, Veselin Masleša, Sarajevo 1984, str. 375. - 434. Summary. Rezume.
• Ćiro Truhelka (1865 - 1942). U: Spomenica stogodišnjice rada Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine 1888 - 1988., Zemaljski muzej, Sarajevo 1988, str. 39. - 43.
• Naučna djelatnost u oblasti srednjovjekovna arheologije. U: Spomenica stogodišnjice rada Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine 1888 - 1988. Zemaljski muzej, Sarajevo 1988, str. 119. - 137.
• Srednjovekovna umetnost Bosne i Hercegovine. U: Bosna i Hercegovina u tokovima istorijskih i kulturnih kretanja u jugoistočnoj Evropi, Sarajevo, 6. - 7. oktobar 1988. Posebna izdanja, Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1989., str. 111. - 119. Resume.

Naučni i stručni članci u časopisima i zbornicima

• Crkva sv, Klimenta u Mostaćima, GZM n.s. A. IX, Sarajevo 1954, str. 281. - 297. + tbl. I - II (ćir). Resume.
• Nalaz ranosrednjovekovnih fibula iz Rajlovca, GZM n.s. (A) X, Sarajevo 1955, str. 151. - 155. + tbl. I. Resume
• Nekropola u selu Mihaljevićima kod Rajlovca, GZM n.s. (A) XI, Sarajevo 1956, str. 9. - 39. + snim. + tbl. I - XII. Zusammenfassung.
• Nekoliko nepublikovanih predmeta iz srednjevekovne zbirke Zemaljskog muzeja, GZM n.s. (A) XII, Sarajevo 1957, str. 263. - 265. Resume.
• Srednjevekovni grobovi u Tumulu na "Crkvini" (Sjeversko), GZM n.s. (A) XIV, Sarajevo 1959, str. 217. - 219. + tbl. I. Resume.
• Nekropola u selu Mihaljevićima kod Rajlovca (Rezultati naknadnih iskopavanja), GZM n.s. (A) XV - XVI, Sarajevo 1960 - 1961. , str. 249 - 257 + tbl. III. Resume
• Bošnjića voće, Rakovčani, Prijedor - Germanska nekropola, Arheološki pregled 3, Beograd 1961, str. 115. - 116.
• Nakit u Bosni i HercegovinArheološki pregled 3, str. i, Zemaljski muzej, Sarajevo 1963.
• Umjetnost stećaka, (u koautorstvu sa Alojz Benac), Zemaljski muzej, Sarajevo 1965., str. 28+34 slike.
• Novi prilozi poznavanju autohtonih kulturnih elemenata u Bosni u doba doseljavanja Slovena, «Predslavenski etnički elementi na Balkanu u etnogenezi Južnih Slavena», ANU BiH, Sarajevo 1969, str. 233-238.
• Reflets des Grandes Invasions en Bosnie - Herzégovine, "Problemi seobe naroda u Karpatskoj kotlini", Matica srpska, Novi Sad 1978, str. 97-107 + 2 slike i 4 table.
• Reflets de l'influence byzantine dans les trouvailles paléoslaves en Bosnie - Herzégovine, «Rapports du IIIe Congrés International d' archéologie slave», Tome 2, VEDA - Vydatelstvo Slovenskej akademie vied, Bratislava 1980, str. 287-306.
• Stećci - arheološki i likovni aspekt, «Bogumilstvoto na Balkanot vo svetlinata na nanjnovite istražuvanja», MANU-SANU-ANU BiH, Skopje 1982, str. 233-240.
• Rani srednji vijek u arheološkim istraživanjima na području sjeverozapadne Bosne, «Zbornik Arheološkog društva Bosne i Hercegovone I», Sarajevo 1983, str. 217-224.
• Ranoslovensko doba, «Kulturna istorija Bosne i Hercegovine od najstarijih vremena do pada ovih zemalja pod osmansku vlast», Veselin Masleša, Sarajevo 1984, str. 375-434.
• Rani srednji vijek (arheološko-istorijski osvrt), AL BiH, Tom I, Sarajevo 1988., str. 41-43.
• Opšti leksikografski dio, (obrada 43 pojma), AL BiH, Tom I, Sarajevo 1988.
• Arheološka nalazišta, Regije 1-13, (obrada 997 nalazišta), AL BiH, Tom II, Sarajevo 1988.
• Arheološka nalazišta, Regije 14-25, (obrada 1591 nalazišta), AL BiH, Tom III, Sarajevo 1988.
• Naučna djelatnost u oblasti srednjevjekovne arheologije, «Spomenica stogodišnjice rada Zemaljskog muzeja Bosne Hercegovine 1888-1988», Sarajevo 1988., str. 119-137.
• Ranosrednjovjekovna koplja s krilima iz Bosne i Hercegovine, «Zbornik radova posvećen akademiku Alojzu Bencu», Posebna izdanja ANU BiH 95, Odjeljenje društvenih nauka 27, Sarajevo 1991, str. 201-208 + 4 table.
• “Bosna i Hercegovina u doba Karolinga, kraj VII – početak X vijeka”, Katalog izložbe (Autori teksta Nada Miletić, Margita Gavrilović, Mirsad Sijarić), Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine, Sarajevo 2001, str. 31.
• Neke karakteristike stećaka zemlje Pavlovića, "Zemlja Pavlovića. Srednji vijek i period turske vladavine", Zbornik radova sa naučnog skupa, Rogatica, 27-29. juna 2002., Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske i Univerzitet Srpsko Sarajevo, Naučni skupovi 5, Odjeljenje društvenih nauka 7, Banja Luka – Srpsko Sarajevo 2003, str. 455-481.

