Marian Orzechowski

Marian Witalis Orzechowski ps. Burkacki (ur. 15 sierpnia 1893 w Warszawie, zm. 30 kwietnia 1940 w Katyniu) – podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, komisarz Straży Granicznej, kawaler Krzyża Niepodległości, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Był synem Antoniego i Emilii z Burchackich. Członek Polskich Drużyn Strzeleckich. 6 sierpnia 1914 wyruszył z krakowskich Oleandrów w szeregach 2. plutonu Pierwszej Kompanii Kadrowej. Żołnierz I Brygady Legionów Polskich w szeregach 2 plutonu III batalionu 1 pułku piechoty. Absolwent Szkoły Oficerskiej przy 1 pułku piechoty Legionów w Zambrowie i Pomiechówku. Członek Polskiej Organizacji Wojskowej i Polskiej Partii Socjalistycznej. W 1920 służył w 201 pułku piechoty i 5 pułku piechoty Legionów. Następnie w Straży Granicznej. 29 października 1930, będąc w stopniu sierżanta sztabowego, został mianowany podporucznikiem rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem 29 listopada 1930 i 63 lokatą, przydzielony do kadry Okręgu Korpusu Nr I. W 1934 był oficerem rezerwy pełniącym służbę w Straży Granicznej i podlegał pod PKU Warszawa Miasto III. W Straży Granicznej posiadał stopień komisarza. Był wykładowcą w Centralnej Szkole Straży Granicznej w Rawie Ruskiej. Osadnik wojskowy na Wileńszczyźnie.

W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niewoli radzieckiej. Według stanu z kwietnia 1940 był jeńcem kozielskiego obozu. 28 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD – lista wywózkowa 052/1 poz 86, nr akt 1183 z 27.04.1940. Został zamordowany 30 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim. Nie został zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943 wpis w księdze czynności pod datą 21.4.1943. Figuruje liście AM-174-338 i Komisji Technicznej PCK GARF-14-0338 jako nierozpoznany kapitan. Przy powtórnej analizie dokumentów znalezionych przy zwłokach w niemieckim laboratorium w Smoleńsku odczytano poprawnie nazwisko i imię Orzechowskiego. Znajduje się na liście ofiar opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 142 i Nowym Kurierze Warszawskim nr 148.

Krewni do 1990 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.

Życie prywatne

Żonaty z Pauliną z Szymańskich, miał troje dzieci.

Upamiętnienie

• Minister obrony narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień porucznika, natomiast minister spraw wewnętrznych i administracji Władysław Stasiak rozkazem personalnym nr 96 z 26 października 2007 roku mianował go pośmiertnie na stopień nadkomisarza Straży Granicznej. Oba awanse zostały ogłoszone 9 i 10 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 14384) – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie żołnierzy polskich zamordowanych w Katyniu i innych nieznanych miejscach kaźni, nadane przez prezydenta RP na uchodźstwie profesora Stanisława Ostrowskiego (11 listopada 1976)
• Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986)

Ordery i Odznaczenia

• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych
• Rocznik Oficerski Rezerw, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1934
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
• УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ​ISBN 978-5-78700-123-5​.
• Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.