Ostali radovi:

• Prilozi povijesti umjetnosti u Dalmaciji 8, Split 1954, GZM (I-E) 10, Sarajevo 1955, 217-218.
• Izvještaj o zaštitnom iskopavanju u Potocima kod Mostara, GZM (A) 17, Sarajevo 1962, 153-157+3 table.
• Nakit i oružje IX-XII veka u nekropolama Bosne i Hercegovine, GZM (A) 18, Sarajevo 1963, 155-178.
• Marian Wenzel, Bosnian and herzegovinian Tombstones - Whe Made Them and Why, Südost-forschungen 21, München 1962, GZM (A) 19, Sarajevo 1964, 220-223.
• Nakit u Bosni i Hercegovini od kasne antike do najnovijeg doba, Starinar 17, Beograd
• 1966.
• Gradine, Čipuljić, Bugojno - srednjovekovna nekropola, Arheološki pregled 8, Beograd 1966, 159.
• Slovenska nekropola u Gomjenici kod Prijedora, GZM (A) 21-22, Sarajevo 1966-1967, 81-154+32 table.
• Gradine, Čipuljić, Bugojno - srednjovekovna nekropola, Arheološki pregled 10, Beograd 1968, 181.
• Ranosrednjovjekovna nekropola u Rakovčanima kod Prijedora, GZM (A) 25, Sarajevo 1970, 119-177.
• Resultats des recherches sur la période paléoslave su Bosni - Herzegovine, Balcanoslavica 1, Prilep 1972, 121-128.
• Srednjovjekovna skulptura u Bosni i hercegovini, Radio Sarajevo Treći program III/5, Sarajevo 1974, 291-312.
• Elementi della cultura di Koetlach in Bosnia e Erzegovina, Balcanoslavica 4, Prilep 1975, 93-111.
• Ranosrednjovjekovni nalazi iz Rudica kod Glamoča, GZM (A) 30-31, Sarajevo 1975-1976, 231-242.
• Gradine, Korita, Duvno - ranosrednjovekovna nekropola, Arheološki pregled 18, Beograd 1976., 128-129.
• Ranosrednjovjekovna nekropola u Koritima kod Duvna, GZM 33 (1978), Sarajevo 1979, 141-204.
• Ranosrednjovjekovno koplje iz Mogorjela, Zbornik Narodnog muzeja 9-10, Beograd 1979, 145-151 + 4 table.
• Resultate der neueren archäologischen Untersuchungen des frühen Mittelalters in Bosnien und Herzegowina, Balcanoslavica 9, Prilep, 1980, 43-50.
• Slovenska nekropola u Mahovljanima kod Banjaluke, GZM 34 (A) (1979), Sarajevo 1980, 137-181.
• Batković, Enciklopedija Jugoslavije I, 2. izdanje, Zagreb 1980, 527.
• Ranosrednjovjekovne keramičke posude iz Vrbe kod Glamoća, GZM (A) 35-36, Sarajevo 1980-1981, 213-224.
• Izvještaj o iskopavanjima srednjovekovnih nekropola u Buškom blatu, GZM (A) 37, Sarajevo 1982, 123-177 + 3 priloga.
• Gradine, Bugojno - srednjovekovna nekropola, Arheološki pregled 23, Beograd 1982, 147-177.
• Gomjenica, Enciklopedija Jugoslavije IV, 2 izdanje Zagreb 1986, 430.
• Grudine, Enciklopedija Jugoslavije IV, 2 izdanje Zagreb 1986, 621.
• Ranoslavenske nekropole u Bosni i Hercegovini - komparativna razmatranja, GZM (A) NS 44, Sarajevo 1989, 175-200.
• Reljefna ploča iz Carevog polja kod Jajca, Godišnjak Centra za balkanološka ispitivanja ANU BiH 30, Sarajevo 2002, 493-507.

Reference